19. júní - 19.06.1987, Blaðsíða 58

Þingkonurnar Kristín Einarsdóttir, Guðrún Agnarsdóttir og Þórhildur Þorlcifsdóttir. Salome Þorkelsdóttir Kristín Halldórsdóttir
kjörtímabilinu hefur hraðað þessum
breytingum og orðið stjórnmálaþátt-
töku kvenna veruleg lyftistöng.
Sjálfstraust þeirra hefur eflst og vit-
undin um að þær eigi erindi inn á
vettvang stjórnmálanna, leikar sem
lærðar; þeim hefur verið sýnt fram á
að til einhvers sé að taka frumkvæði
og sigla gegn straumnum á þessu sviði
sem öðrum. Körlum sem konum hef-
ur verið gert ljóst að til eru aðrar leið-
ir inn á Alþingi en hinar hefðbundnu
gegnum gömlu blönduðu flokkana og
að þær verði farnar, verði konum
áfram haldið niðri innan þeirra. Það
er nú orðið deginum ljósara að konur
hafa ekki lengur þolinmæði til að
bíða endalaust eftir því að á þær sé
hlýtt og kröfum þeirra sinnt. Þær hafa
gert sér þess grein að þær verða sjálf-
ar að sækja sinn rétt og berjast fyrir
honum af hörku, að það dugar ekki
lengur neitt: „elsku vinir viljið þið
vera svo vænir . . .“
Þessi þróun mála hefur haft það í
för með sér að konum hefur fjölgað
þó nokkuð í stjórnum, ráðum og
nefndum blönduðu flokkanna, þótt
mikið vanti enn á að fullu jafnvægi
hafi verið náð. Ennfremur hefur það
leitt til þess að fleiri konur voru nú í
framboði en áður og á nokkrum stöð-
um í sigurstranglegri sætum en fyrr
og, sem er ef til vill mikilvægasti ár-
angurinn, þegar til lengri tíma er
litið, að þær tóku þátt í framboðs-
fundum fjölmiðlanna af fullum krafti
og oft með frábærri frammistöðu.
Þetta ætti að hafa sannfært karla sem
58
konur um allt land um að þeim er
ekkert að vanbúnaði að taka þátt í
stjórn landsmála.
/
hrifaaukning kvenna hefur
gengið nokkuð misjafnlega
hratt fyrir sig í gömlu flokk-
unum þar sem karlaveldið
hefur verið rótgrónast. í Alþýðu-
flokknum og Alþýðubandalaginu
hefur hún verið til þess að gera hröð.
Á síðasta þingi Alþýðuflokksins var
sett kvótaregla þess efnis að við kjör
fulltrúa í allar stofnanir hans skuli
hvort kyn eiga rétt til a.m.k. 40%
fulltrúa, svo framarlega sem nægilega
margir eru í framboði. Þar á bæ skipa
nú konur sæti bæði varaformanns og
formanns framkvæmdastjórnar. Hjá
Alþýðubandalaginu hefur samskonar
kvótaregla verið í gildi allt frá 1983.
Þar eru konur í sætum varaformanns
og gjaldkera, og um helmingur mið-
stjórnar og flokksstjórnar skipaður
konum. Hjá Framsóknarflokki og
Sjálfstæðisflokki hefur hægar miðað.
Þótt konum hafi fjölgað í stjórnar-
stofnunum og málefnanefndum
beggja, er hlutfall þeirra enn býsna
lágt. Hafa konur þar verið mjög
óánægðar með þetta en eru nú bjart-
sýnar á að breytingar séu á næstu
grösum, því að konur séu víða „í
gættinni" eins og ein heimildar-
kvenna minna komst að orði.
í öllum flokkunum er óánægja með
hve hægt miðar að þoka konum upp
eftir framboðslistunum í sigurstrang-
leg sæti. Prófkjör og forvöl virðast -
með einstökum undantekningum -
ekki hafa orðið konum lyftistöng,
enda reynslan talin sýna að þar verði
mestur hagur þeirra sem sitja á fleti
fyrir og þekkastir eru meðal flokks-
manna. Formaður Landssambands
Sjálfstæðiskvenna hefur um þetta að
segja í fréttabréfi þeirra: „Margar
skýringar eru á því hvers vegna fleiri
konur hafa ekki náð í efstu sætin á
framboðslistum Sjálfstæðisflokksins.
Ein cr sú að fá sæti eru laus. Önnur er
að kvenframbjóðendur eru í fæstum
tilvikum fulltrúar stétta, en margir
frambjóðendur setjast í sæti í umboði
ákveðinna hópa eða stétta þjóðfé-
lagsins. Þriðja ástæðan gæti verið að
konur hafi lítinn áhuga á framboðs-
málum í þeirri mynd sem þau hafa
þróast á undanförnum árum.“
í síðustu sveitastjórnarkosningum,
sem fram fóru síðastliðið vor, náðu
konur verulegum árangri, þar sem
hlutfall þeirra í kjörnum sveitastjórn-
um fór að meðaltali upp í 19.2% úr
12.4% árið 1982. Eru nú 28.9%
sveitastjórnafulltrúa í kaupstöðum
konur, 23.7% í kauptúnahreppum og
15.3% í öðrum hreppum: samtals
226 konur á móti 954 körlum. Hæsta
hlutfall kvenna af kjörnum fulltrúum
fékk Alþýðubandalagið, 39%, síðan
komu Sjálfstæðisflokkur og Fram-
sóknarflokkur með 25% hvor og Al-
þýðuflokkur með 24% sinna fulltrúa
úr röðum kvenna. Þessi jákvæða
þróun í sveitastjórnum er mikilsverð