Kirkjuritið - 01.09.1973, Blaðsíða 92

barst ungur til írlands og hlaut þar
menntun sína og mótun. Síðan fluttist
hann til meginlands Evrópu, stofnaði
þar klaustur, sem hafði mikil óhrif
víðsvegar. Hann reit sögu slna í formi
jótningar, og er hún aðalheimildin um
hann. Aðaltókn hans eru snókur og
þriggjablaðasmóri. Við hann er Pat-
reksfjörður kenndur.
Gregor mikli (540-604). Hann var
munkur, djókni, óbóti og síðast pófi.
Hann gaf messunni það form, sem
hún hefur í aðalatriðum haft síðan.
Hann endurskoðaði handbœkur kirkj-
unnar, kom nýrri skipan ó kirkjusöng
þann, sem við hann er nú kenndur og
tíðkast enn víða um kirkjuna. Hann
barðist gegn Langbörðum, styrkti
klausturslifnað, fordœmdi þrœlahald,
barðisf fyrir kjarabótum fótcekra,
hvatti til einlífs presta o. fl. Hann hélt
mjög fram forystuhlutverki Rómar-
biskups í kirkjunni og hefur þvi oft
verið nefndur faðir Pófadómsins.
Hann var trúmaður mikill og strang-
ur við sjólfan sig og aðra. Tókn hans
er biskupsstafur, þó að pófarnir séu
einu biskupar kirkjunnar, sem aldrei
hafa borið hann. Annað tókn hans er
pófakóróna. Þó er eitt tókn hans bók-
rulla með nótum. Eru það 4 strengir
með ferhyrndum nótum og undir þeim
stendur: ,,Ora pro nobis Deum".
Auk þessara og fleiri stórmenna i
sögunni var fjöldi annarra helgra
manna bœði karla og kvenna, sem
lifði helgu lífi og voru í heiðri höfð
viðs vegar um kirkjuna, þótt þeir
hefðu ekki úrslitaþýðingu í hinni al-
mennu sögu. Skulu hér nefndir örfóir
þeirra, sem minnzt var hér ó landi.
Marteinn fró Tour (315-397). Hann
stofnaði fyrsta klaustur i Frakklandi,
varð biskup um 370. Var óvenju mik-
ill trúboði og kraftaverkamaður. Hann
varð afar mikils metinn, sem dýrlingur,
kringum allt Miðjarðarhaf og í Vest-
ur-Evrópu allt til íslands. Hér varð
hann nafndýrlingur margra kirkna.
Eftir honum var Marteinn Lúther heit-
inn, af þvi að hann fœddist ó messu-
degi biskups, sem er hinn 11. nóv. Sa
dagur hefur fram undir þetta verið
kallaður Marteinsmessa hér ó landi-
Meðal tókna hans er hestur, ve'gna
trúborðsferða hans. Annað tókn hans
var brennandi stóll, vegna ofsókna er
hann þoldi.
Nikulós fró Bár (4. öld). Hann var
einn af þekktustu dýrlingum kirkj-
unnar og mjög metinn hér á landi-
Honum voru helgaðar nokkrar kirkjur
hér, þ. á. m. kirkjan í Odda o. fl. Hann
var biskup í Myra í Litlu-Asíu. Messa-
dagur hans var 6. des. Tákn hans eru
m. a. akkeri, skip, kórkápa, skreyh
þríhyrningi.
Ólafur helgi (d 930), Noregskon-
ungur. Messudagar hans voru 29. il-l|l
og 3. ágúst. Tákn hans eru orustuö)-1'
kóróna, veldissproti og sverð, sveðja
o. fl.
Marteinn Lúther. Hann hefur einnið
fengið sitt tákn, sem er hin svo nefnda
Lúthersrós, er getið var fyrr. Fer ve
á því, að hann sé einnig i þessu efpl
settur á bekk með eldri stórmennun1
kirkjunnar, þótt hann sé barn annan"
ar aldar.
282