Réttur - 01.04.1983, Blaðsíða 16

leika, að Álverið verði tekið eignarnámi.
Pað er að minnsta kosti háttvirtur þing-
maðurGuðmundurG. Þórarinsson. Hann
hefur ekki mikið rætt það núna að undan-
förnu. Hann vill setja upp einhvers konar
sjálfsafgreiðslu á kröfum Alusuisse hér í
landinu, einskonar „automat11.
(GGP: Hvaða, þú átt að halda þér
við samningana).
Háttvirtur þingmaður getur beðið hér um
orðið, mælendaskrá er væntanlega opin
ennþá. Hann vill setja upp einskonar
sjálfsafgreiðslu handa Alusuisse hér í
landinu, „automat“, handa þeim. En
Bjarni Benediktsson benti á þennan mögu-
leika, að ef þjóðinni býður svo við að
horfa, þá getur hún ákveðið að taka
álverið eignarnámi. I þeim umræðum sem
þá fóru fram þá komst Einar Olgeirsson,
þáverandi þingmaður Reykvíkinga og for-
maður Sósíalistaflokksins svo að orði,
með leyfi hæstvirts forseta, þegar hann
svaraði þessum ábendingum Bjarna Bene-
diktssonar:
„En það scm fyrir mcr vakir o}> þait scin vcidur
mér áhyggjum í þessu samhandi er þctla: Er öruggt
aö viö, þótt viö tveir hcföum þessa sömu hugsun
hæstvirtur forsætisráðherra og cg, cr öruggt aö viö
gætunt, cöa þeir sem tækju viö af okkur cftir 10-20
ár, gætum þá ráðið við hlutina þó aö okkur linnist
háöum aö viö gætum ráöiö viö þctta í dag. Eg hýst
við aö þaö sé alveg rétt hugsaö hjá hæstvirtum for-
sætisráöherra. Meö þcim hugsunarhætti, sem nú
ríkir á alþingi“, hélt Einar Olgeirsson áfram,
„hjá öllum flokkuin mundum viö cf viö t.d. á næstu
4-6 árum, sæjuni að viö hcföuin misrciknaö okkur,
þá munduni við geta hrcytt þessu. En gctum viö
breytt þessu eftir 10-20 ár“, — það eru einmitt
þau 10-20 ár sem nú eru liðin, það eru
15-16 ár síðan þessir samningar voru
ræddir.
„Hæstvirtur forsætisráöhcrra hefur augljóslcga
brotið hcilann um þetta, því aö hann kcinur mcö
þær röksemdir aö þaö sé nii ckki svona hættulegt
vald þessa fyrirtækis cins og ég vildi vera láta. Hann
segir: Það eru inörg fyrirtæki hér, sem hafa fleiri
aöila í sinni þjónustu. Samband íslcnskra samvinnu-
félaga hefur 1300 manns, Loftleiðir hafa yfir 500,
Eimskip 700, Flugfélagið hefur 300, en vald þessara
fyrirtækja liggur ekki í fjölda þcirra starfsmanna
vcgna þess aö meö því atvinnuástandi sem nú er,
hafa þessi fyrirtæki ekki hal't þaö vald sem þau
heföu haft á atvinnuleysistímum í sambandi viö það
að hafa svona marga starfsmenn og veita svona mikla
vinnu. Vald þessa fyrirtækis sem nú á aö koma inn
í landið, þ.e. Sviss Aluminiuin, liggur í auöi þcirra
og þar með auöi scm er óháöur íslenska ríkinu.
óháöur íslenskum ríkisbönkuin. I»rjú af þeim fyrir-
tækjum sem hæstvirtur forsætisráöherra talaði um,
Samband íslenskra samvinnufélaga, Eimskipafélag
íslands og Flugfélag íslands , öll þessi þrjú fyrir-
tæki“, hélt þingmaðurinn áfram, „cru injög
háö íslenskuin ríkisbönkum. Oll þessi fyrirtæki
veröa aö sækja mjög núkiö til þcirra þannig aö
ríkisstjórnin gctur á hverjum tíma, ef þessi fyrirtæki
ætluöu að reisa sig uin of, haft niikinn hemil á þeiin.
Þaö sem hér er að gerast er þaö, aö viö erum aö fá
alvcg nýja aöila. Viö eruin aö fá einhvers konar risa
til viöureignar í samanburöi viö þá tiltölulega jafn-
réttháu aðila frá sjónariniöi, t.d ríkisins, sem við
höfum fengið til þcssa. Valdiö, sein þaö fyrirtæki
hefur, þessi svissneski auöhringur er þess vegna allt
allt annars eölis heldur en allra þeirra fyrirtækja,
sem viö höfum haft áöur hér á Islandi. Og þcgar
þetta fyrirtæki", sagði Einar Olgeirsson, „færi
svo m.a. vegna þess aö þaö les vafalaust það sem
viö segjum hér, bæöi hæstvirtur forsætisráðherra og
ég og ekki síst meö mikilli athygli livaö hann segir,
þegar þaö jafnvel heyrir ininnst á þaö strax og þetta
ber á góma að jafnvcl hæstvirtum forsætisráðherra
detti í hug eignarnám, er gefiö aö svona fyrirtæki“,
takið eftir, „er gefiö aö svona fyrirtæki byrjar aö
setja sig í varnarstcllingar frá upphafi vega og byrjar
aö skapa sér sinn varnarvcgg í íslenskum stjórnmál-
iiiii. í íslenskum bliiöum og i íslcnskum flokkum".
Breytt kraftahlutföll
Einar Olgeirsson benti síðan á þau
áhrif, sem þessi auðhringur mundi hafa á
kraftahlutföllin, eins og hann kallaði það,
80