Tímarit lögfræðinga - 01.09.1951, Blaðsíða 14

184
Tímarit löyfræSinga
silfurs var 1:15, þá hefðu niðgjöld verið fullgreidd með
einni mörk gulls.
Samkvæmt lögum ýmissa þjóðflokka Forn-Germana voru
manngjöld 180—200 solidi. Solidus var silfurmynt og er
talinn y20 úr rómversku pundi, sem talið er vera 327 gr.
að þyngd. Solidus hefur því átt að vera 16,35 gr. Mann-
gjöidin hafa því numið 2943—3770 gr. Þar af fór þriðj-
ungur til ríkisins (þegngildi), en ættingjar ins vegna fengu
%. Þeir hafa því fengið 1962—2179 gr. Er silfurþungi sá,
er ættingjar hafa fengiö, ekki langt frá því, sem þeir
mundu hafa fengið hér, ef goldið var í brenndu silfri.1)
Veturgömul kvíga var talin jafngildi solidi2) og hefði því
þurft 180—200 slíkar kvígur í manngjöld. Þar af hefðu
ættingjar fengið 120—166 kvígur eða jafnvirði þeirra.
Sennilega hafa ekki minna en 4—5 veturgamlar kvígur
verið jafngildi góðrar fullorðinnar kýr. Og getur þá hver,
sem vill, reiknað kýrverðatölu manngjaldanna til ættingj-
anna. En ekki dylst það, hversu nærri fer um silfurþung-
ann, sem gjalda hefur átt hér og þar.
Þó að niðgjöld baugatals væru sem næst 24 hundruð á
landsvísu, þá hafa sjálfsagt ekki öll kurl allt af komið til
grafar. Stundum hefur vantað, einkum á 10. og fram á 11.
öld, baugþiggjendur og bauggreiðendur, og mátti hvort
tveggja orka nokkurri lækkun gjaldsins í heild. En hér er
ónauðsynlegt að rekja það, því að verkefnið er það eitt
að steðja gjaldið, svo sem það var að lögum. Skipun Bauga-
tals hefur ekki veri hagfelld. Oft hefur verið óhægt að
grafa ina firnari ættingja veganda og ins vegna upp, eftir
því sem liðir urðu fleiri frá landnámsmönnum og öðrum,
sem í öndverðu byggðu landið. Og auðvitað mátti sami
aðili vera jafnskyldur báðum, veganda og inum vegna, og
hefur gjaldið þá fallið niður að því leyti, þótt þetta ylli
að vísu engum óhagræðum um heimtu þess. Gjaldheimtan
hefur oft hlotið að verða allerfið, því að aðiljar hafa oft
!) Brunner Deutsche Rechtsgeschichte I. 333.
2) Brunner I. 318.