Tímarit lögfræðinga - 01.01.1954, Side 48

loikann til þess að laga sig að síbreytilegu umhverfi án þess
að til árekstrar komi og án þess að það valdi einstaklingn-
um sársauka eða óþægindum.
En eins og kunnugt er, leggur umhverfið oft á einstak-
lingana byrðar og hömlur, sem mörgum véitist erfitt að
bera. Því skipulagðara sem þjóðfélagið er, því minna svig-
rúm sem einstaklingurinn hefur fyrir séróskir sínar og
tilhneigingar, því meira kemur það við hann. Þess vegna
telja menn að ,,menningunni“ sem svo er nefnd, fylgi æ
meiri ónot eða óþægindi, sem veldur m. a. taugaveiklun og
jafnvel miklum geðsjúkdómum, frekar en hjá svonefndum
frumstæðari þjóðum.
Þessa verður einnig vart, þegar að lifnaðarhættir breyt-
ast í löndum, t. d. fólk flytur úr sveitum í bæi. Sá sem býr
einn uppi í afdal má gjarnan vera kóngur í sinum eigin
huga. En sé hann það í Austurstræti er hætt við, að hegðun
hans verði þannig, að jafnvel hinir umburðarlyndu ís-
lenzku lögregluþjónar, mundu vilja fjarlægja hann af göt-
unni og koma honum að Kleppi.
Þegar ákveða þarf geðheilbrigði einhvers, þarf því að
taka tillit til allra aðstæðna og þeirra ekki aðeins á því
augnabliki, sem um kann að vera að ræða, heldur og öllum
aðdraganda, m. ö. o. það þarf meira en þverskurð af huga
mannsins, það þarf líka langskurð gegnum hann.
Sálarlíf birtist út á við í hegthin manns, þ. e. a. s. við-
bragði hvers kyns hreyfitauga. En hegðun á tilteknu augna-
bliki, er afleiðing af öllu, sem áður er yfir mann gengið.
Til þess að reyna að skilja tiltekna hegðun, er því nauð-
synlegt að fá ítarlegar upplýsingar um manninn um langan
tima á undan, helzt alla ævi. Og ekki aðeins ævi hans sjálfs,
heldur ætt hans, svo að dæmt verði um upplag og eðlis-
hneigðir, svo og allt umhverfi, svo að dæmt verði um, hvað
muni verða svinfar hans og hvað eðlisfar. En það hefur
máske ekki hvað sízt þýðingu, er maður ætlar að gera sér
far um að áætla hver áhrif refsing eða önnur meðferð
muni hafa.
42