Tímarit lögfræðinga - 01.07.1974, Qupperneq 22

hgl. er rætt um brot framin í auðgunarskyni. í greinargerð er þetta
atriði svo skilgreint sem ásetningur .. . að afla sér eða öðrum fjár-
vinnings o. s. frv.
2. Skilyrði 243. gr., eins og það er nánar skýrt í greinargerð, er ofið
saman úr hlutrænum og hugrænum þáttum. 1 B. 1. hér að framan var
stuttlega fjallað um hlutrænu þættina, þ. e. efnislega skerðingu á fjár-
skiptagrundvellinum, er leiðir til ólögmætrar fjármunayfirfærslu. Eftir
er að kanna nánar, hver hin huglæga afstaða til þessara atriða sé.
1 lið C. var nokkuð fjallað um tengsl hlutrænna og hugrænna þátta á
sögulegum grundvelli.
3. Leysa þarf úr því, hvort auðgunartilgangur feli í sér einhverjar
hugrænar kröfur umfram almennar ásetningskröfur. Annars vegar
mætti hugsa sér kröfu um ákveðna (fjarlægari) hvöt (motiv) til
verknaðar, hinn endanlega aflvaka (undirrót) hans. Enginn ágrein-
ingur er um, að slík krafa verður ekki gerð, sbr. m. a. Hurwitz, Speciel
del, bls. 367 og 391; Johs. Andenæs, Formuesforbrytelsene, bls. 23.
Hið endanlega takmark verknaðar getur verið mjög virðingarvert, t. d.
peningastuldur til að hjálpa nauðstöddum. Það breytir engu um sak-
næmi brots, en getur haft áhrif á ákvörðun refsingar, sbr. 70. gr. 7.
tl. 1. mgr. alm. hgl. Það breytir heldur engu um saknæmi þjófnaðar,
þótt hann sé framinn af kynferðislegum hvötum, t. d. ef kvennærfötum
er stolið af snúru, þar sem þau veita tökumanni kynferðislega ánægju
(fetichisme). Verknaður kann að hafa fleiri en eitt álíka verkandi
takmark. Dæmi: A tekur hlut að ófrjálsu bæði til að angra eigandann
og til að nýta hann sjálfur. Þetta er þjófnaður. Algengast er, að
auðgunarhvatir búi að baki auðgunarbrotum.
Hins vegar mætti skilja auðgunartilgang sem aukinn ásetning (til-
gang, vilja til að fá einhverju framgengt). Hér mætti spyrja: Er það
ekki augljóst, að auðgunartilgangur táknar aukinn ásetning, því að
ella nægði ásetningsskilyrði 18. gr.? Svo þarf þó ekki að vera, því að
243. gr. felur einkum í sér hlutræna efnisþætti, sem ásetningur þarf
að taka til (hlutrænt auðkenni). Ásetningsskilyrði 18. gr. gæti auð-
vitað ekki nægt eitt sér. Þá gæti gertæki talizt til þjófnaðar.
1 greinargerð með 243. gr. alm. hgl. er beinlínis tekið fram, að með
skilyrðinu sé átt við þann ásetning (huglægur þáttur) brotamanns að
afla sér eða öðrum fjárvinnings á þann hátt, að annar maður bíði
ólöglega fjártjón að sama skapi (hlutrænir þættir). Sú hugræna tak-
mörkun, sem felst í 243. gr. alm. hgl., lýtur eingöngu að andlagi ásetn-
ingsins, en ekki að ásetningsstigi (tegund). Allar tegundir ásetnings
nægja. Ásetningur þarf að taka til hlutrænna atriða, sem ekki eru
16