Eimreiðin - 01.01.1950, Blaðsíða 89

EIMREIÐIN
KITSJÁ
77
fjnrlesara uin sálarrannsóknir og
meðlim konunglega Lantlfræðifélags-
*ns brezka. Þetta er ferðasaga frá
slandi, en hingað kom höf. sumarið
1^46, dvaldi hér lengi sumars og ferð-
aðist víða uin Iand, meðal annars til
Vestfjarða og uin Vestur-Skaftafells-
8>slu. Leaf ritar af vinsemd og skiln-
'ngi uin land og þjóð og gerir sér far
U,n að skýra sem sannast og réttast
l'á því, sem fyrir augu og eyru ber
a ferðalaginu. Mannanöfn og staða
eru yfirleji[ rétt rituð, þó stundum
'ilji út af bregða, og sögulegar og
landfræðilegar villur eru fáar. Dæmi
uni villur: Bls. 5: „Arnarhóll, a
charming plain about thirty miles
east of Reykjavík“, sem ekki getur
staðizt, Rekjavík, í stað Reykjavík,
Skjalfaundi, í stað Skjálfandi. Á bls.
11’ stendur, að Húsavík sé þriðji
stærsti hær á landinu, sem er rangt.
Uls. 179: Jón Sigurjónsson, ntun eiga
að vera Jón Sigurðsson, o. s. frv.
Bókin er prýdd nokkrum góðum
niyndum frá íslandi. Útgefandi er
George AUen & Unwin, Ltd., London.
Verð: 15 s.
Henedikt Gíslason jrá Hojleigi:
SMIÐUR ANDRÉSSON OG ÞÆTT-
{«• Ak. 1949. (Nor'öri).
1 þessari bók lítur íslenzkur bóndi
nðruni auguin á kafla í sögu íslands
eu fræðimenn vorir. Þetta er ekki
1 Ursta sinn, að lióndi athugar fs-
landssögu. Björn á Skarðsá og margir
aðrir bændur hafa gert það vel og
rækilega. Efast ég um, að hændur í
"okkru öðru landi í Evrópu leiki
þetta eftir.
Henedikt leiðir rök að því, að
allir liirðstjórar á tímabilinu frá því
sland komst undir Noregskonung,
þangað til ísland og Noregur komust
undir eða í samband við Danmörku
árið 1380, liafi verið íslenzkir, en
ekki norskir. fslenzkir annálar geta
ætíð um hverjir biskupar og lögmenn
voru af norskum uppruna á þessu
tímabili. En um hirðstjóra geta þeir
þess ekki, að þeir liafi verið norskir,
nema um Áslák kórsbróður, er liafði
konungsvald liér 1345—’46. Það þurfti
ekki að geta þess, að þeir væru ís-
lenzkir, því það var sjálfsagt, sam-
kvæmt Gamla sáttmála.
Noregi var óðum að liraka 1300—
1380. Norsk skip virðast alveg liætta
að sigla til fslands eftir aldamótin
1400. Norðntenn liætta líka að senda
Grænlandsknörinn til Grænlands, svo
íslendingar þar urðu að samlagast
Eskimóum til að bjarga lífinu. Þó
var hér aðeins um eitt skip að ræða.
Sjóræningjar ræntu og brenndu líka
að nokkru leyti Björgvin fjórum sinn-
um um aldainótin 1400. Norðinenn
neyddust til að leigja ensk skip til
að verja þessa verzlunarmiðstöð. Var
þetta ömurlegt fyrir forna víkinga-
þjóð. Noregskonungar voru ánægðir,
ef hinir íslenzku liirðstjórar borguðu
þeim þá leigu, sem ákveðin var,
fyrir 3 ár í hvert sinn. Þeim var
saina, livort þeir voru norskir eða
íslenzkir. fsland var aðeins féþúfa
fyrir þá.
í athugasemdum sínum við Sýslu-
manna-ævir Boga Benediktssonar tel-
ur Jón Pétursson liáyfirdómari, að
Smiður Andrésson liirðstjóri og Bót-
ólfur Andrésson (hirðstjóri 1341—
1343) hafi verið bræður, af ætt Odda-
verja. Sjálfur Páll Eggert segir í
fslenzkum æviskrám (sjá: Bótólfur
Andrésson), að „ekki sé allskostar
víst, að þeir séu norskir". Sagði Páll
mér, að liann liefði ekki liaft tíma
til að rannsaka þetta, meðan liann