Tímarit lögfræðinga - 01.12.1986, Síða 39

Nú greiðir lögboðin slysatrygging bætur eins og kveðið er á um í
sigll. og eftir vátryggingarskilmálum þeim, sem um slysatrygginguna
gilda, og er útgerðarmaður þá laus allra mála, nema hann sé skaða-
bótaskyldur eftir almennum skaðabótareglum, 171. gr. sigll. eða rétt-
arreglum utan sigll. Ef hegðun tjónþola leiðir til þess, að hann glatar
að nokkru eða öllu rétti til vátryggingarbóta eftir 124. gr. laga nr. 20/
1954 eða öðrum reglum vátryggingaréttar, getur tjónþoli ekki krafið
útgerðarmann um bætur fyrir tjón það, er hann verður fyrir vegna
missis vátryggingarbóta.
Vanefndir útgerðarmanns á vátryggingarskyldu skv. sigll. leiða til
þess, að hann ber hreina hlutlæga skaðabótaábyrgð vegna slyss, er
skipverji verður fyrir með þeim hætti, sem lýst er í 1. mgr. 172. gr.
sigll. Þessi ábyrgð útgerðarmanns er skv. niðurlagi 5. tl. 175. gr. sigll.
takmörkuð við fjárhæðir lögboðnu slysatryggingarinnar. Með van-
efnduin útgerðarmanns er hér ekki einungis átt við það, að útgerðar-
maður vanræki að kaupa slysatryggingu, heldur einnig að réttur tjón-
þola til bóta úr slysatryggingu spillist af ástæðum, sem útgerðarmanni
verður kennt um, t.d. vegna rangra upplýsinga við gerð vátrýggingar-
samnings eða vanskila á iðgjaldsgreiðslu. Hlutlæg ábyrgð myndi hugs-
anlega einnig geta fallið á útgerðarmann eftir sigll., ef tjónþoli verður
af vátryggingarbótum vegna gjaldþrots vátryggingafélags, sem út-
gerðarmaður hefur keypt slysatryggingu hjá, sbr. niðurlag 1. kafla hér
að framan.
Þegar frá eru talin þau undantekningartilvik, að bótaskylda falli á
útgerðarmann vegna þess, að bætur fást ekki greiddar úr lögboðinni
slysatryggingu, fer um ábyrgð útgerðarmanns eftir sömu reglum og
giltu fyrir siglingalagabreytingar 1972. Réttarstaða slasaðs sjómanns og
þeirra, sem missa framfæranda, þegar sjómaður ferst af slysförum,
grundvallast því á almennum skaðabótareglum, eins og áður var. Bæt-
ur, sem greiddar eru úr lögboðinni slysatryggingu, koma væntanlega
til frádráttar skaðabótakröfu á sama hátt og slysatryggingarbætur frá
Tryggingastofnun ríkisins. Ákvæði 1. mgr. 172. gr., sbr. 5. tl. 175. gr.,
breyta því ekki að neinu leyti almennum reglum um stofnun skaða-
bótaréttar, meginreglunni í 171. gr. sigll. um ábyrgð útgerðarmanns
eða reglum um áhrif greiðslu slysatryggingarbóta á skaðabótakröfu.
3,3 Hvað hefur áunnist?
Það sem hefur áunnist með lögfestingu sérstakra siglingalagaákvæða
um bætur vegna vinnuslysa sjómanna, er í raun og veru eingöngu, að
253