Tímarit lögfræðinga - 01.12.1973, Page 12

Gunnar Eydal lögfræðingur
LÖGFRÆÐIAÐSTOÐ ÁN ENDURGJALDS
Erindi flutt á vegum Lögfræðingafélags íslands hinn 3. maí 1973
(lítillega endurskoðað).
Svo sem kunnugt er, hefur starfsemi lögfræðinga og þjónusta þeirra
við almenning verið mjög til umræðu á hinum Norðurlöndunum und-
anfarin ár, og eru þar mikið ræddar hugmyndir um „fri retshjælp",
sem ég hef reynt að þýða með lögfræðiaðstoð án endurgjalds.
Rétt er að geta þess, að hér er ekki um neinn háj úridiskan eða fræði-
legan fyrirlestur að ræða, heldur fyrst og fremst vangaveltur um þá
hlið lögfræðiþjónustunnar, sem að almenningi snýr. Það er von mín,
að þær megi verða til þess að vekja frekari umræður innan lögfræði-
stéttarinnar um mál það, sem hér um ræðir.
í stórum dráttum er efnisskiptingin þannig, að fyrst er gerð grein
fyrir þörf almennings fyrir lögfræðiaðstoð og auknum samskiptum við
lögfræðinga. Síðan er reifað, hvernig þeim málum er háttað í dag, en
rétt er að geta þess, að ekki liggja fyrir neinar rannsóknir eða tölu-
legar upplýsingar á þessu sviði, og verður því að nægja að lýsa ástand-
inu, eins og það kemur greinarhöfundi fyrir sjónir. Loks er bent á leiðir
til úrbóta og gerð í stuttu máli grein fyrir lögfræðiaðstoð í Danmörku,
Svíþjóð og Noregi.
Hvað er lögfræðiaðstoð?
Áður en lengra er haldið, er rétt að gera lítillega grein fyrir því, hvað
felst í hugtakinu lögfræðiaðstoð.
1 stuttu máli má segja, að lögfræðiaðstoð sé sú aðstoð, sem einstakl-
ingur, hópur eða félag fær frá öðrum við að leysa iögfræðileg vandamál.
Gildi slíkrar skilgreiningar er að sjálfsögðu takmarkað, þar sem ósvar-
að er þeirri spurningu, hvað felst í hugtakinu lögfræðilegt vandamál.
Skipta má vandamálum þeim, sem af lögfræðilegum toga eru spunnin,
í þrjá flokka:
10