Morgunblaðið - 06.10.2010, Blaðsíða 17

17
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 6. OKTÓBER 2010
Á sprengjuæfingu Sprengjuleitarsveit Landhelgisgæslunnar stendur fyrir tíu daga fjölþjóðlegri æfingu í Helguvík. Í gær var engu líkara en að peningum rigndi yfir þátttakendurna.
Árni Sæberg
Prag | Þegar fyrstu almennu kosn-
ingarnar í Búrma í næstum tvo ára-
tugi verða haldnar 7. nóvember
verður vel æfðu handriti fylgt. Her-
foringjarnir, sem stjórna landinu,
munu snúa út úr því, sem á að heita
lýðræðislegt ferli þar sem fólk get-
ur komið vilja sínum á framfæri,
þannig að úr verður háðsmynd af
frjálsri tjáningu þar sem fólk mun
kjósa í ótta og án vonar.
Alþjóðasamfélagið verður að
dæma herforingjana í Búrma eftir
gerðum þeirra, ekki orðum og lof-
orðum. Staðreyndirnar um ástand-
ið í Búrma segja sannleikann af
meiri krafti en allar yfirlýsingar
herforingjanna um frjálsa kosningu
og breytingu í átt í til lýðræðis.
Rúmlega 2.100 pólitískir fangar
eru enn í fangelsi í Búrma. Margir
hafa verið pyntaðir, búið við hrylli-
legar aðstæður og verið neitað um
læknishjálp. Árásir á minni-
hlutahópa í landinu halda áfram og
her og lögregla í Brúma beina
spjótum sínum markvisst að
óbreyttum borgurum, þar á meðal
börnum. Fjölmiðlar landsins eru
ritskoðaðir og vinsælasti flokkur
landsins, Þjóðarsamband fyrir lýð-
ræði, hefur verið neyddur til að
leysa sig upp vegna þess að hann
ákvað að skrá sig ekki fyrir kosn-
ingarnar í nóvember.
Við slíkar aðstæður er útilokað
að halda frjálsar og sanngjarnar
kosningar. Þessi svokallaða breyt-
ing í átt til lýðræðis, ferli, sem ein-
ræðisherrarnir hönnuðu einir og
fengu aðeins innlegg í frá fylg-
ismönnum stjórnarinnar, mun leiða
til áframhaldandi einræðisstjórnar.
Áður en örlög Búrma verða inn-
sigluð með nýju einræðislíkani
þurfa Sameinuðu þjóðirnar án tafar
og af krafti að hefja nýtt ferli í því
skyni að koma á þjóðarsátt og lýð-
ræði í hinu hrjáða landi. Alþjóða-
samfélagið, austur og vestur, verð-
ur að sameinast að baki frumkvæði
SÞ um að hefja raunverulegar
samningaviðræður.
Til þess að þær viðræður verði
trúverðugar í raun verður Daw
Aung San Suu Kyi, handhafi frið-
arverðlauna Nóbels, sem hefur
mátt dúsa í stofufangelsi áratugum
saman, og flokkur hennar, NLD, að
taka þátt í þeim. Rödd annarra lýð-
ræðislegra afla í stjórnarandstöðu
og raunverulegir fulltrúar þjóð-
arbrota í landinu verður einnig að
heyrast í þessu ferli.
Þrýsta þarf á herforingjana í
Búrma þannig að þeir setjst að
samningaborðinu þar sem raun-
verulegar viðræður geta átt sér
stað. Beita þarf öllum þeim tækj-
um, sem alþjóðasamfélagið býr yf-
ir, til að koma þessu til leiðar.
Ábyrgðin á að hjálpa Búrma ligg-
ur ekki aðeins hjá Sameinuðu þjóð-
unum. Þrýstingurinn á Búrma
verður bæði að vera tvíhliða og
marghliða – og honum ætti að
fylgja eftir með vandlega íhuguðum
efnahagslegum aðgerðum, þar á
meðal markvissum refsiaðgerðum í
fjár- og bankamálum.
Einnig þarf að binda enda á það
að herforingjarnir í Búrma geti set-
ið við völd án þess að vera kallaðir
til ábyrgðar. Einræðisstjórnin er
sökuð um að fremja stríðsglæpi og
glæpi gegn mannkyni, einkum gegn
minnihlutahópum landsins, sem
hafa þjáðst í áratugi undan kúgun,
útskúfun og misbeitingu hersins á
valdi sínu. Allsherjarþing Samein-
uðu þjóðanna ætti að fara eftir ráð-
leggingu sérstaks eftirlitsmanns
SÞ um að stofna sérstaka rann-
sóknarnefnd til að fara ofan í
stríðsglæpi og glæpi gegn mann-
kyni í Búrma.
Þess utan ætti öryggisráð Sam-
einuðu þjóðanna að setja vopna-
sölubann á Búrma eins og gert hef-
ur verið við önnur lönd, sem með
svipuðum hætti þjást vegna átaka
og alvarlegra mannréttindabrota.
Þau lönd, sem útvega Búrma vopn,
eiga yfir höfði sér ákærur um að
vera meðsek í stríðsglæpum og
glæpum gegn mannkyni, sem her-
foringjastjórnin hefur framið.
Einræði og mannréttindabrot
munu halda áfram í Búrma eftir 7.
nóvember. Við þurfum ekki að bíða
fram yfir kosningar til að fá að vita
það. Það er því engin afsökun fyrir
áframhaldandi aðgerðarleysi. Nú
er tíminn fyrir heiminn að samein-
ast að baki íbúum Búrma og hjálpa
þeim að öðlast loks frið og reisn.
 ©Project Syndicate, 2010.
www.project-syndicate.org
Eftir Václav Havel, Dalai
Lama, El Hassan Bin Talal,
André Glucksmann, Vartan
Gregorian, Michael Novak,
Karel Schwarzenberg, Des-
mond Tutu og Grigory Yavl-
insky.
»Nú er tíminn fyrir
heiminn að samein-
ast að baki íbúum
Búrma og hjálpa þeim
að öðlast loks frið og
reisn.
Skrípaleikur Félagar í lýðræðisflokknum sitja við lestur í höfuðstöðvum
hans undir myndum af píslarvottum flokksins. Þar á meðal er Aung San her-
foringi (fjórði f.v.), stofnandi hers Búrma og faðir Aung San Suu Kyi. Hann
var myrtur ásamt öðrum sjálfstæðisleiðtogum 91. júlí 1947. Kosningunum,
sem haldnar verða í Búrma 7. nóvember, hefur verið lýst sem skrípaleik.
Václav Havel er fyrrverandi forseti
Tékklands, Dalai Lama er andlegur
leiðtogi tíbesks búddisma, El Hassan
Bin Talal er formaður umræðuvett-
vangs arabískrar hugsunar, André
Glucksmann er franskur heimspek-
ingur og pistlahöfundur, Vartan
Gregorian er forseti Carnegie-
félagsins, Michael Novak er róm-
versk-katólskur heimspekingur og
sendierindreki, Karel Schwarzenberg
er utanríkisráðherra Tékklands, Des-
mond Tutu er handhafi frið-
arverðlauna Nóbels og
Grígorí Javlinskí er formaður Sam-
einaða rússneska lýðræðisflokksins,
Jabloko.
Skrípaleikur lýðræðis í Búrma
Í frétt ríkisútvarps-
ins 3. október sl. var
sagt að þjóðkirkjan og
ýmsar stofnanir og
sjóðir kirkjunnar
fengju 4,4 milljarða
frá ríkinu í næsta
fjárlagafrumvarpi og
sagt í skýringu að
þetta væri nærri tvö-
falt meira fé en veita
ætti til sendiráða og
að helmingi minna ætti að veita til
þróunar og hjálparstarfs.
Úr því fréttamaður ríkisútvarps-
ins greindi þannig frá væntanlegri
fjárveitingu til þjóðkirkjunnar er
rétt að útskýra áætl-
aða fjárveitingu og á
hvaða grunni hún hvíl-
ir:
1. Fjárframlag til
Biskupsstofu, kirkju-
málasjóðs og kristni-
sjóðs eru um 1,6 millj-
arðar og greitt
samkvæmt sam-
komulagi um eignaaf-
hendingu á móti fjár-
hagsskuldbindingu,
sem var lögfest með
lögum nr. 78/1997 og
aftur með viðbótarsamkomulagi
2006, ásamt öðrum sérsamningum.
Þetta framlag er áætlað að skerða
annað árið í röð, sem þó verður
ekki gert einhliða af ríkisstjórn
nema með samkomulagi við þjóð-
kirkjuna, sem Kirkjuþing þarf að
staðfesta. Þetta fjárframlag er ekki
styrkur frá ríkinu heldur að stærst-
um hluta arðgreiðsla af afhentri
eign, sem nemur vægt reiknað um
0,01% af verðmæti eignarinnar.
2. Sóknargjald, sem er fé-
lagsgjald, er áætlað um 1,6 millj-
arðar ásamt með greiðslu til Jöfn-
unarsjóðs, sem tengist sóknargjaldi
til þjóðkirkjunnar vegna þessa fé-
lagsgjalds nemur um 0,3 millj-
örðum. Þetta félagsgjald hefur ver-
ið skert ár eftir ár, án samráðs við
þjóðkirkjuna og önnur sjálfstæð
trúfélög. Þessa greiðslu er engan
veginn hægt að skilgreina sem
greiðslu frá ríkinu til þjóðkirkj-
unnar, því þetta er félagsgjald, sem
var innheimt af sóknarnefnd hverr-
ar sóknar allt frá 1911 til 1988 þeg-
ar ríkið ákvað innheimtuna fyrir
trúfélögin með lögum nr. 91/ 1987,
sem hlutdeild af tekjustofni ein-
staklinga.
3. Fjárframlag til kirkjugarða
um 850 milljónir er alls ekki
greiðsla frá ríkinu til þjóðkirkj-
unnar og á ekki heima undir fjárla-
galið til þjóðkirkjunnar í fjárlögum.
Að þessu sögðu spyr ég frétta-
menn ríkisútvarpsins hvar þessir
4,4 milljarðir í fjárlagafrumvarpinu
séu og úr því þeir komu með skýr-
ingu á fyrirhugaðri fjárveitingu til
þjóðkirkjunnar vil ég spyrja þá um
framlag hvers Íslendings á skatta-
framtali til ríkisútvarpsins og biðja
þá um samanburð við félagsgjald
kirkjunnar eða aðrar útvarps-
stöðvar án raunverulegs ríkisfram-
lags tengds einstaklingum. Á að
skýra það sem félagsgjald til rík-
isútvarpsins sem ekki er hægt að
segja sig frá?
Eftir Halldór
Gunnarsson »Úr því fréttamaður
ríkisútvarpsins
greindi þannig frá vænt-
anlegri fjárveitingu til
þjóðkirkjunnar er rétt
að útskýra áætlaða fjár-
veitingu.
Halldór Gunnarsson
Höfundur er sóknarprestur
og í kirkjuráði þjóðkirkjunnar.
Fjárframlög til þjóðkirkjunnar