19. júní - 01.11.1927, Blaðsíða 4

135
19. J Ú N í
136
Manrice Maeterlincb, höfundur greinarinnar
»Þögnin«, er einhver allra frægasti rithöfundur, er nú er
uppi. Bækur hans hafa vakið mikla aðdáun og verið pýddar
á mörg tungumál. Maeterlinck ritaði fyrst eingöngu sjun-
leika, en á síðari árum hefir hann einnig gefið sig að öðrum
efnum. Hann hefir ritað bók um „Lif býflugnanna“, og um
,Sálarlif blómanna“, og ýmislegt heimspekilegs efnis, t. d.
bókina „Um dauðann“. Greinin, sem hér er prentuð er
tekin úr ntgerðasafninu »Les trésors des humbles«, sem
á íslensku mundi heita »Auðæfi hinna litilmótlegn«. Maeter-
linck er Belgi, fæddur árið 1862. Fyrir löngu hafa honum
verið veitt bókmentaverðlaun Nóbelssjóðsins.
Gestur Pálsson.
IVIinriiiig-.
Gestur á jörð.
gestur — hlaut að skrifa.
Veikur í styrkleik,
vissi eí ráð, að lifa.
Öðrum gat hann kent,
öðrum gat hann bent,
sjálfum sér verstur —
veslings veslings Gestur.
Engan djarfari væng
hefur ísland átt.
Innan skamms innan skamms
féll hann lægra en lágt
í ólánsins myrkvið —
en — söngurinn sveif
ofar sársaukans veg
ofar manntapans kleif,
þar, sem fallinn hann lá
með frosthagl á brá.
Söngurinn sveif.
Og hann svífur enn
hvar sem frelsið fer,
hvar, sem einurðín er;
þann falslausa tón á ísland enn.
Hver þakkar, sem vert er
hið göfga, sem gert er ?
Hvernig spyr ég — alt gott
á sinn eiginn vott
í sjálfu sér,
hvernig sem alt fer.
Gestur, geislinn hreini
laðar grát úr steini.
Farðu heill um höf,
ofar húmi og gröf.
Blys, er Guð þér gaf
leggur geisiastaf
út á okkar haf.
Hulda.
Pögnin
eftir
Maurice Ma(itei' 1 inc 1<.
»Þögn og einvera«, hrópar Carlyle, »yður ættu
mennirnir að reisa ölturu, þar sem allir menn gætu
fallið fram fyrir yður í tilbeiðslu — en nú á dögum
reisa menn eigi slík ölturu. Þögnin er það ríkið, er
hið stærsta myndast í, þar til það fullkomið og
tignarlegt gengur fram í Ijósið og lifið, sem það á
að drotna yfir. Eigi að eins Vilhjálmur hinn þögli
— nei, öll þau mikilmenni, er eg hefi sögur af, alls
eigi að eins stjórnvitringar og hershöfðingjar, hafa
forðast að tala um fyrirætlanir sínar og framkvæmd-
ir. Og, sjálfur þó, í hversdagssmámunum þínum,
reyn þú að temja tungu þína daglangt og þú munt
sjá hversu miklu Ijósari og skirari fyrirætlanir þín-
ar og skyldur verða þér næsta dag. Orðin eru altof
oft, ekki eins og frakkneski málshátturinn segir:
»listin að dylja hugsunina«, heldur listin að kæfa
og fjötra hugsunina, svo að síðast vetði einkis að
dyljast. 0 ðin eru mikilsverð, satt er það, en þau
eru þó eigi það, sem mest er um vert. »Ræðan er
silfur, þögnin gull«, eða öllu heldur: ræðan er tím-
inn, þögnin eilífðin.
Býflugan starfar að eins í myrkri, hugsunin í
þögn, hið góða í leyni . . . «.
Enginn skyldi ælla, að orðin nokkru sinni beri
nokkur veruleg boð milli tveggja sálna. Varir og
tunga geta komið í stað sálaiinnar, á sama hátt og
tölusetning eða númer vísa á málverk, t. d. eftir
Memling, á listasafni; en undir eins og vér, í raun
og veru höfum eitthvað að segja hver öðrum, neyð-
umst til að þegja. Og ef vér á slíkri stundu spjrrn-
um á móti hinu ósýnilega knýjandi lögmáli þagnar-
innar, bíðum vér eilíft tjón, sem allir fjársjóðir
mannlegrar visku aldrei geta bætt oss, því þá höf-
um vér mist af tæki ærinu til að hlusta á aðra sál
og gefa vorri eigin sál eins augnabliks tilveru, og
mörg eru þau mannslífin, er að eins einu sinni eiga
völ á slíku tækifæri.
Vér tölum að eins þegar vér ekki lifum, þegar
vér viljum eigi verða varir meðbræðra vorra og þegar
oss finst vér vera langt frá veruleikanum. Og jafnskjótt
og vér tölum, segir hugboð vort oss, að hlið him-
insins lokist einhversstaðar. Þess vegna erum vér
svo spör á þögnina, og jafnvel þeir af oss, sem ó-
varkárastir eru, þora eigi að þegja með hverjum sem
er. Óljós meðvitund var um raunveruleik hins yfir-
nattúrlega, sein oss öllum er gefin, segir oss, að oss
sé hættulegt að þegja með hverjum þeim, er vér eigi
óskum að komasl I náin kynni við, eða sem oss
eigi geðjast að. Því orðin, sem fara manna á milli,
gleymast, en hafi þögnin fengið að starfa eitt augna-