blaðið - 16.06.2006, Page 22

22 I MENMING
FÖSTUDAGUR 16. JÚNÍ 2006 blaöið
ísland í túlkun Mark
Watson og Alfred Ehrhardt
Ljósmynd eftir Alfred Ehrhardt.
Ný sýning hefur verið opnuð í Mynda-
sal Þjóðminjasafnsins. Sýningin ber
heitið ísland og er helguð ólíkri sýn
tveggja Evrópubúa á landið. Sumarið
1938 ferðuðust þjóðverjinn Alfred
Ehrhardt og Englendingurinn Mark
Watson um ísland. Báðir komu til
að sjá og upplifa náttúru landsins en
tilgangur þeirra var þó ólíkur. Wat-
son hafði dreymt um að sjá landið
frá bernsku og ljósmyndir hans eru
Laugardaginn 17. júní mun fjörið
verða við völd í Nýlistasafninu.
Myndhöggvarafélagið í Reykjavík
opnar laugardaginn 17. júní kl:i5:oo
sýninguna Magn er Gæði þar sem
48 félagar sýna postulínsverk.
Þarna gefst listunnendum fágætt
tækifæri til að sjá ýmsa okkar helstu
samtímalistamanna vinna með
sama efnið en hver og einn þeirra
beitir sínum persónulega stíl við
úrvinnsluna. Hugmyndin með því
að fá listamenn til að vinna með
postulín, er tilraun til að gefa efn-
inu og hlutverki þess aðra merkingu
og möguleika. Efnistök og fagur-
fræðileg nálgun gildir einu, vegna
þess að tilraunin sem slík leysir upp
hlutverk efnisins og réttlætir gildi
sýningarinnar. Steingrímur Eyfjörð,
sem er fulltrúi íslands á . Feneyja-
tvíæringnum á næsta ári hefur átt
stóran hlut í skipulagningu þessarar
sýningar.
Þáttaskil í pylsumenningu
Nýtt alþjóðlegt pylsufyrirtæki
verður sett á laggirnar í Nýlista-
safninu á laugardaginn kl 15. Þessi
atburður mun án efa valda þátta-
skilum í pylsumenningunni. Um
langt árabil hefur pylsan verið á
undanhaldi og skyndibitar eins og
hamborgarar, pizzur, kjúklingar og
sushi hafa lagt undir sig heiminn.
Full þörf er því á því að rétta hlut
pylsunnar.
Fyrirtækið mun framleiða alþjóð-
legar pylsur í hæsta gæðaflokki.
Með því að nota aðeins lífrænt
ræktað íslenskt lambakjöt sem hrá-
efni í pylsurnar verða þær aðgengi-
legar viðskiptavinum af öllum trúar-
brögðum. Stofnendur fyrirtækisins
eru listamennirnir Olof Olsson og
Daniel Salomon. Þeir hafa notað
i anda almennra ferðamynda. Eins
og myndirnar vitna um var hann
mjög liðtækur ljósmyndari. Watson
myndar ekki bara landslagið heldur
ferðalagið sjálft, torfbæi, hesta og
fólkið í landinu. Ehrhardt nálgast
landið á allt annan hátt. Hann lagði
leið sína til íslands gagngert til að ljós-
mynda form landsins og frumkrafta
jarðarinnar eins og þeir endurspegl-
ast til dæmis i hraunmyndunum og
alþjóðalega tungumálið Esperanto
sem grundvöll að ýmsum uppá-
komum eins og húsgagnahönnun,
gamanþætti í sjónvarpi og knatt-
spyrnuliði. 1 Nýlistasafninu á laug-
ardaginn mun gestum gefast kostur
á því að bragða pylsunum góðu og
hlusta á listamennina halda ræðu.
Kl. 16 á laugardag mun Clare
Charnley í samvinnu við Bryndísi
Ragnarsdóttur flytja gjörninginn
TALA. Verk Clare Charnley eiga upp-
tök sín í þeim breytingum sem eiga
sér stað þegar hlutir eru færðir úr
einum menningarlegum aðstæðum
í aðrar. Þessi hreyfing gerir hlutinn
oft óskiljanlegan en getur jafnframt
gefið hlutnum nýjar allt frá djúp-
stæðum til fáránlegrar handhófs-
kenndrar merkingar. 1 seinni tíma
hefur hún sjálf verið „hluturinn” og
verk hennar eru flest gjörningar.
TALA er langtímaverkefni um
hverahrúðri. Hann var myndlistar-
maður sem þegar hafði skapað sér
nafn. Ljósmyndir hans eru persónu-
leg túlkun á umhverfinu og nær-
myndir af áferð og mynstri sem í því
birtist.
Raunverulegur Islandsvinur
Mark Watson (1906-1979) var íslands-
vinur á tímum þegar orðið hafði raun-
verulegt inntak. Hann var af enskri
yfirstétt og stundaði nám við Eton og
síðar skóla á meginlandi Evrópu.
Islandsáhugi Marks mun hafa
kviknað meðan hann var barn að
aldri og viðhélst alla tíð. Rúmlega þrí-
tugur kom hann fyrst til íslands og
ferðaðist sumarið 1937 á hestum um
Þingeyjarsýslur. Ári síðar kom hann
aftur og ferðaðist þá um Skaftafells-
sýslur og einnig Skagafjörð. Hann
upptendraðist af bænum í Glaumbæ
og staðnum og vildi kaupa hann, end-
urreisa og gera að safni. Um haustið
sendi Mark 200 pund til Islands til að
hefja viðgerð bæjarins. Gjöf Marks
skipti sköpum um varðveislu bæjar-
ins í Glaumbæ.
Mark tók ljósmyndir í þessum
fyrstu íslandsferðum. Hann hélt sýn-
ingu á úrvali mynda úr sinni fyrstu
íslandsferð í London að viðstöddum
Friðrik Danaprins og Ingiríði krón-
prinsessu. Eftir þetta lagði hann að
mestu niður ljósmyndun.
Mark varð einn mesti velgjörðar-
maður Þjóðminjasafns íslands. Hann
menningarlega fáfræði þar sem
Clare Charnleyer í samvinnu við
listamenn úr öðrum tungumála-
samfélögum. Þetta verkefni er til-
raun til að fást við yfirráð enskrar
tungu í samfélagi nútimans og því
samblandi af valdi og fáfræði sem
þeir sem hafa ensku að móðurmáli
eru settir í á tímum þar sem enska
er ríkjandi tungumál á internetinu,
í tónlist og kvikmyndum.Fram að
þessu hefur Clare gert TÖLU gjörn-
inga í Eistlandi, Kína, Frakklandi,
ísrael, Lúxemborg, Mexico, Póllandi
ogWales. Hér á íslandi er hún í sam-
vinnu við Bryndísi Ragnarsdóttur
einn af okkar metnaðarfullu ungu
myndlistarmönnum, en um hennar
myndlist hefur verið sagt að hún
sameini tvö áhugamál sín, drykkju-
skap og spíritisma, í “náttúruhvers-
dagssúrrealisma” sem á þó meira
skylt við formfræði
gaf safninu fjölda vatnslitamynda
breska málarans W. G. Collingwood
úr íslandsferð hans árið 1897 og
nokkrar myndir úr leiðangri Stan-
leys 1789 auk ýmissa annarra gjafa
eins og þeirra ljósmynda sem getur
að líta á sýningunni i Myndasalnum.
Leit að frumlandslagi
Leit Alfreds Ehrhardts (1901-1984) að
,grundvallarformum frumaflanna”
leiddi hann í leiðangur til íslands
sumarið 1938. Hann leitaði að „frum-
landslagi” mótuðu af eldgosum og
jöklum en ósnortnu af mönnum. I
slíku landslagi hlaut að mega fá inn-
sýn í sköpunarsögu jarðarinnar.
Ehrhardt var einn fjölmargra Þjóð-
verja sem heimsóttu ísland á milli-
stríðsárunum. Hann hafði numið við
Bauhaus-listaskólann og starfaði við
kennslu í listgreinum. Fyrir íslands-
heimsóknina hafði hann gefið út
tvær ljósmyndabækur. Önnur þeirra
Das Watt er talin með merkari ljós-
myndabókum tímabilsins.
Afrakstur Islandsferðarinnar
gaf Ehrhardt út í bókinni Island
árið 1939. Myndirnar í henni sýndu
nýstárlega nálgun á myndefninu.
Framlag Ehrhardts til íslenskrar ljós-
myndunar byggir einkum á þrennu:
1. Nærmyndum af náttúrulegum
mynstrum eða áferð i landslagi þar
sem bútur úr landslagi er tekinn
úr samhengi við umhverfið. Eftir
stendur sléttur flötur með mynstri.
2. Djarfari myndskurði en áður hafði
tíðkast, til dæmis á fossamyndum. 3.
Öðru vísi landslagsmyndum með ber-
angurslegum melum eða frostmynd-
uðu þýfi.
SU DOKU talnaþrautir
Su Doku þrautin snýst um
aö raða tölunum frá 1-9
lárétt og lóðrétt í reitina,
þannig að hver tala komi
ekki nema einu sinni fyrir
í hverri linu, hvort sem er
lárétt eða lóðrétt. Sömu tölu
má aukin heldur aðeins
nota einu sinni innan hvers
níu reita fylkis. Unnt er að
leysa þrautina út frá þeim
tölum, sem upp eru gefnar.
Gáta dagsins
1 6 7 3 5 4
3 2 7 5 9
8 9 3
3 2 7
4 6 8 9 1 3
8 4
5 6 2
3 7
8 4
Lausn síðustu gátu
9 3 4 1 5 2 7 8 6
8 5 7 6 9 3 1 4 2
1 2 6 7 8 4 9 3 5
2 6 5 3 7 8 4 1 9
7 1 8 2 4 9 6 5 3
3 4 9 5 1 6 2 7 8
4 9 3 8 2 1 5 6 7
5 8 2 4 6 7 3 9 1
6 7 1 9 3 5 8 2 4
Ljósmynd eftir Mark Watson.
Líf og fjör í Nýlista
safninu á morgun
Blalil/Stemr Hugi