Tímarit lögfræðinga - 01.09.1951, Blaðsíða 10

180
Tíniurit löyf ræðinga
lendingasögum og' flokkaði í því skyni sicilmerkilega þá
menn alla, sem manngjöld voru goldin eftir að sögn þeirra,
eftir manngjaldahæð þeirri, sem sögð er hafa verið greidd
cftir hvern einstakan þeirra. Islendingasögur eru skráðar
á 13. öld, eins og nú er kunnugt orðið, og sumar jafnvel
síðar. Sagnir þeirra um manngjaldahæð eftir hvern ein-
stalcan verða því ekki metnar annað en vitnisburður um
það, sem söguritari kunni að hafa heyrt eða haldið, að
goldið hafi verið hverju sinni. En alkunnugt er það, hversu
tölur og fjárhæðir aukast oft og margfaldast í meðförum
arfsagna og munnmæla, cnda sýnast sumar sagna þessara
rita um manngjöldin vera skáldskapur söguritara eða
annarra til frægðar söguhetjunum. Dr. V. G. virðist taka
allar slíkar sagnir Islendingasagna trúanlegar, nema Svarf-
dælasögu, eins og mörgum var títt um aldamótin síðustu
og sumum er reyndar enn í dag. Hér er engin ástæða til
þess að rekja slikar sagnir.
Sira Arnljótur Ólafsson1) skráði ritgerð eina um þetta
efni skömmu eftir að dr. V. G. birti sína. Kemst sira A. Ó.
að mjög ólíkri niðurstöðu. Að vísu neitar hann því ekki,
að niðgjöldin samanlögð hafi numið 15 mörkum. En hann
telur merkur í Baugatali tákna merkur lögaura eða jafn-
gildi þeirra, en ekki merkur silfurs. Samkvæmt því hefðu
niðgjöld verið fullgoldin með 6 hundruðum á landsvísu,
eða C lcýrverðum. En sira A. Ó. lætur ekki staðar numið
við þetta. Að tali hans voru hæstu niðgjöld ekki 15 merkur
lögaura, heldur tæpar 11 merkur, eða nánar tiltekið 87
aurar, sem gera 522 álnir, eöa rúmlega UV% hundruS, sem
samsvara mundi U kýrveráum og 2 ærverðum. Sira A. Ó.
segir, að niðgjöldin hafi aldrei greiðst að fullu, og má
nokkuð vera hæft í því. Lægstu niðgjöld voru að tali sira
A. Ó. aðeins 50 aurar lögaura, eða réttar 300 álnir vað-
mála, er samsvara mundi 2 kýrverðum og 3 ærverðum.
Sira A. Ó. og með honum Björn M. Ólsen telja,2) að
1) Tímarit Hins islenzka bókmenntafélags 1904, bls. 1—27.
2) Safn. IV. 266 o. s. frv. (Skattbœndatal 1311).