Morgunblaðið - 06.10.2010, Blaðsíða 16

FRÉTTASKÝRING
Baldur Arnarson
baldura@mbl.is
N
iðurstaðan bendir til að
hluti garðyrkjunnar
myndi fara mjög illa
út úr aðild að Evrópu-
sambandinu. Við bú-
um við tollavernd á sumum inn-
fluttum vörum, á borð við blóm, sem
myndi falla niður. Þar af leiðandi
yrðu rekstrarskilyrðin mjög erfið,“
segir Bjarni Jónsson, fram-
kvæmdastjóri Sambands garð-
yrkjubænda, spurður um nýja
skýrslu Hagfræðistofnunar Háskóla
Íslands um áhrif aðildar að ESB.
„Ef við tökum blómin út yrði
væntanlega um að ræða 30-50%
lækkun á verði og það mun að lík-
indum gerast mjög snöggt. Íslensk
blómarækt myndi því líða mjög fyrir
aðild, allt frá fyrsta degi,“ segir
Bjarni en tekið skal fram að sam-
bandið leggst að óbreyttu gegn aðild
Íslands að Evrópusambandinu.
Miðað við að evran sé 150 kr.
Við ofangreinda útreikninga er
miðað við að gengi evrunnar sé 150
krónur og svarar Bjarni því til að
styrking krónunnar myndi leiða til
enn meiri verðmunar á innfluttri og
innlendri framleiðslu og er þá horft
til blómaræktar og ýmiskonar græn-
metis, til dæmis rótargrænmetis, og
innlendra garðplantna.
Gúrkur og tómatar myndu
áfram standa af sér innflutning, þrátt
fyrir styrkingu krónunnar.
Málið snýst einnig um hag-
kvæmni innlendrar framleiðslu. Þar
eru þættir í rekstri sem gætu líka
haft áhrif á samkeppnishæfni hennar
gagnvart innflutningi.
Hagkvæmni stærðarinnar kem-
ur fyrst upp í hugann og hugmyndir
um ylrækt í mun stærri gróður-
húsum en tíðkast hafa hér á landi.
Um sannkölluð risagróðurhús, öðru
nafni ylræktarver, yrði að ræða og er
hugmyndin sú að þau skili bæði
miklu einangrunarrými og lágum
byggingarkostnaði.
Stærri hús yrðu hagkvæmari
Bjarni segir aðspurður að slík
risagróðurhús myndu auka hag-
kvæmni innlendrar blómaræktunar
verulega, enda miðað við að rafmagn-
ið yrði allt að 60% ódýrara.
Er þá miðað við að slík
ylræktarver yrðu í nágrenni raf-
orkuvers þannig að dreifingarkostn-
aður raforku félli niður. Myndi hvers
kyns ræktun njóta góðs af þessu.
Bjarni tekur þó fram að of
snemmt sé að fullyrða nokkuð um
áhrif ylræktarvera í þessu efni.
Skapar hundruð ársverka
Fram kemur í áðurnefndri
skýrslu að garðyrkjan skapi um 415
ársverk, fjöldi sem haldist hafi nokk-
uð stöðugur undanfarinn áratug.
Segir þar einnig að við afnám
tolla árið 2002 hafi verið tekið upp
beingreiðslukerfi í ræktun tómata,
gúrku og papriku. Beingreiðslur hafi
numið 195 milljónum árið 2002 en séu
áætlaðar um 228 milljónir í ár.
Til að varpa ljósi á áhrif aðildar
er fjallað um reynslu finnskra garð-
yrkjubænda. Er meginniðurstaðan
sú að opnun markaðar hafi gert það
að verkum að innlendir aðilar séu
hættir að rækta margskonar blóm og
hafi þess í stað fundið sínu fyrirtæki
farveg í ræktun á pottaplöntum eða
öðrum tegundum grænmetis og
ávaxta. Fyrirtæki hafi stækkað en
flatarmál undir rækt-
un staðið í stað.
Rekstrar-
afkoma garð-
yrkjunnar hafi
versnað nokkuð
við aðild en
hafi síðan jafn-
að sig og sé nú
svipuð og fyrir
aðild.
Blómabændur færu
illa út úr ESB-aðild
Morgunblaðið/RAX
Blóm ástarinnar Framkvæmdastjóri Sambands garðyrkjubænda ítrekar
að erfitt sé að spá um viðbrögð neytenda við auknum innflutningi.
16
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 6. OKTÓBER 2010
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Lögreglanhafði meðleynd látið
framleiða fyrir sig
öryggisgrindur
eftir reynslu sína
úr síðustu óeirð-
um. Það var óhjá-
kvæmilegt og
framsýnt framtak. Eft-
irminnilegustu ummæli mót-
mælanna á mánudag eru
gömlu konunnar sem kom
snemma að landamæragirð-
ingu lögreglunnar kringum
Alþingishúsið og sagði við
blaðamanninn: „Loksins fær
maður að berja hina lang-
þráðu „Skjaldborg“ augum.“
Langar leiðir sást að Stein-
grími J. Sigfússyni var mjög
brugðið við mótmælaaðgerðir
fjöldans á Austurvelli. „Lýð-
urinn“ á að ráðast svona að
sjálfstæðismönnum en ekki
vinum alþýðunnar. Það sagði í
gömlu pólitísku forskrift-
arbókinni hans frá æskudög-
um í Alþýðubandalaginu. Og
nú sá Steingrímur eftir að
hafa sagt þegar næsta stjórn
á undan var komin að fótum
fram, „að sú ríkisstjórn sem
þyrfti að læðast bakdyra-
megin inn í Alþingishúsið ætti
að segja af sér“. Og það sem
meira var, þetta voru öðru
vísi mótmæli en áður.
Nú hafði enginn stjórn-
málaflokkur skipulagt og ýtt
undir mótmælin. Kröfu-
spjöldin voru einföld enda
ekki smíðuð af fólki á vegum
Vinstri grænna og greitt fyrir
með fjármunum ríkisins til
flokksins og ekki geymd á
milli uppþota á skrifstofum
flokksins. Auðhringur hafði
ekki borgað fyrir sviðsvagn
og hið dýra hátalarakerfi og
annan útlagðan kostnað. Rík-
isútvarpið hafði ekki pantað
pönnur og boðað beinar út-
sendingar sínar á öllu því níði
sem menn gætu út úr sér lát-
ið. Nú verður ekkert svoleið-
is. Nú eiga aðrir í
hlut. Nei, það
voru fáeinar kon-
ur „á Facebook“
sem boðuðu til
eldfimustu mót-
mæla í síðari tíma
sögu.
Og fyrstu við-
brögð Steingríms J. Sigfús-
sonar við eigin taugaáfalli
voru að segja ósatt. Það er
ekki búið að lofa því við AGS
að nú skuli uppboðum ekki
frestað lengur, kom hann út
um munninn á sér. Hrein
ósannindi. Þau undirrituðu
það loforð bæði Steingrímur
og Jóhanna og minni spá-
menn að auki og sjóðurinn
birti skjalið sama daginn og
fólkið blés til sóknar gegn
hinni „vanhæfu“ ríkisstjórn.
Þar er ekkert um að villast og
ekki hægt að ljúga sig frá því.
Og þá er næsti leikurinn og
kannski sá eini sem eftir er,
að kalla stjórnarandstöðuna
til ábyrgðar.
Þessi ríkisstjórn hefur frá
fyrsta degi sínum og til hins
síðasta rofið öll grið við
stjórnarandstöðuna. Og hafa
verður í huga að þegar Jó-
hanna stendur aumkunarverð
og úrræðalaus í ræðustól Al-
þingis og „eggjar“ stjórn-
arandstöðuna um að koma til
bjargar, þá er hún ekki að
krefjast þess að stjórnarand-
staðan komi þjóðinni til
bjargar heldur sér og rík-
isstjórninni. Það var ekki það
sem fólkið fyrir utan var að
biðja um. Fyrirlitningin á rík-
isstjórninni var í forgrunni
mótmælanna. Núverandi
stjórnarandstaða hefur
stundum verið eins og leik-
brúða í höndum forsvars-
manna ríkisstjórnarinnar, svo
furðulegt sem það er. Von-
andi er sá tími liðinn eins og
tími Jóhönnu Sigurðardóttur.
Ósannindi eru ekki
leið ríkisstjórn-
arinnar út úr vand-
anum. En hún hefur
hingað til ekki kunn-
að aðra }
Vanhæfari ríkisstjórn
Nú hefur veriðupplýst að
eitt af trygginga-
félögum almenn-
ings stendur á bak
við fjölmiðilinn
„Pressuna“. Pressan hefur þá
sérstöðu að þar hafa sér-
stakan heiðursvettvang tveir
menn sem vitað er að fá há
laun til að skrifa samfellt níð
og óhróður um ímyndaða
„óvini“ mannanna sem settu
Ísland á höfuðið. Breytir
engu þótt annar þessara
tveggja selji nafnið sitt háu
verði fyrir þá iðju
en skrifi lítt sjálf-
ur.
Nú er vitað að
þeir sem áttu
tryggingafélagið
VÍS svifust einskis. En
spurningin sem þetta almenn-
ingsfélag hlýtur að svara er
þessi: Hvers vegna þykir VÍS
akkur í að láta viðskiptamenn
sína greiða hærri iðgjöld en
þeir þyrftu til þess að gefa
ritsóðum og mannorðs-
skemmdarverkamönnum
aukið svigrúm?
Afhjúpað er hverjir
eru látnir styðja
níðskrifin}
Spurning til VÍS
Á
bloggsíðum kennir margra grasa;
þar þrífst þjóðfélagsumræða um-
búða- og hömlulaus. Mesta fjörið
er á vefsetrinu blog.is, sem er í
eigu sömu aðila og gefa út þetta
blað. Þar blossa upp heitar umræður í takt við
það sem er efst á baugi í samfélaginu hverju
sinni.
Sú var tíðin að opinber þjóðfélagsumræða
fór að mestu leyti fram í aðsendum greinum á
síðum Morgunblaðsins. Segja má að bloggið
hafi tekið við sem umræðuvettvangur að miklu
leyti og forvitnilegt að sjá hvernig umræður
blossa þar og mikill hiti verður í mönnum og
hnýfilyrðin fljúga á víxl, en síðan dettur allt í
dúnalogn þar til næsta lota hefst, hálfu hat-
rammari, með öðru umræðuefni. Alla jafna lifa
slíkar deilur ekki lengi, það er með þær eins og
eld í arni; ef bruninn verður of ör, hitinn of mikill, gengur
hratt á eldsneytið.
Að því sögðu þá er ein tiltekin umræða sem ekki klár-
ast, eitt umræðuefni sem menn fá ekki nóg af að glíma við,
og það er umræða um trúmál. Merkilegt reyndar í sjálfu
sér að menn skuli deila svo hart um trú í landi þar sem
þorri þjóðarinnar er trúlítill eða trúlaus (það hversu marg-
ir eru skráðir í þjóðkirkjuna er marklaus mælikvarði eins
og þeirri skráningu er hagað). Víst eru þetta iðulega sömu
trúleysingjarnir að glíma við sömu trúmennina, og oft
harður atgangur þótt maður fái stundum á tilfinninguna
að menn séu að færa í stílinn með trúleysi sitt eða trúar-
sannfæringu, svona rétt til að krydda spjallið.
Þeir eru eflaust til sem telja það skyldu sína
að sannfæra trúmenn um að láta af villu trúar
sinnar ekki síður en að fjölmargir trúmenn
vilja gjarnan frelsa þá sem vaða í villu og
svíma. Þeir sem sækja að sanntrúuðum fara þó
yfirleitt bónleiðir til búðar, því eins og margir
vita þarf ekki staðreyndir til að trúa, það er
nóg að trúa því að staðreyndirnar séu til. Þeg-
ar trúleysinginn (eða trúmaður – oft eru illvíg-
ustu deilurnar milli trúaðra) heldur því að
hann sé búinn að mála viðmælandann út í horn
með óhrekjandi rökum gleymir hann því að
trúmaðurinn þarf ekki að vita svarið, það er
nóg fyrir hann að trúa því að það sé til.
Sumir sækja í trú í leit að tilgangi, því að
þeir séu að lifa til einhvers, þó sé ekki til ann-
ars en að fá að endurtaka leikinn; að fá að lifa
eftir dauðann. Tilgangur trúarinnar er líka forvitnileg
spurning, því trúarþörfin hefur verið snar þáttur í sögu
mannkyns allt frá því menn tóku að rispa myndir á veggi
fyrir 30.000 árum eða svo, og væntanlega mun lengur. Ég
hitti eitt sinn að máli trúarbragðasagnfræðinginn Karen
Armstrong, sem hefur skrifar afbragðsbækur um trúar-
brögð, og spurði hana einmitt að því hvað skýrði trúarþörf
mannkyns og hvaða gagn það hefði yfirleitt af trúnni í
samhengi þróunarsögu mannkyns; væri ekki betra að
leggja meiri áherslu á vísindi og minni á trú? Hún svaraði
að bragði: „Vísindin hjálpa þér ef barnið þitt veikist, en
þau hjálpa þér ekki ef það deyr.“ arnim@mbl.is
Árni
Matthíasson
Pistill
Til hvers að trúa?
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjórar:
Davíð Oddsson Haraldur Johannessen
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Útgefandi:
Óskar Magnússon
Aðild að ESB er fyrst og fremst
talin mundu hafa áhrif á kostn-
að, aðallega aðkeypt aðföng og
fjármagnsliði, í skýrslunni. Ólík-
legt sé hins vegar að hún hefði
veruleg áhrif á fastan kostnað,
svo sem laun.
„Ef vaxtamunur á milli Finn-
lands og Íslands er skoðaður þá
má ætla að fjármagnsliðir muni
lækka verulega við aðild að
ESB. Lækkun á vöxtum mun
koma sér vel fyrir garðyrkjuna
enda er hún afar skuldsett. Út
frá áætlun á nafnvaxtamun, að
teknu tilliti til verðbólgumunar
milli Finnlands og Íslands
undanfarin 10 ár, þá má ætla að
fjármagnsliðir garð-
yrkjunnar gætu
lækkað um
35% til
40% við
aðild. Í
þessari
greiningu er
gert ráð fyrir að
lækkunin verði
35,7%.“
Ódýrara
fjármagn
FJÁRMAGNSHLIÐIN