Iðunn : nýr flokkur - 01.12.1929, Síða 53

IÐUNN
Upton Sinclair.
375
hvemig stórblöðin í Ameríku eru rekin af auðvaldinu í
því einu augnamiði að heimska lýðinn og blekkja, í
Money writes sýnir hann fram á, hvernig rithöfundar
Bandaríkjanna liggi handflatir fyrir auðvaldinu, 0/7 fjallar
um svindilbrask olíu-félaganna, Boston um réttarfar auð-
valdsins eins og það birtist í fyllingu dýrðar sinnar í
morðinu á Sacco og Vanzetti, sem er að öðru leyti einn
hinn ógeðslegasti glæpur, sem sögur fara af, miklu and-
styggilegri en t. d. sagan af morði Krists og Sókratesar.
Aðaltilgangur Boston er, sem sagt, að gera lýðum ljóst,
að ábyrgðina á þessu hroðalega hermdarverki beri eink-
um þrír einstaklingar: mannhrak nokkurt í dómarasæti,
Webster Thayer að nafni, Fuller ríkisstjóri og bílakaup-
maður í Massachusetts, ásamt Lowell verksmiðjueiganda
og rektor Harvard háskóla.
Þótt hann kunni öll meistarabrögð listræns stíls eins
og fyr segir, þá hefir hann ekki valið þann kost »að
spila á fiðluna meðan Rómaborg var að brenna«, en
notað ritsnild sína einvörðungu í þágu þeirra hugsjóna,
sem varða heill og viðreisn hins hvíta mannkyns í fram-
tíðinni. Bækur hans eru ófrjór akur fyrir andlausa grúsk-
ara, sem leggja stund á listrænt þvaður og lesa bækur
til þess að geta dregið af þeim hótfyndnar fagurfræðis-
ályktanir, — þvert á móti gerir hann slík félagshyggju-
laus (asocial) auðvaldsþý ringluð í höfðinu (sbr. höfuð-
dýrkara ameríska hundraðprócentismans meðal Islend-
inga í Vesturheimi, Ríkarð Beck í Lögbergi s. 1. vor),
því hann talar við þá um skilyrðin fyrir velferð mann-
kynsins, — hlut, sem þeir höfðu aldrei heyrt að væri til.
Þeir finna hvergi í glósum sínum neitt viðeigandi nafn
yfir ritsmíðar hans, og komast helzt að þeirri niðurstöðu,
að maður, sem lætur sig varða mannlega velferð, geti
varla verið mikill listamaður, — þora samt ekki að halda