Fréttablaðið - 08.10.2009, Qupperneq 49

FIMMTUDAGUR 8. október 2009 33
UMRÆÐAN
Birgir Rafn Þráinsson
skrifar um ljósleiðara-
væðingu
Gagnaveita Reykja-víkur var stofnuð í
ársbyrjun 2007 sem fjar-
skiptafyrirtæki og starf-
ar sem slíkt undir eftir-
liti Póst- og fjarskiptastofnunar.
Gagnaveitan er í eigu Orkuveitu
Reykjavíkur og því veitufyrirtæki
í almannaeigu.
Gagnaveitan tók yfir alla fjar-
skiptastarfsemi og tilsvarandi
eignir Orkuveitunnar, þ.m.t. allt
grunnnet ljósleiðaralagna sem lagt
hefur verið frá árinu 1999. Í fyrstu
var ljósleiðaranetið lagt til fyrir-
tækja og stofnana á höfuðborgar-
svæðinu en árið 2004 var ákveðið
að bjóða heimilum að njóta þeirra
gæða sem í ljósleiðaranum felst.
Ljósleiðaranetið er nú notað af
þúsundum heimila og hundruðum
fyrirtækja dag hvern.
Ljósleiðaravæðing heimila
Fyrir framsýni Reykjavíkurborg-
ar var Orkuveitu Reykjavíkur falið
það verkefni að leggja ljósleiðara
til allra heimila höfuðborgarinnar
og víðar á þjónustusvæði Orkuveit-
unnar. Með ljósleiðara inn í hvert
heimili skapast gnægð bandvíddar
með tilheyrandi lífsgæðum fyrir
íbúa. Um ljósleiðarann skal rekið
opið net aðgengilegt öllum þeim
sem veitt geta þjónustu og þar
með stuðlað að aukinni samkeppni
í fjarskiptaþjónustu.
Ljóst var strax í upphafi að
framkvæmdir við uppbygginguna
yrðu umfangsmiklar, verkefnið
tæki nokkur ár og stofnkostnaður
yrði talsverður. Langtíma ávinn-
ingur yrði þó enn meiri.
Þróun erlendis
Nálgun Reykjavíkurborgar er ekk-
ert einsdæmi. Þvert á móti hafa
sveitarfélög víða um heim, ekki
síst í nágrannalöndum okkar, áttað
sig á að dreifikerfi fyrir háhraða
gagnaflutninga eru jafn mikil-
vægir innviðir í nútíma sam félagi
og veitur á borð við rafmagns-
veitu, vatnsveitu, hitaveitu og frá-
veitu. Þau hafa því sjálf, eða veitu-
fyrirtæki í þeirra eigu, byggt upp
og hafið rekstur á gagna veitum.
Mörg lönd, Norðurlönd þar á
meðal, eru vel á veg komin með
slíka uppbyggingu og hefur verk-
efni Gagnaveitunnar komið Íslandi
á kortið sem framsýnum braut-
ryðjanda nýrra tíma hvað gagna-
flutninga varðar.
Heildsala á samkeppnismarkaði
Það sem fáir virðast vita er að
Gagnaveitan gegnir mikilvægu
heildsöluhlutverki fyrir fjar-
skipta- og gagnaflutningsmarkað-
inn. Með heildsöluhlutverki sínu
hefur Gagnaveitan haldið sam-
keppni á fyrirtækjamarkaði lif-
andi, enda er raunin sú að allir
stærstu samkeppnisaðilar Sím-
ans, s.s. Vodafone, Nova og Tal,
nýta ljósleiðarakerfi Gagnaveit-
unnar til að bjóða þjónustu sína,
hvort heldur er um að ræða GSM,
3G, ADSL eða gagnaflutning til
fyrirtækja. Í þessu ljósi er ekki
skrítið þó að Síminn hafi horn í
síðu Gagnaveitunnar.
Fjarskiptamarkaðurinn er sam-
keppnismarkaður. Gagnaveitan er
þó ekki í samkeppni um sölu á not-
endaþjónustu, heldur í uppbygg-
ingu og rekstri á innviðum sem
gera öðrum kleift að bjóða slíka
þjónustu. Enginn annar aðili býður
upp á eða hefur áform um að bjóða
upp á ljósleiðaratengingar til tug-
þúsunda heimila á þjónustusvæði
Gagnaveitunnar.
Þjónustuaðilar sem veita þjón-
ustu sína um netið keppa um hylli
viðskiptavina á grundvelli þjónustu
sinnar á meðan Gagnaveitan sér
aðeins um uppbyggingu og rekstur
netsins. Lengi vel töldu fjarskipta-
fyrirtæki nauðsynlegt að eiga sín
eigin fjarskiptakerfi að öllu leyti,
en það hefur nú breyst. Þau tengj-
ast nú heimilum um samnýttan
miðlægan netbúnað sem lágmark-
ar fjárfestingar þeirra og áhættu
í búnaði og tæknilausnum. Með
þessu auðveldar Gagna-
veitan innkomu nýrra
aðila og lágmarkar upp-
haflega fjárfestingu þeirra
og aðrar aðgangshindran-
ir. Hér er á ferðinni opið
net fjarskipta sem stuðlar
að aukinni og heilbrigðari
samkeppni.
Hvenær sér Síminn ljósið?
Þrátt fyrir að Vodafone,
Tal og Hringiðan sjái sér hag í að
bjóða heimilum þjónustu sína um
ljósleiðara Gagnaveitunnar kemst
Síminn ekki að sömu niðurstöðu
og leggur áfram áherslu á þjón-
ustu um koparlínurnar. Heimili
sem taka ljós leiðarann í notkun
geta því ekki keypt þjónustu Sím-
ans og er það miður. Gagnaveitan
myndi fagna þjónustu Símans á ljós-
leiðaranum.
Ástæðuna segir forstjóri Sím-
ans, í grein í Morgunblaðinu 24.
september sl., vera þá að útreikn-
ingar hans sýni að hagkvæmara
sé að byggja á núverandi lausnum
Símans og þeim framtíðarlausnum
sem hann býr yfir. Hvernig getur
það að fara í enn frekari fjárfest-
ingar í ADSL-tækni um kopar línur
sem duga í takmarkaðan tíma verið
hagkvæmara en að leigja aðgang að
framtíðarlausn? Staðreyndin er sú
að kostnaður við að setja skamm-
lífan búnað á úreltar koparlínur
aftur og aftur er ekki lítill og getur
orðið margfalt stofnverð ljósleiðar-
ans þegar til lengri tíma er litið.
Í sömu grein fullyrðir forstjóri
Símans að „hinn almenni neytandi
finnur í dag ekki mun á því hvers
konar strengur tengir heimili hans
við umheiminn“. Hafi hinn almenni
neytandi haft tækifæri til að tengj-
ast Internetinu um ljósleiðara á
sama tíma og horft er á sjónvarpið
og mynd af myndleigunni, fullyrði
ég að hann mun aldrei snúa til baka
í ADSL. En hafi hann aldrei haft
tækifæri til þess veit hann ekki
hvers hann fer á mis, ekki fremur
en sá sem aðeins hefur keyrt gamla
malarvegi og aldrei kynnst hrað-
brautum.
Síminn vill viðhalda gömlu malar-
vegunum sem lengst og beita veg-
heflinum á þá annað slagið til að
bæta aðeins mögulegan hámarks-
hraða. Síminn og Míla hafa engin
áform um að leggja ljósleiðara í
eldri hverfi og því myndu þau sitja
uppi með koparlínur ef ekki væri
fyrir ljósleiðara Gagnaveitunnar.
Gagnrýni Símans á ljósleiðara
Gagnaveitunnar snýst nefnilega
ekki um eignarhald Gagnaveitunnar
heldur fyrst og fremst um það að
stöðva ljósleiðaravæðinguna til að
viðhalda einokun þeirra á gamla
grunnetinu.
Höfundur er framkvæmdastjóri
Gagnaveitu Reykjavíkur.
Ljósleiðarinn − fyrri hluti
BIRGIR RAFN
ÞRÁINSSON
Ljóst var strax í upphafi að
framkvæmdir við uppbygg-
inguna yrðu umfangsmiklar,
verkefnið tæki nokkur ár og
stofnkostnaður yrði talsverður.
fyrir allar dætur
ömmur - mömmur - systur - vinkonur - frænkur …
10% af hverri seldri bleikri Jónu og Jónínu
peysu á timabilinu 8 okt til 15 okt
rennur til stuðnings leitarstarfi
Krabbameinsfélagsins
SPJARAÐU ÞIG
CINTAMANI AUSTURHRAUNI 3
210 GARÐABÆ, S. 533 3805
CINTAMANI CENTER LAUGAVEGI 11
101 REYKJAVIK, S. 517 8088
CINTAMANI
Og
KRABBAMEINSFÉLAGIÐ