Samvinnan - 01.10.1967, Blaðsíða 39

leiti liðsforinginn hélt fast við varnar-
sjónarmið sitt, hóf Lenín að ræða við
hermennina ekki síður en við hann. Len-
ín hafði dálítinn málgalla, en eigi að síð-
ur var hann afburðarökræðumaður.
Pólitískur andstæðingur hans, sem þó
dáði hann, lýsti honum sem „mjög áhrifa-
miklum ræðumanni,“ sem forðaðist all-
an íburð í málfari, en „rakti sundur hin
flóknustu vandamál allt niður í einföld-
ustu og aðgengilegustu einingar, . . . og
hamraði þær síðan stöðugt inn í höfuð
áheyrenda sinna og linnti ekki fyrr en
hann hafði þá alla á valdi sínu . ..“
Það sem skipti þó meira máli var það,
að hann sagði hinum óbreyttu bændum
og verkamönnum það sem þeir vildu
heyra. Styrjöldin hafði fært þeim og fjöl-
skyldum þeirra óhemju kvalræði, en
Lenín lofaði þeim friði. Pæstir þeirra
höfðu nóg af matvælum fyrir sig og fjöl-
skyldur sínar, en Lenín lofaði þeim
brauði. Þeir mörgu hermenn, sem ætt-
aðir voru úr sveitunum, þekktu af eigin
raun hið sífellda hungur rússneskra
bænda eftir landi, og fæstir þeirra báru
hlýjar tilfinningar í brjósti til landeig-
enda og herragarðsbænda, en núna lof-
aði Lenín þeim landi. Og Lenín benti á
þorparana, sem valdið höfðu öllum þján-
ingum og öllu vonleysi rússnesku þjóðar-
innar. Þegar um það var að ræða að
finna og ákæra sökudólga átti Lenín
engan sinn líka. Því meir sem hann bar
sakir á heimsvaldaseggina og borgara-
lýðinn, því ljósara varð þetta allt sam-
an. Krúpskaja veitti því eftirtekt, að her-
mennirnir fóru smám saman að veita
meiri og meiri eftirtekt og andlit þeirra
urðu ákveðnari.
* * *
Símskeyti frá Stokkhólmi höfðu veitt
Sljapníkov og öðrum tryggum bolsévík-
um í Petrógrad vitneskju um að Lenín
væri á leiðinni. Meðan lestin rann gegn-
um Finnland, voru nokkur hundruð
flokksmanna önnum kafnir við það í
miðju páskafríinu að skreyta Finnlands-
stöðina í Petrógrad með rauðum og gyllt-
um fánum og borðum með áletruðum
slagorðum, og einnig settu þeir upp sig-
urboga og gerðu aðrar ráðstafanir til
þess að fagna leiðtoga sínum. Sljapníkov
og aðstoðarmenn hans útveguðu einnig
herhljómsveit og heiðursvörð hermanna,
sem vera áttu á staðnum, þegar lestin
rynni inn á stöðina. Þá var og komið fyr-
ir ljóskösturum uppi á Péturs- og Páls-
virkinu, sem áttu að lýsa upp leiðina frá
stöðinni til Krzesinska-hallarinnar, en
hún hafði heyrt keisarafjölskyldunni til,
áður en hún var gerð að höfuðstöðvum
bolsévíkaflokksins.
Seint að kvöldi hins 16. apríl hafði lest-
in skamma viðdvöl í Beloostrov á landa-
mærum Finnlands og Rússlands. Héðan
voru aðeins um 30 kílómetrar til Petró-
grad. Á brautarstöðinni í Beloostrov varð
Lenín forviða, er hann rak augun í hóp
verkamanna, en fyrir honum fór mót-
tökunefnd bolsévíka, sem í voru þau
Sljapníkov, Kamenév, María systir Len-
íns og hin þrautreynda byltingarkona
Alexandra Kollontaí. Fyrstu viðbrögð
Leníns við að sjá Kamenév, sem þá
var ritstjóri Pravda, voru að átelja hann
fyrir alltof friðsamlegar ritstjórnargrein-
ar. Verkamennirnir kröfðust þess, að
Lenín kæmi inn í biðsal stöðvarinnar og
héldi þar ræðu. Hann hlýddi og flutti
þar friðarboðskap, jafnframt því sem
hann fordæmdi hina „imperíalísku
slátrun" sem styrjöldin væri, og lauk máli
sínu með því að hvetja alla Rússa til
þess að standa saman gegn bráðabirgða-
stjórninni. Þá var kominn tími til þess
að haida áfram með lestinni, og móttöku-
nefndin steig einnig upp í hana. Lenín
var enn hálfórólegur, en þegar hann
spurði, hvers konar móttökur þeir fengju
í Petrógrad, þá brostu nefndarmennirn-
ir aðeins.
Lestin var væntanleg til Petrógrad
klukkan 11 um kvöldið, en sjónarvottar
skýra svo frá, að hún hafi verið á eft-
ir áætlun. Þúsundir verkamanna, her-
manna og sjóliða höfðu safnazt saman
á brautarstöðinni til þess að fagna leið-
toga sínum. Því lengur sem þeir biðu,
því meiri varð eftirvænting þeirra. Þegar
lestin kom loksins í Ijós, stanzaði og Lenín
steig út, hóf hljómsveitin samstundis að
leika Marseillasinn, og þúsundir fagn-
andi radda tóku undir í svo háværum
kór, að alla ætlaði að æra.
Lenín deplaði augunum og áttaði sig
á því, að kvíði hans út af móttökunum
hafði verið ástæðulaus. Um leið og hann
heilsaði nærstöddum flokksleiðtogum og
skoðanabræðrum úr hópi embættis-
manna, gekk hann af stað eftir braut-
arpallinum. (Þess má geta, að engar
heimildir eru um það, að Stalín hafi
verið þarna viðstaddur, en málverk frá
Stalínstímabilinu sýna hann yfirleitt
með Lenín á þessari sigurstundu hans.)
Lenín og félagar hans gengu framhjá
röðum hermanna og verkamanna.
Alexandra Kollontaí hafði þrýst stórum
blómvendi í hendur hans, og hann hafði
veitt honum viðtöku, þótt hann væri að
jafnaði ekki mikið fyrir slíka tilfinninga-
semi. Lítill hópur frá sovétinu í Petró-
grad beið Leníns inni í fyrrverandi bið-
sal keisarans. Þar á meðal var Tsjkheidze,
formaður sovétsins og einn af þeim sem
ábyrgir voru fyrir því, að Lenín var leyft
að hverfa heim aftur, og var hann þarna
mættur til þess að bjóða Lenín velkom-
inn með ræðu.
Að því er Súkhanov segir frá, en hann
var þarna viðstaddur, gekk Lenín hröð-
um skrefum inn á mitt gólf í biðsalnum,
sá Tsjkheidze standa frammi fyrir sér og
stanzaði „eins og fullkomlega óvænt
hindrun hefði orðið á vegi hans.“
Tsjkheidze var veikur og þar að auki ný-
búinn að missa son sinn, svo að hann
hefði að öllum líkindum ekki litið út
fyrir að vera mjög fagnandi ásýndum
hvort sem var, en hann vantreysti Lenín
einnig, og hin viðhafnarmikla og vel
skipulagða móttaka bolsévíkanna hafði
enn aukið á tortryggni hans. Móttöku-
ræða hans minnti því ekki fremur á neitt
annað en prédikun. Hann hvatti Lenín
til að vinna að því að mynda sameinaða
og lýðræðislega víglínu og að því að fella
alla lýðræðissinna undir eina stjórn. Það
mátti skilja, að hann var að hvetja Lenín
til þess að ganga til samstarfs við aðra
sósíalistaflokka í Rússlandi. Núna var
ekki tími til ágreinings eða óeiningar á
milli byltingaraflanna í Rússlandi inn-
byrðis.
Meðan hann talaði, fékk Tsjkheidze
smám saman staðfestingu á grunsemdum
sínum. Lenín lét sem hann sæi hann
ekki. Bolsévíkaleiðtoginn horfði á fólk-
ið umhverfis sig, leit upp í loftið, lag-
færði blómvöndinn sinn, en síðan sneri
hann skyndilega baki við sendinefnd
sovétsins og hóf ræðu, sem stíluð var til
„félaga, hermanna, sjóliða og verka-
manna,“ og hældi þeim á hvert reipi sem
„brautryðjendum hinnar alþjóðlegu ör-
eigabyltingar.“ Fyrir utan brautarstöðina
var geysilegur mannfjöldi, sem krafðist
þess að hann kæmi þar fram. Þar höfðu
menn aftur tekið að syngja Marseillas-
inn. Lenín fór út til þess að ávarpa fólk-
ið, stikaði fram hjá rauðum og logagyllt-
um fánum og út í upplýsta nóttina.
Lenín lézt 21. janúar 1924. Smurður líkami hans er enn til sýnis í grafhýsi hans á Rauða-
torgi í Moskvu.
39