19. júní - 01.11.1927, Blaðsíða 12

151
19. J Ú N í
152
órjúfanlegt. Skilningur hennar á kröfum um sama
siðferöi karls og konu er vísvitandi eða óvísvitandi
rargur. Þeir, sem þeirri kröfu halda fram, gera það
í von um að hefja siðferðið en ekki lækka. »Kven-
réttindakonurnar hrópa hástöfum um skirlífi karl-
mannsins um leið og þær heimta fullkomið frelsi,
til handa sjálfum sér«, segir hún. Frú Lombroso
hefir drukkið í sig kenningu föður síns, um fyrir-
fram ákvörðun glæpamanna, og notar sér hana til
þess að kveða upp þann dóm að flokkur kvenna sé
fæddur lil þess að verða skækjur. Virðist hún ekki
sjá neitt athugavert við það, heldur nauðsynlega
varnarráðstöfun fyrir hinn flokkinn.
Þeir, sem bókina lesa, æltu ekki að láta blekkjast
af nafni höfundarins og trúa staðhæfingum hennar
afdráttarlaust. Konan, sem hér er gerð að rannsókn-
arefni, er suðræn en ekki norræn, og á milli skoð-
ana Suðurlanda- og Norðurlandabúa á hlutverki
kvenna, er mikið djúp staðfest. Suðurlandabúar líta
á konuna fyrst og fremst sem kynveru, skapaða til
þess að þjóna fýsnum karlmannsins. Bókin ber merki
þess hugsunarháttar.
Máleíni, sem vert erað styðjn.
Nokkurir menn í Reykjavík hafa bundist samlök-
um um að efna til nýrrar útgáfu fornrita vorra.
Ráðgert er að byrja á útgáfu íslendingasagna og
komi tvö fyrstu bindin út vorið 1930. Siðan verður
haldið áfram með Sturlungu, Eddurnar o. s. frv.,
uns öll hin íslensku fornrit eru út komin. Útgáfan
á að vera sérlega vönduð, svo vönduð sem sæmir
slíkum bókmentadýrgripum sem hin forna íslenska
sagnaritun er. Vönduð útgáfa þessara rita er enn
eigi til bjá þjóð vorri, og þó er það víst, að þeir
eru margir, sem engar bækur mundu frekar kjósa í
eign sína en fallaga útgáfu fornritanna. Af öilu þvf,
sem hendur manna skapa, er fátt fegurra en fallega
útgefin bók. Bók, sem er listaverk að efni og úlliti,
er uppspretta ævarandi gleði — a joy for ever. En
vönduð bókaútgáfa er dýr og höfum við íslendingar,
þrátt fyrir alla bókhneigðina, orðið að neita oss um
hana, sem væri hún óhóf. Og ofvaxið yrði flestum
að eignast jafndýrt ritsafn og þetta, ef þeir ættu að
borga það fullu verði. En ritsafn, sem er svo dýrt,
að eigi geta aðrir eignast en auðugir bókasafnendur
og stærstu bókasöfn, kemur fáum að gagni. Væri
illa farið, ef svo yrði um þessa fyrirhuguðu útgáfu
islenzkra fornrita.
Útgefendurnir vilja fyrir hvern mun girða fyrir
þetta og ætla sér að safna inn svo miklu fé, sem
nægi til að bera kostnaðinn við tvö fyrstu ritin, áður
en byrjað verður á útgáfunni. Áætlað er, að hægt
sé að byrja með 25 þús. kr. og eru loforð komin
QlobllQg jóll
og
goót nýéi clt l
fyrir þriðjungi þeirrar upphæðar. Öllum, sem eignast
vilja vandaða og um leið ódýra útgáfu islenskra
gullaldarrita, ætti að vera Ijúft að leggja til þessara
samskota. Pað er fornritunum að þakka, að íslensk
tunga er nú töluð hér á landi. »íslendingar viljum
vér allir vera«. En hvernig skyldi oss takast að
sanna öðruin tilveru smáþjóðarinnar íslensku, ef
ekki ættum vér enn »ástkæra, ylbýra málið«. Hefði
það gleymst, væri þjóðerni vort og gleymt og grafið.
Forgöngumenn útgáfunnar eru þessir: Jón Ás-
björnsson, hæstaréltarmálflutningsmaður; Matthías
Þórðarson, þjóðminjavörður; Ólafur Lárusson, pró-
fessor; Pétur Halldórsson, bóksali; Tryggvi þórhalls-
son, forsælisráðherra. Taka þeir við samskotum og
svara spurningum um útgáfuna, ef þess er óskað.
Pér viljið ekki nota erlendar vörur, þegar
hægt er að fá jafngóðar innlendar. HREINS-
VÖRUR eru jafngóðar erlendum vörum og auk
þess íslenzkar.