Fálkinn - 20.08.1948, Qupperneq 8

8
FÁLKINN
"DARÍS barðist við dauðann,
í svelti, umkringd af fjand-
mannaher. Það var orðið sjald-
gæft að sjá grátittlinga, og þeir
v'oru hættir að snuðra kringum
þakrennurnar. Fólkið át allan
fjárann.
Einn morguninn slangraði hr.
Morisot, úrsmiður að starfi og
landeyða af nauðsyn, um göt-
urnar með liendurnar á kafi i
einkennisfatabuxunum. Hann
var argur í skapi og innantóm-
ur í maganum. Allt i einu rakst
hann á félaga sinn einn og stans
aði. Það var hr. Sauvage, þeir
höfðu kyhnst á ánni.
Hvern einasta sunnudag fyrir
stríðið hafði Morisot farið að
heiman í birtingu með bambus-
stöng í hendinni og litla hlikk-
öskju á bakinu. Hann fór með
lestinni til Argenteuil, fór út í
Colombes, og þaðan fór hann
gangandi út að Marante-hólma.
Og ekki var hann fyrr kominn
þangað en hann fór að dorga,
og því Iiélt liann áfram þangað
til í diramu.
Á hverjum sunnudegi hitti
hann lítinn, gildan og grallara-
legan mann. Það var Sauvage,
smávörukaujmiaður í Notre-
Dame-de-Lorettegötu og jafn
ólmur veiðimaður og liann sjálf-
ur. Þeir voru oft saman allan
daginn, sátu hlið við lilið á
hakkanum með lappirnar dingl-
andi fram af. Þannig höfðu þeir
oi'ðið kunningjar.
Suma dagana töluðu þeir ekki
orð saman, en stundum kom
það fyrir að þeir töluðust dálit-
ið við, en þeir skildu livor ann-
an ágætlega þó þeir segðu ekki
neitt, því að þeir höfðu sama
áhugamál og voru sammála um
allt.
Á vorin þegar morgunsólin
fékk mugguna til að stíga upp
af ánni um tíuleytið og lilýjaði
veiðimönnunum tveim svo vel
í bakið, kom það fyrir að Mor-
isot sagði við sessunaut sinn:
— Ekki amalegt ha? Og Sauvr
age svaraði alltaf: —Það er
VIKUBLAÐ MEÐ MYNDUM
Ritstjóri: Skúli Skúlason
Pramkr.stjóri: Svavar Hjaltested
Skrifstofa:
Bankastr. 3, Reykjavík. Sími 2210
Opin virka daga kl. 10-12 og 1-6
BlaSið kemur út hvern föstudag
Allar áskriftir greiðist fyrirfram
HERBERTSprenf
ekki neitt hetra til en þetta. Og
meira þurfti ekki til að þeir
skildu livor annan.
Á liaustin þegar leið að sólar-
lagi og hlóðugur himinninn spegl
aði skarlatsskýin í ánni og
breytti henni í purpurahand og
kveikti hál i sjóndeildarhringn-
um, litaði vinina rauða eins og
glóð og varpaði gullnum gljáa
á gulnuð trén, sem titruðu í
fyrstu vetrargolunni, leit Sau-
vage hrosandi til Morisot og
sagði: — Þvílík sjón? Og Mor-
isot svaraði hrifinn, án þess
að hafa augun af flotholtinu:
— Það er eitthvað annað en
gatan, lia?
Þegar þeir urðu hvor annars
varir heilsuðust þeir innilega
með handahandi, hrærðir yfir
þvi að hittast undir svona ann-
arlegum kringumstæðum. Sau-
vage andvarpaði og sagði: •—
Mikið hefir nú gerst.
Morisot kjökraði bágur: •—
Og þvílíkt veður. Þetta er fyrsti
góði dagurinn á árinu.
Enda var himinninn hlár og
fagur, og sól i heiði.
Þeir gengu áfram saman lilið
við lilið, drevmandi og angur-
værir. Morisot sagði: — Og
veiðiferðirnar, ha, hvílilc end-
urminning!
Sauvage spurði: •— Hvenær
skyldum við komast þangað
næst?
Þeir fóru inn í litla krá og
fengu sér absínt saman, svo
liéldu ])eir áfram göngunni. Allt
i einu nam Morisot staðar: —
Eigum við að fá okkur annan
til?
Sauvage var sammála: ■— Eg
er til í það. Og svo fóru þeir
inn í vínkrá.
Þeir voru talsvert þéttir ]>eg-
ar þeir komu út aftur, allt var
i þoku fyrir þeim, eins og verða
vill hjá soltnum mönnum, sem
hafa fyllt magann af brenni-
víni. Veðrið var hlýtt og gott.
Léttur andvari kitlaði þó í and-
litinu.
Milda loftið sveif enn á Sau-
vage. Hann stansaði: •— En ef
við færum þangað?
— Hvert ?
— í veiðiferð.
— En hvar?
— Út í hólmann okkar, vitan-
lega. Frönsku framverðirnir eru
við Cohnaibes. Eg þekki Du-
moulin, hann sleppir okkur gegn
um línuna.
Morisot nötraði af ákafa: —
Þetta er þá aftalað mál. Eg'
kem. Og svo skildu þeir, t.il að
ná sér í veiðarfærin.
Klukkutíma síðar þrönnnuðu
þeir út veginn, hli.ð við hlið.
Þeir komust að húsinu, sem
ofurstinn hafðist við i. Hann
hrosti að þessu uppátæki en
hleypti þeim áfram. Þeir fóru
og höfðu livor sinn útgönguseð-
ilinn.
Þeir voru ekki lengi á leiðinni
til úlvarðanna. Fóru um Colom-
hes, en þaðan Iiafði allt fólkið
verið flutt á hurt, og voru komn
ir að vínekrunum í brekkunum
niður að Seine. Klukkan var
um ellefu.
Beint fram undan þeim var
Argenteuil-þorpið, sem virtist
vera í eyði. Hæðirnar Orgemont
og Sannois gnæfðu yfir um-
hverfið. Vellirnir víðu, sem náðu
alla leið lil Nánterre, voru auð-
ir og dauðir, með nakin kirsi-
herjatré og grá flög.
Sauvage henti upp lil hæð-
anna og sagði: — Þarna upp-
frá eru Prússarnir. Og lamandi
ótli kom yfir vinina háða, er
þeir stóðu þarna andspænis
mannlausri byggðinni.
•— Prússarnir! Þeir höfðu al-
drei séð Prússa, en mánuðum
saman höfðu þeir fundið að
]jeir voru nálægt, kringum Par-
is. Prússarnir, sem lögðu Frakk-
land i eyði, rændu og drápu,
ósýnilegir og almáttugir. Ein-
hverskonar hjátrúar-angist kom
upp í þeim ásamt hatrinu, sem
þeir báru til þessarar ókunnu
sigursælu þjóðar.
Morisot stamaði: •— Hugsum
okkur ef við mætum einhverj-
um þeirra!
•— Þá getum við boðið þeim
steiktan fisk, svaraði Sauvage,
sem þrátt fyrir allt hafði ekki
misst glaðværa Parísarskapið
sitt.
En þeir hikuðu við að hætla
sér út á sléttuna, þessi mikla
kyrrð heit svo illa á þá.
Loks skar Sauvage úr. —
Komdu nú. En farðu varlega.
Og svo gengu ]>eir niður vin-
akur, kengbognir, þeir skriðu,
voru vel á verði og leyndu sér
undir runnunum.
Loks var ekki eftir nema
mjó ræma, en þar var ekkert
afdrep. Yfir hana urðu þeir að
fara til að komast að ánni.
Þeir fóru að hlaupa, og þegar
þeir komu á árbakkann földu
þeir sig' í sefinu.
Morisot hallaði eyranu nið-
ur að jörð til þess að hlusta
hvort nokkur væri á gangi
þarna nærri. En allt var hljótt.
Þeir voru einir, aleinir.
Þeim létti og nú fóru þeir að
veiða. Framundan þeim var
Maranteeyjan auð og yfirgefin,
og skyggði á bakkana fvrir hand
an. Greiðasalan þar var lokuð,
það var líkast og enginn hefði
komið þangað í mörg ór.
Sauvage fékk fyrsta fislcinn.
Morisot þann næsta, og með
jöfnu millibili drógu þeir færið
og' silfurglitrandi smáfiskar
sprikluðu á önglinum. Það var
ótrúlegt hve ört fiskurinn tók á.
Þeir lögðu veiðina ofan í þétt-
riðna fiskkörfu. Það fór ylur
um þá, þessi gleði sem fer um
mann þegar manni gefst færi á
að iðka einhverja skemmtun,
sem maður hefir verið án lengi.
Sólin skein á hakið á þeim.
Þeir lieyrðu ekkert framar, tóku
ekki eftir nemu, heimurinn
hvarf þeim. Þeir voru að veiða.
En allt í einu fór grundin að
titra. Þeir hevrðu þungt dumh-
ungshljóð, líkast og það kæmi
upp úr jörðinni sjálfri.
Fallhyssurnar voru byrjaðar
að þruma aftur.
Morisot leit um öxl, og ofar-
lega á hakkanum fyrir handan
gat liann greint hrúnirnar á Val-
eriehæðinni. Þar sveimaði hvítt
ský, púðurmökkur sem spúð
hafði verið í söinu svifum. Og
svo steig reyksúla upp frá virk-
inu og næst hevrðist ný druna.
Svo komu fleiri, hæðin blés
út dauða og eyðileggingu við-
stöðulaust, spúði skolhvítum
reyk, sem leið hægt upp og
breiddist út um himinhvolfið.
Sauvage yppti öxlum. — Nú
hvrja þeir aftur, sagði liann.
Morisot, sem hafði ekki haft
augun af flotholtinu, varð allt
í einu fokvondur — reiði frið-
sama mannsins g'egn styrjaldar-
æðinu •— og hann hreytti úr
sér: — Mikil flón geta menn
verið að láta drepa sig svona!
Sauvage svaraði: — Þeir eru
verri en dýrin.
Og Morisot, sem var að enda
við að draga murtu, sagði: —
Guy de Maupassant:
Vinirnir tveir
Saga úr fransk-þýska stríðinu 1870—1871