Tímarit lögfræðinga - 01.09.1951, Blaðsíða 37

NiBgjnld — Manvgjöld
207
eftir því hversu mikinn þátt þeir eru taldir hafa tekið í
aðför og vígi. Að vígi Páls á Skarði 1496 voru t. d. margir
menn. Einn þessara manna (Páll Aronsson) hafði þá sér-
stöðu, að sætzt var á greiðslu 20 hundraða fyrir hann.1)
Hefur þessi maður líklega verið sá af mönnum veganda,
sem munnmælin segja hafa borið vopn á Pál, annar en
vegandinn. Hinum atvistarmönnunum var skipt í þrjá
flokka eftir þeim atbeina, sem þeir hefðu veitt. Þeir, sern
komu í fyrsta flokk, skyldu gjalda 15 hundruð hver. Ann-
ars flokks menn áttu að gjalda 10 hundruð og þriðja flokks
menn 5 hundruð hver. Tíu merkur skyldi hver þeirra gjalda
konungi (þegngildi niðurfært) og sækja sér landvistar-
leyfi innan þriggja ára.2 3) 1 skýrslu um dóm fyrir atvist
að vígi ónafngreinds manns frá 1540 segir, að tveimur
atvistarmönnum hafi verið dæmt að greiða 15 hundruð
hvorum.s) Sýnist hvorugur þeirra hafa verið banamaður
ins vegna, en þeir hafa veitt aðstoð sína í verki og fram-
kvæmd, og því hefur þeim verið dæmt eins hátt gjald og
þeim, sem næstmesta aðstoð höfðu veitt, er Páll á Skarði
var veginn.
4 V. Vígsmál. — Greiöslur.
Þá er maður var veginn, varð auðvitað fyrst að ganga
ur skugga um það, hver væri vegandi og ef til vill um að-
stoðarmenn hans. I Grágás eru nokkur ákvæði um þetta
efni. Ef einungis einum manni var til að dreifa, þá var
auðvitað sök beint að honum einum. En ef fleiri menn höfðu
verið að vígi og urðu sekir um það, þá gat sækjandi vígsak-
ar kosið að dómi eða sáttargerð einhvern þeirra manna veg-
anda og haft uppi kröfu um niðgjöld á hendur ættingjum
hans.4) Annarskostar hafa ættingjar þess, sem lýst hefur
sér vígi á hendur, en það skyldi vegandi almennt gera.5)
!) ísl. fbrs. VII. 371.
2) Isl. fbrs. VII. 388—391.
3) lsl. fbrs. XI. 370.
*) Grágás I a 178, II. 348,
6) Grágás I a 153—154, II. 313.