Uppeldi og menntun - 01.01.2007, Blaðsíða 65

65
ingum kennararanna sem rætt var við, og var samhljóða upplifun nemendanna, er ný-
sköpunarkennarinn í hlutverki hins styðjandi kennara og nemendur hafa meiri áhrif á
nám sitt í nýsköpunarmennt en í öðrum námsgreinum. Einn kennaranna notaði orðin
„mjúki kennarinn“ um hlutverk nýsköpunarkennarans og má líkja því við hlutverk
hugsmíðahyggjukennarans eins og lýst var hér framar. Hann sagði: „ Mjúki kenn-
arinn er sá sem skipuleggur skólastarf á þann hátt að hann gefur nemendum tækifæri
til að vinna á eigin forsendum, þeir eru frjálsir að vissu marki, skynja sig sem frjálsa
í vinnu sinni.“ Annar nýsköpunarkennari lýsti því af hverju það er svo mikilvægt að
dæma ekki hugmyndir nemendanna, hvað það er vandmeðfarið sem kennarinn er að
vinna með: „Af því að þau eru að gefa svo mikið af sjálfum sér. Þau eru ekki að reikna
bara fimm plús fimm, það er bara eitt rétt svar. Þau eru að gefa hjartað í sjálfum sér.
Það er ofboðslega mikilvægt.“ Sumir samkennarar eins nýsköpunarkennarans sýndu
ekki sömu aðgætni og slógu stundum á hugmyndir nemenda og sögðu: „hættu þessu
bulli“. Ætla má að starfskenning þeirra kennara hafi ekki fallið að kennsluaðferðum
nýsköpunarmenntar.
Þessar lýsingar eru mjög samhljóða niðurstöðum Rósu Gunnarsdóttur (2001) um
að kennsluaðferðir nýsköpunarkennarans felist í að skapa aðstæður og styðja við
(e. scaffolding) nemandann og vera uppspretta upplýsinga sem leiða námið áfram. Í
rannsókn Rósu kom líka í ljós að kennararnir áttu misjafnlega auðvelt með að tileinka
sér þetta hlutverk. Það má því álykta sem svo að til að geta uppfyllt hlutverk nýsköp-
unarkennarans þurfi kennarinn að vera sáttur við það, hann þurfi að búa yfir starfs-
kenningu sem fellur að slíku hlutverki, eða gera sér muninn ljósan og vera tilbúinn til
að breyta starfskenningu sinni í samræmi við það.
Hlutverk og kröfur til nemenda – reynslunámskráin
Skýr tengsl við líf nemenda komu í ljós bæði í nýsköpunartímum og í þörfum sem
nemendur höfðu greint og safnað og skrifað á lista til að vinna úr í nýsköpunartímum.
Dæmi um þarfir sem voru greindar í sveitaskóla: „Það kemur gat á plastið á hey-
rúllunum, maður fær rafmagnsstuð þegar maður klifrar yfir rafmagnsgirðingar og
lausgangandi hænur skíta í fóðrið sitt og eyðileggja það.“ Í ljósi hugsmíðahyggju, sem
leggur áherslu á að nám sé virkt ferli, má álykta að tenging við líf nemenda hljóti að
styrkja nám í nýsköpunarmennt, þar sem það er byggt á þeirra eigin reynslu og þann-
ig líklegra að þau verði virkir þátttakendur í náminu. Afurðir úr nýsköpunarkennslu
geta verið mjög fjölbreytilegar og eru ýmist í formi lýsinga og teikninga, líkana eða
áþreifanlegra hluta sem nemendur búa til. Nemendurnir sem ég ræddi við höfðu
meðal annars hannað og búið til haldara í bíla fyrir gosdrykki og handfang til að setja
logandi sprittkerti í djúpa kertastjaka. Eitt þeirra hafði hannað og búið til líkan af ein-
angruðum poka fyrir hljóðfæri til að koma í veg fyrir að þau verði fölsk þegar þau eru
flutt á milli staða í köldu veðri. Þau höfðu sjálf fundið þær þarfir sem að baki þessum
afurðum lágu og unnið að því að finna lausnir sem mættu þörfunum.
Nýsköpunarnemendurnir sem rætt var við upplifðu mikið frelsi og sjálfstæði og
virðist það vera þáttur sem bæði virkar með og á móti nýsköpunarmennt. Einn nem-
endanna sagði um nýsköpunartímana: „ það var miklu frjálsara heldur en allt annað,
SVANBORG R. JÓNSDÓTTIR