Uppeldi og menntun - 01.01.2007, Blaðsíða 35

35
FRÆÐILEGT SJÓNARHORN
Fræðimönnum ber saman um mikilvægi samstarfs heimila og skóla vegna þeirra áhrifa
sem slíkt samstarf getur haft á líðan, þroska og árangur nemenda og starfið í skólanum.
Þörf er á bættu samstarfi skóla við fjölskyldur og samfélagið (Berger, 2004; Conaty,
2002; Epstein, 2001; Finn, 1998; Goodman o.fl., 1995; Rúnar Sigþórsson o.fl, 1999).
Flestir kennarar, foreldrar, skólastjórnendur og jafnvel nemendur lýsa því yfir að
þátttaka foreldra í námi barna sinna sé börnum til góðs, bæti skólastarfið og styrki
kennara og foreldra. Skilaboðin sem koma fram eru bæði trú á og ósk um þátttöku for-
eldra í skólastarfi (Epstein, 2001; Fullan, 2001a). En því miður einkennist umræðan um
samstarf skóla og fjölskyldna oftar en ekki af innantómu málskrúði. Þó að umræðunni
um foreldra sem samverkamenn og samherja kennara hafi vaxið fiskur um hrygg og
fleiri jákvæð samstarfsverkefni komist í framkvæmd endurspeglar almennur veru-
leiki í skólum allt annað (Hargreaves, 1999). Áhugi á samstarfi skóla við fjölskyldur
nemenda hefur þannig aukist á síðustu 40–50 árum, mishratt og á mismunandi for-
sendum, en niðurstöður rannsókna á samstarfinu valda eftir sem áður vonbrigðum
(Rave, 2005).
Með því að bera saman lög frá 1974 til 1999 kemur í ljós að löggjafinn leggur á
síðari árum aukna áherslu á að menntunar- og uppeldishlutverk foreldra og skólans
byggist á samvinnu (Lög um grunnskóla nr. 63, 1974, nr. 49, 1991, nr. 66, 1995; Aðalnám-
skrá grunnskóla – Almennur hluti, 1999). Þrátt fyrir vilja til samstarfs og skýr skilaboð
löggjafans er ekki samstaða um það hvers konar þátttaka foreldra í skólastarfi sé mik-
ilvæg og hvernig skólinn eigi að stuðla að virku samstarfi við alla foreldra (Epstein,
2001).
Í hverju felst samstarf skóla við fjölskyldur nemenda?
Með samstarfi skóla og fjölskyldna er átt við tengsl starfsmanna skóla og fjölskyldna
sem miða að alhliða þroska og vellíðan nemenda og gagnkvæmum skilningi beggja
aðila. Epstein (2001) segir að í samstarfi skóla og fjölskyldna sé það nemandinn, líðan
hans, þroski og nám sem skipti meginmáli. Með því að standa saman og sameinast
um markmið og leiðir aukist líkur á að nemandanum farnist vel í skóla og að honum
loknum.
Crozier (2000) færir rök fyrir því að þátttaka foreldra í skólastarfi sé fjölbreytilegra
og flóknara hugtak en almennt er viðurkennt og að árangur sé hvorki mögulegur né
æskilegur á sama hátt hjá öllum hlutaðeigandi. Aðilar skýra þátttöku foreldra á mis-
munandi hátt og taka þarf mið af breytilegum tilgangi samstarfsins miðað við aldur
nemenda, þroska þeirra og aðrar aðstæður.
Coleman (1998) segir tilgang þátttöku foreldra í skólastarfi vera skuldbindingu
gagnvart námi barna þeirra. Niðurstöður hans byggjast á ferilsathugunum í skólum í
einu skólaumdæmi Kanada. Spurningalistar voru lagðir fyrir og viðtöl tekin við kenn-
ara, nemendur og foreldra og er bók hans byggð á sex ára rannsóknarvinnu.
Coleman leggur áherslu á mikilvægi skuldbindingar og hollustu nemenda við skól-
ann sem er einkum mótuð af foreldrum með „námskrá heimilanna“.
ING IB JÖRG AUÐUNSDÓTT IR