Uppeldi og menntun - 01.01.2012, Síða 30

Uppeldi og menntUn/icelandic JoUrnal of edUcation 21(1) 201230
reynsla þriggJa grUnnskóla af fJölmenningarlegU starfi
borgarinnar (Menntasvið Reykjavíkurborgar, 2009). Í tveimur af þessum skólum voru
áður móttökudeildir sem búið var að leggja niður í sinni upprunalegu mynd. Ætla
má að í þessum skólum hafi orðið til þekking og reynsla sem áhugavert er að skoða.
Ein af niðurstöðum rannsóknar Hönnu Ragnarsdóttur (2007a) á reynslu tíu inn-
flytjendafjölskyldna af skólum á Íslandi er að skólar hafi ekki heildarstefnu í námi
og kennslu barna af erlendum uppruna. Samkvæmt rannsókninni fór velgengni
barnanna einkum eftir reynslu og þekkingu einstakra kennara og stjórnenda. Í niður-
stöðum PISA-rannsóknarinnar (Programme for International Student Assessment)
á Íslandi 2006 kom fram að frammistaða innflytjenda var marktækt slakari í öllum
greinum en annarra nemenda (Almar M. Halldórsson, Ragnar F. Ólafsson, Óskar
H. Níelsson og Júlíus K. Björnsson, 2010). Í rannsókn Þórodds Bjarnasonar (2006) á
aðstæðum skólanema af erlendum uppruna á Íslandi kom fram að staða þeirra væri
verri í skóla en jafnaldra þeirra af íslenskum uppruna. Þegar þessar niðurstöður eru
skoðaðar vaknar sú spurning hvort nýta megi þekkingu og reynslu þeirra skóla sem
mesta reynslu hafa af skólastarfi með nemendum af erlendum uppruna í þágu þeirra
sem minni reynslu hafa.
Í rannsókninni sem hér er greint frá var leitað svara við því hvað í starfsháttum og
skipulagi þriggja skóla sem hafa reynslu af skólastarfi með nemendum af erlendum
uppruna mætti ætla að stuðlaði að farsælu fjölmenningarlegu skólastarfi. Með far-
sælu skólastarfi er átt við góðan námsárangur nemenda, virka þátttöku í námi og
sterka félagslega stöðu. Í fjölmenningarlegu skólastarfi er menntunarlegur jöfnuður
forgangsatriði og skólastarfið er því skipulagt með þarfir allra nemenda í huga. Í rann-
sókninni, sem hér er greint frá, var lögð áhersla á að draga fram það sem best hefur
reynst í skólunum þremur að mati skólafólksins. Á grundvelli niðurstaðna voru mót-
aðar tillögur að áherslum við skipulag fjölmenningarlegs skólastarfs sem nýst geta
skólum sem ekki hafa sömu reynslu og skólarnir í rannsókninni.
Þegar talað er um innflytjendur og nemendur af erlendum uppruna er bæði átt við
grunnskólanemendur sem eiga báða foreldra erlenda og hafa flust með foreldrum
sínum til Íslands og þá sem hafa búið hér á landi alla tíð. Allir þessir nemendur eiga
það sameiginlegt að tala annað tungumál á heimili sínu en tungumál landsins sem
þeir búa í.
frÆðilEgt saMHEngi
Staðan í málefnum barna af erlendum uppruna á Íslandi í dag
Rannsóknir á Íslandi undanfarin ár hafa sýnt slakari frammistöðu og verri líðan
nemenda af erlendum uppruna en íslenskra nemenda. Árið 2006 voru innflytjendur
í fyrsta sinn nógu margir hér á landi til að hægt væri að bera saman meðaltöl um
frammistöðu þeirra við frammistöðu innlendra jafnaldra í PISA-rannsókninni. Niður-
stöðurnar 2006 og 2009 sýna að frammistaða innflytjenda er marktækt slakari en inn-
lendra jafnaldra þeirra og mikill munur er á færni í öllum greinum. Þar kemur fram
að börnum sem hafa komið ung til landsins vegnar betur en þeim sem koma eldri.