Tímarit lögfræðinga - 01.09.1951, Blaðsíða 13

NiRgjöld. — Munngjöld.
183
24 hundruS, eSa 24 kýrverö. Hvert hundrað hefur verið
rétt goldið rneð gallalausri icú, icálfbærri og á góðum aldri.
Um aldamótin 1900 gengu slílcar kýr lcaupum og sölum á
100 silfurkrónur. Hefði þá um aldamótin 1900 þurft 2400
silfurkrónur til greioslu sömu verðhæðar sem niðgjöldin
numu. Nú vegur ein silfurkróna, samkvæmt 5. gr. mynt-
laga 23. maí 1873, 7,5 grömm, og hefði þá þurft til greiðslu
24 kýrverða 18000 grömm jafngóðs silfurs og í silfurkrónu
skal vera.
Athuga má til gamans, hversu mikinn þunga silfurs
hefði þurft í fornöld til greiðslu niðgjalda, og til hversu
margra silfurkróna hann hefði svarað. Hefur slíkt farið
eftir verðlagi silfureyris móts við eyri lögaura. En vitan-
lega getur slílc athugun elcki gefið nákvæma niðurstöðu,
með því að naumast er nægilega kunnugt um skírleik þess
silfurs, sem hverju sinni hefur verið goldið.
Utkoman verður þessi:
a) Ef goldiS var í lögsilfri inu forna (Verðhlutfall 1:4).
Þá hefur þurft 5 aura móti hundraði lögaura. Til lausnar
24 hundruðum ætti þá að hafa þurft 120 aura af silfri
þessu, sem að líkindum hafa vegið nálægt 3600 grömmum.
b) Ef goldið var í brenndu silfri.
1. Verðhlutfall silfureyris móti eyri lögaura 1:8. Þá
hefur þurft 2,5 aura silfurs móti einu hundraði lögaura.
Til lausnar 24 hundruðum hefur þá þurft 60 silfuraura,
sem ættu að hafa gert nálægt 1800 grömmum, er svara til
240 silfurkróna. Til lausnar niðgjalda eftir þessu verð-
hlutfalli hefði því þurft 10 sinnum meiri silfurþunga um
1900 en þurft hefði í fornöld.
2. Verðhlutfall silfureyris móti eyri lögaura 1:7,5. Þá
hefur þurft 224 silfuraura móti 1 hundraði lögaura. Til
lausnar 24 hundruðum hefði þá þurft 64 silfuraura, eða
nálægt 1920 grömmum silfurs. Þá hefði til lausnar nið-
gjalda þurft 8% minni silfurþunga í fornöld en þurft
hefði um 1900.
Með því að verðhlutfall milli eyris gulls og eyris bleilcs