Tímarit lögfræðinga - 01.04.1989, Blaðsíða 14

semd um stöðu mála. Var skjalinu síðan þinglýst með svofelldri at-
hugasemd:
„Hinn 10/8 1987 var þinglýst kaupsamningi um íbúðina við Karl
Jónsson dags. 10/4 87, Litra A 18767/87. Karl hefur ekki áritað
samþykki sitt á veðbréfið og af hans hálfu hefur verið farið
fram á að því verði vísað frá þinglýsingu, en því er þinglýst með
hliðsjón af 25. gr. laga nr. 39/1978.“
Svo sem fyrr segir, kærði kaupandinn framangreinda þinglýsingu
til Hæstaréttar. 1 dómi Hæstaréttar er fyrst vikið að því, frá hvaða
tíma telja beri, að þinglýsing kaupsamningsins hafi gildi, þ.e. frá mót-
tökudegi skjalsins til þinglýsingar, sem var 10. ágúst 1987. Því næst
segir í dóminum:
„Með kaupsamningnum varð sóknaraðili eigandi eignarhlutans
að Rangárseli 8, Reykjavík og hafði því þinglýsta eignarheimild
að honum þegar veðskuldabréf varnaraðila var móttekið til þing-
lýsingar 14. október s.á. Af þessu leiðir að veðskuldabréfið varð
eigi fært í þinglýsingabók, sbr. 1. mgr. 24. gr. þinglýsingalaga,
enda skortir varnaraðila skriflegt samþykki sóknaraðila fyrir veð-
setningunni.
Ber því að afmá þinglýsingu veðskuldabréfsins sem fram fór
18. október 1988 og vísa því frá þinglýsingu.“
Svo sem síðar verður vikið að, verða af niðurstöðu dóms þessa dregnar
tvenns konar ályktanir. Annars vegar verður af honum dregin sú álykt-
un, að eftir þinglýsingu kaupsamnings í fasteignakaupum er það kaup-
andinn en ekki seljandinn, sem hefur þinglýsta eignarheimild að eign-
inni í skilningi 1. mgr. 25. gr. þl. Hins vegar sú ályktun, að gegn and-
mælum kaupanda verður ekki þinglýst á eign með athugasemd samn-
ingsbundnum réttindum, sem frá seljanda stafa.
III. SÖGULEG ÞRÖUN.
Lengi tíðkaðist að skipta fjármunarétti í tvo hluta, kröfurétt, sem
fjallaði um kröfuréttindi og hlutarétt, sem fengist við hlutaréttindi.
Þessi aðgreining var lögð til grundvallar í norrænni og þýskri lög-
fræði frá því snemma á 19. öld, og er hún komin frá rómverskum rétti.
Flokkunin byggði á því, að verulegur munur væri á þessum tvennum
réttindum. Hlutaréttindin voru talin veita rétthafanum bein umráð
hlutar og njóta mjög ríkrar réttarverndar, sem m.a. lýsti sér í því,
að þau væru varin gegn hverjum sem er. Kröfuréttindin voru hins
8