Fálkinn - 20.08.1948, Qupperneq 6

6
FÁLKINN
Vitið þér .. ?
að það stóð til að nota leðurblök-
ur sem brennuvarga í stríðinu?
Ameríkumanni einum hug-
kvæmdist að festa litlar íkveikju-
sprengjur við leðurblökur og sá
þeim svo með fallhlífum yfir jap-
anska bæi. Mundu leðurblökurn-
ar þá leita inn í hin eldfimu íbúð-
arhús Japana og kveikja í mörg-
um þeirra samtímis.
Voru gerðar ýmsar tilraunir
með þessar íkveikju-leðurblökur,
og voru þær svo duglegar, að þær
kveiktu í fjölda af skúrum á
ameríkönsku flugvöllunum. —
Kólnaði þá áhuginn fyrir þessu
hernaðartæki. — Á myndinni
sést leðurblaka með íkveikju-
sprengju.
að orðið dollar er eiginlega komið
frá Þýskalandi?
Á 16. öld fannst svo mikið silf-
ur í Joachimsthal í Bæheimi, að
sett var á stofn myntslátta þar.
Peningarnir voru kallaðir Joach-
imsthaler, en orðið thaler varð að
dollar á ameríkönsku máli. Hér
er mynd af 400 ára gömlum ætt-
föður dollarsins.
Huzr fann upp:
FLUGVÉLINA?
Framan úr forneskju liafa menn
verið lialdnir þeirri hugsun að geta
flogið. Var fyrrum taliö Jiklegt að
j)etta gæti tekist með því að líkja
eftir flugi fuglanna, og kemur jjessi
hugsjón víða fram i söguni af goð-
um og mönnnum, svo sem sögnin
um guðinn Dædalus og Ikaros son
hans. Minos konungur á Krit hafði
lokað j)á feðga ir.ni í völundarhúsi,
og' til ])ess að sleppa j)aðan bjó
Dædalus til vængi lianda sér og
syni sínum. Varaði liann Ikaros við
að fljúga of nærr' sólinni en liann
gleymdi j)eirri viðvörun, og væng-
irnir, sem voru úr vaxi, bráðnuðu
i sólarhitanum, en Ikaros hrapaði iil
jarðar j)ar sem nú er Ikariskaliafið,
en Dædalus komst til Sikileyjar. —
Þessi Dædalusdraumur livarf aldrei
úr liuga mannkyntins, og hvað eftir
annað var reynt að gera hann að
raunveru. — Druet, póstmeistarinn,
sem þekkti Lúðvík XVI. á flótta hans
1701 og tók liann höndum í Varenn-
es, var síðar tekinn liöndum af
austurískum mönnum og settur í
hald í hallarturni einum. Þar gerði
liann sér vængi og reyndi að komast
til jarðar á þeim. En hann Jirapaði
og fótbrotnaði og var haiidtekinn
aftur.
Á síðustu árum hefir draumurinn
ræst í annarri mynd, með flugvéla-
smíðinni. Amerikumenn fengu for-
iistuna þar. Að vísu var það álilið
i Evrópu áður, að Iiægt væri að
fljúga með vélum, sein væru þyngri
en loftið, en samt var jjað Samuel
Langley, sem sannaði þetta. Fyrsta
vél hans var ekki ætluð til að bera
farþega. Flaug hún yfir Potmac-
fljótið 1896. Árið 1903 hafði Lang-
ley smíðað flugvél sem gat borið
einn mann, en tilraunin með ])essa
vél mistókst. Vélin álti að láta í loft
af þaki húsbáts eins á' fljötinu og
höfðu margir hópast í kring til að
Iiorfa á. En vélin hrapaði i ána og
tilraunin varð til athægis. En sama
ár er þó fæðingarár flugvélarinnar,
því að 17. des. tókst Wilbur Wriglit
(f. 1867, d. 1912) að fljúga vél, sem
hann hafði smíðað ásamt Orvillc
bróður sínum. Þrátt fyrir athyglina
sem þetta flug vakti, varð þeim samt
ekki til fjár vestra og fóru því iil
Frakkjands, en þar var flugáhuginn
meiri. Daninn Ellehammer varð
næstur til að hefja sig til flugs (12.
september 1906) og svo Santos Du-
mont i Frakklandi (12. des. 1906)
og nú kom hver sigurinn öðrum
meiri. . Hinn 13. jan. 1908 flaug
Farman einn kílómetra og 25. júlí
1909 flaug Bleriot yfir Ermarsund.
En l'jöldi manna drap sig á flugi
þessi árin. En svo kom nýtt stökk
í fluginu í síðustu styrjöld, er farið
var að nota flugvélar í hernaði.
Síðan hafa framfarirnar haldið á-
fram stanslaust. 1 maí 1919 ílaug'
ameríski liðsforinginn A. C. Reid
milli New York og Lissabon, og John
Alcoek og Arthur W. Brovvn mán-
uði scinna frá New Foundland til
írlands á 16 tímum og 12 mínútum
og þótti heimsviðburður. Nú á dög-
um fara flugvélar daglega yfir Atl-
antshafið með fjölda farþega og þyk-
ir eng'um tíðindum sæta.
STÓRKOSTLEGT HELJARSTÖKK.
Ungur fransku,- liðsforingi, Leo
Valentin að nafni hljóp i vor út úr
flugvél i 7260 metra hæð og lét sig
hrapa 6500 metra, áður cn hann
opnaði fallhlifina, rúmum 700 metr-
um yfir jörðu. Er þetta langmesta
heljarstökkið, sem nokkurntíma hef-
ir verið gert.
Fyrstur manna til þess að iðka
svona stökk var þáverandi kapteinn
Sauvignac, sem árið 1937 hljóp út
úr flugvél í 4800 inetra hæð og opn-
aði fallhlífina í 400 metra hæð yfir
jörðu, er hann hafði fallið 4400
metra á 74 sekúndum. Síðar létu
tveir Rússar, annar var kona, sig
faila 80 sekúndur áður en þau oþn-
uðu fallhlífarnar.
Yalentín var á stríðsárunum íall-
hlífarherliði í Normandí og Bretagne
og liefir siðan æft sig af kappi til
þess að setja nýtt met í falli. í nóv-
ember i fyrra tókst honum að ryðja
meti Rússanna með einni sekúndu.
En 23. mars í vor vann liann fyrr-
nefnt afrek sitt og’ hrapaði þá í 113
sekúndur áðúr en hann opnaði fall-
hlífina.
— Hann fór upp i Halifax-flugvél,
hoppaði úr 7260 metra hæð og
opnaði hlífina í 700 metra hæð.
Lendingin tókst vel og hann var
ekkert eftir sig eftir fallið. Valentin
segist gera „englasteypu“ er liann
fer út úr flugvélinni og krossleggur
fæturnar til þess að geta notað þá
sem einskonar stýri. Hann líkir sér
við sundmann. Kroppurinn hring-
snýst liægt og rólega og hann stýrir
])essum snúningi sjálfur, til þess að
afstýra því að blóð streymi að höfð-
inu. Iiann dregur andann alveg
reglulega í fallinu. En liggi maður lá-
réttur þrýstist loftstraumurinn svo
fast inn um nefið að maður fær
kvalir. Meðal fallhraðinn er 245 km.
á klukkustund.
Valentin neitar því ekki að hann
sé kviðinn þegar liann steypir sér
út, en segir ao það hverfi alveg
undir eins og fallið byrji. Hann fylg-
ist alla leið með hæðarmælinum og
úrinu, sem hann hafði á maganum.
Þýðingin sem svona iðkanir hafa
er einkum sú að þær gefa vitneskju
um verkanir fallsins á mannslíkam-
ann. Og einnig gefa þær upplýsing-
ar um þol fallhlílanna.
PICCARI) KAFAIL
Auguste Piccard prófessor ætlar
bráðlega niður á liafsbotn i Guinea-
flóa, í stálkúlu, scm Iiann hefir )át-
ið g.era sér. Frarski flotinn lánar
honum tvö skip lil fararinnar og
pramma iil aö nota 'tindir kúluna.
MeS Piccard verður aðstoðarmaður
hans, Cosyns að afni. Þeir æthi að
skoða dýralifið á 4000 melra dýpi.
JARDHNETUR.
Maðurinn sem kom fólki upp á
að éta jarðhnetur (pea-nuts) var
hinn l'rægi svertingi George Wash-
ington Garver, scm var fæddur í
ánauð. Hann dó nýlega og ævistarf
hans var að útbreiða jarðhneturnar.
Þcgar Iiann byrjaði að rækta þær
voru það aðeins skepnur og fátækl-
ingar, sem fengust til að leggja sér
jarðhnctur til munns, en nú cr þetta
vinsælasta hnetutc-gundin i heimi.
Á minna en 40 árum 12-földuðu
bændur i Bandaríkjunum jarðhnetu-
framleiðslu sína. 80% af lienni er í
fylkjunum Georgia, Nortli-Carolina,
Alabama og Virginia.
Menn, sem talað er um:

ALEXANDER PANJUSJKIN, —
sem varð sendiherra Rússa í
. . Washington eftir Novikov. . .
MAYER, fyrrv. fjármálaráð-
herra Frakklands, sem mjög hef-
ir komið við sögu á undanförnum
mánuðum.
JOE WALCOTT
keppti um heimsmeistaratignina
við Joe Louis 23. júní og gerði
sér góðar vonir um sigur — eða
svo lét hann fyrir leikinn. En
hann varð að láta i minni pokann.
Joe Louis virðist enn ósigrandi.
\