Tímarit lögfræðinga - 01.07.1974, Blaðsíða 43

einkaréttur strandríkisins innan þessa svæðis bæði til nýtingar auð-
linda hafsins þar og hafsbotnsins.22) Verður því að teljast líklegt, að
lausn, sem byggist á þessum forsendum, verði samþykkt af Hafréttar-
ráðstefnunni, annaðhvort á fundum hennar í Caracas 1974 eða á 3.
fundi hennar í Vínarborg 1975. Enn eykur það líkur á slíkri niður-
stöðu mála, að allsherjarþing S.Þ. samþykkti bæði 1972 og 1973 álykt-
unartillögu um yfirráð ríkja yfir náttúruauðlindum og hlutu tillögur
þessar yfir 100 atkvæði. í tillögum þessum staðfesti allsherjarþingið
„óskoraðan rétt ríkja til yfirráða yfir öllum náttúruauðlindum þeirra,
á landi innan alþjóðlegra landamæra þeirra, í hafsbotninum innan
lögsögu þeirra og í hafinu þar yfir.“23)
Með þessum ályktunum hafa meir en % hlutar ríkja S.Þ. raunveru-
lega veitt auðlindalögsögu strandríkisins óskorað fulltingi sitt. Með
þessa yfirlýsingu allsherjarþingsins í huga og aðra svipaða atburði á
alþjóðavettvangi, virðist varla vera mikill efi á því, að innan skamms
muni slík auðlindalögsaga orðin hluti hins nýja þjóðaréttar hafsins,
annað hvort fyrir atbeina alþjóðasamnings, sem frá Hafréttarráð-
stefnunni kemur, eða, ef hún mistekst, á grundvelli einhliða útfærslu
fjölmargra ríkja.24)
Tvo mikilvæga fyrirvara er þó nauðsynlegt að gera í þessu efni:
Að einkaréttarlögsaga strandríkisins taki einungis til auðlinda, en
skerði ekki siglingafrelsi eða aðra þætti frelsis hafsins. Síðari fyrir-
varinn er sá, að ytri mörk auðlindalögsögunnar verði 200 mílur að há-
marki, svo að kenning Seldens um Mare Clausum verði ekki lífi gædd
á nýjan leik eða ótti Ambassadors Pardo um skiptingu allra heims-
hafanna gerður að veruleika.
6. Hagsmunir annarra ríkja en strandríkja
Kostir útfærslu fiskveiðilögsögu strandríkisins eru því í stuttu máli
þessir: (a) Að því er varðar verndun fiskimiða mun útfærsla lögsög-
unnar hafa tvímælalaus jákvæð áhrif, þar sem ábyrgðin á lögfestingu
verndarreglna hvílir nú á strandríkinu í stað alþjóðanefnda. (b) Fram-
leiðni í sjávarútvegi mun vaxa, þar sem strandríkinu er nú kleift að
koma í veg fyrir umfram fjárfestingu í fiskveiðigeiranum og beita
þar mun meiri hagræðingu en ella. (c) Unnt verður að nýta auðlindir
hafsins í heild á mun skynsamlegri hátt en fyrr og auka aflamagnið,
þar sem það er greinilega í hag strandríkisins að veita erlendum
þjóðum leyfi til veiða þeirra fiskitegunda, sem það sjálft hefur ekki
37