19. júní - 01.11.1927, Síða 6

139
19. JÚNÍ
140

því sál þín veil þá þegar hverju hún má treysta.
Til eru þær verur, er jafnvel hinir mestu fullhugar
eigi þora að þegja með og sálir sem engu hafa að
leyna, titra af ótta um að aðrir muni afhjúpa þær.
Aðrir aftur á móti, vita eigi af neinni þögn, þeir
deyða þögnina umhverfis sig, og eru þeir einu, sem
liða fram hjá, án þess þeim sé veitt eftirtekt. Peim
auðnast ekki að komast fram í belti hins skæra,
fasta óbreytanlega ljóss. Vér getum eigi gert oss ná-
kvæma hugmynd um þann, sem aidrei þegir. Það
er líkt og sála hans sé andlitslaus. »Við þekkjumst
eigi enn þá«; skriíaði kær vinur í bréfi til mín »við
höfum enn eigi árætt að þegja i sameiningu«. Og
það var satt. Við unnum hvort öðru þá þegar
svo mjög, að við óttuðumst að sú raun yrði oss of-
urefli. Og í hvert sinn er þögnin, engillinn með
æðstu sannindin, sendiboði hins dularfulla, er býr i
hverjum kærleika, leið niður til okkar, var eins og sálir
okkar féllu á kné og bæðust vægðar, bæði um nokkr-
ar stundir saklausra ósanninda, fávisku og unggæð-
isháttar. Og þó hlaut tími hennar að koma. Því hún
er sól kærleikans og þroskar ávexti sálarinnar, eins
og sól jaiðarinnar þroskar ávexti hennar. Það er þó
eigi að ástæðulausu að mennirnir óttast þögnina, því
menn vita aldrei fyrirfram hvers eðlis hún kann að
verða. Öll orð eru hvert öðru lik, en engin þögn
líkist annari, og oftastnær er alt líflð komið undir
eðli fyrstu þagnarinnar milli tveggja sálna. Sambönd
myndast, vér vitum eigi hvar, því forðabúr þagnar-
innar liggja langt um ofar en forðabúr hugsunarinn-
ar, og drykkurinn sem þar er byrlaður getur orðið
óheillavænlega beiskur eða uudursamlega ljúffengur,
Tvær göfugar, jafnsterkar sálir geta orðið valdar að
fjandsamlegri þögn og barist í myrkrinu um lífið eða
dauðann, en hins vegar getur sál óbótamanns hik-
laust komið og þagað með sál skírlífrar meyjar. Vér
vitum ekkert fyrir og á himni þagnarinnar sjást eng-
in jarteikn. Því er það, að þeir, sem heitast unnast,
forðast í lengstu lög, að lofa hinum volduga opin-
berara insta eðlis þeirra að halda innreið sína há-
tíðlega........
Þeir vita, að alt annað er sem barnaleikur kring-
um lukta múrveggi, og að nú munu borgarveggirnir
hrynja og land tilverunnar liggja opið; og að finni
þau eigi hvort annað í fj’rstu þögninni, geta sálir
þeirra eigi framar unnað hvor annari, því þögnin
breytist eigi. Hún getur stigið eða fallið milli tveggja
sálna, en eðli hennar er jafnan hið sama, og ait til
dauða elskendanna ber hún sama svipinn og hún
bar þegar hún kom til þeirra í fyrsta sinn.
Á vegferð vorri gegn um lifið verðum vér þess
varir, að alt fer fram eftir nokkurs konar fyrirfram
samkomulagi, sem vér eigi hirðum um, sem vér alls
ekki hugsum um, en sem vér þó vitum að er til
einhversstaðar hátt yfir höfðnm vorum. Þeir, sem
kærulausastir eru, hlæja að fyrstu árekstrunum, eins
og þeir, frá fornu fari, séu samsekir í örlögum bræðra
sinna. Og á þessu sviði, er vér nú tölum um, skilja
þair, sem léttast veitir að finna dýps'u orðin, það
öðrum betur, að orð geta aldrei látið í Ijósi það seni
mikilvægast er í hverju einstöku sambandi tveggja
vera. Og þó eg nú tali við yður um alvarlegustu
málefni mannlífsins, um ástina, dauðann og örlögin,
kemst eg þó eigi að insta kjarna ástaiinnar, dauðans
eða örlaganna, og þrátt fyrir allar tilraunir verður
þó ávalt eitthvað ósagt; sannindi sem vér eigi get-
um sagt, sem oss eigi kemur til hugar að segja. En
þessi sannindi, sam aldrei verða að orðum, munu
þó eitt augnablik hafa verið það einasta er lifði með
oss, svo að vér þá gátum eigi hugsað um neitt annað.
Þessi sannindi eru, sannindi vor um dauðann, ástina
og örlögin, og að eins í þögninni getum vér greint
þau. Það er ekkert nema þögnin ein, er þar hefir gildi.
»Systur«, segir ung stúlka í skáldsögu, »þið búið
allar yfir ykkar leyndu hugsunum, þær vil eg fá að
vitaw. — Vér búum öll yfir einhverju því, er aðra
langar til að vita, en það felst dýpra en leyndustu
hugsanir vorar. Það er vor leyndasta þögn. Spurn-
ingar eru gagnslausar. Ofbeldi að eins til hindrunar
fyrir það líf, sem lifir i þessum leyndardómi. Ef vér
viljum verða vísir þess, sem í raun og veru er til,
verðum vér að rækta þöguina á meðal vor, því hún
ein megnar að opna eina svipstund leyndustu djópin,
þar sem blómin breyta lit og lögun, eltir því í hvers
návist vér erum staddir. Sálirnar eru vegnar í þögn-
inni, eins og gull og silfur er vegið í tæru vatni, og
orðiu, sem vér segjum, öðlast gildi að eins af þeirri
þögn, er umkringir þau.
Fjarlægö.
í dimmunni syng eg um Ijómandi lit,
við Ijósið um myrkranna völdin,
í Júní um neistandí norðljósa glit,
um náttsól um skammdegiskvöldin.
Eg syng um þig fjarlægð og sæki til þín,
þú seiðir með blámanum fína.
Þú bergmálar hálfsungnu hljómföllin mín,
og hallir við mistrið þitt skína.
Sem örninn þarf svigrúm að hefja sig hátt,
þaif hugurinn mannsins það líka,
því getur hann sungið um grendina fátt,
hann guggnar við bindingu slíka.
Þú fjarlægð ert elskunnar örugga vog,
hún án þín er léttvægust fundin,
og átökin verða sem úthafsins sog,
ef ykkar er samtaka mundin.