Samvinnan - 01.10.1967, Blaðsíða 16

KRISTJÁN ELDJÁRN
SIGURÐUR MAGNÚSSON
SIGURÐUR ÞÓRARINSSON
BJARNVEIG BJARNADÓTTIR
RAGNAR JÓNSSON
HJÖRLEIFUR SIGURÐSSON
JAKOBÍNA SIGURÐARDÓTTIR
S-A-M
Þingvellir eru söguríkasti
staður íslenzku þjóðarinnar, en
þó er friðun Þingvalla ekki
fyrst og fremst minjafriðun
heldur náttúrufriðun. Forn-
minjar á Þingvöllum eru ein-
kennilega fáar. Nokkrar fá-
tseklegar búðatóftir mega heita
allt og sumt, og þær eru vafa-
lítið nær allar frá 17. og 18.
öld. Á Þingvöllum eru nálega
engin mannaverk, sem minna
á alþingishald á þjóðveldisöld,
þegar þar var þó meira um að
vera en á seinni tímum. Þetta
er ekki sízt athyglisvert fyrir
þá sök, að miklar minjar um
þinghald á þjóðveldisöld eru til
á sumum öðrum þingstöðum,
og nefni ég öðrum fremur
Hegranesþingstað í Skaga-
firði. Þingbúðatóftirnar þar
eru ólíkt fleiri og tilkomumeiri
og á víðáttumeira svæði en á
Þingvöllum.
Hér skal ekki reynt að skýra
minjaleysið á Þingvöllum, enda
dregur það ekkert úr sögulegu
gildi staðarins. Þetta er helg-
ur staður eins og Tara á ír-
landi. Þar eru ekki heldur
minjar frá tíð konunganna,
heldur aðeins vitundin um að
þeir voru þar. En allar minjar
um líf fyrri manna, sem þrátt
fyrir allt eru á Þingvöllum,
þótt lágreistar séu og ekki ýkja
gamlar, ber að sjálfsögðu að
varðveita, enda hafa þær fyr-
ir löngu verið friðlýstar eftir
fornleifalögunum, og mér vit-
anlega hefur þeim ekkert tjón
verið unnið. Hitt er annað mál,
hvort eitthvað væri hægt að
gera til þess að hressa upp á
svip þessara minja. Það er að
vísu alveg ljóst, að grasi grónar
rústir einfaldra og frumstæðra
bygginga eins og búðirnar
voru, munu aldrei verða sér-
lega mikið fyrir augað, þótt
þær tali sínu áhrifamikla
hljóða máli til þeirra, sem
heyra kunna. Ef til vill mætti
gera það mál ögn skýrara fyr-
ir þorra manna. Það mætti ef
til vill gera eitthvað fyrir búða-
rústirnar á Þingvöllum, til
dæmis reyna að snyrta þær
eitthvað, ef til vill merkja þær
öðru vísi og skemmtilegar en
nú er, jafnvel mætti grafa frá
veggjum svo sem einnar tóft-
ar, til þess að hún nyti sín
betur fyrir áhorfanda. Einnig
mætti reyna að gera fornleifa-
rannsókn á búðasvæðinu und-
ir Hallinum, þótt mér finnist
það ekki aðkallandi, og raunar
efast ég mjög um, að slík rann-
sókn mundi hafa erindi sem
erfiði. Nefna má einnig það,
sem imprað hefur verið á af
sumum, að reisa á Þingvöllum
búð í fornum stil, almenningi
til fróðleiks og til þess að bæta
lítið eitt úr minjaleysinu eða
til þess að lífga upp þær minj-
ar, sem þó eru til. Þetta má
vitaskuld ræða, þótt á því séu
augljósir annmarkar, og eins
hitt, hvort ekki ætti að vera á
Þingvöllum stórt likan af
staðnum, þar sem sýnt væri
16