Dagskrá: tímarit um menningarmál - 01.06.1957, Side 34

mn liafa brotizt út. Ágizkun, sem
þannig er hugleidd, til þess að skýra
það sem gerist, getum við kallað til-
gátu.
Nefndin tók þrjár tilgátur til al-
varlegrar íhugunar. Hver tilgátan
um sig hefur vissar afleiðingar, þ. e.
a. s. sé gengið út frá því, að tilgátan
sé rétt, mundi eitthvað frekara hafa
gerzt. Þá kemur sú spurning, hvort
það gerðist í raun og veru.
(1) Sú tilgáta, að eldurinn orsak-
aðist af því, að einhver fleygði log-
andi eldspýtu frá sér, vekur eftirfar-
andi spurningar: (a) Byrjaði eldur-
inn í káetu eða annars staðar á skip-
inu? (b) Kom hann upp um nótt?
Ef svarið við (b) er jákvætt, og ef
•svarið við (a) cr, að eldurinn hafi
komið upp í farangursgeymslunni,
þá er ólíklegt, að fyrsta tilgátan sé
rétt, því að ósennilegt er, að nokkur
hafi verið að reykja í farangurs-
geymslunni, sérstaklega að nætur-
lagi.
(2) Sú tilgáta, að orsökin liafi ver-
ið sundurbrunninn rafmagnsþráður,
vekur þessar spurningar: (c) Breidd-
ist eldurinn út eftir rafmagnsvírun-
um? (d) Hafði raflögn skipsins ný-
lega verið skoðuð, svo að vitað var,
að hún var í góðu lagi? (e) Var myrk-
ur sums staðar í skipinu, en ljósin
logandi annars staðar? Jákvætt svar
við (c) útilokar ekki þann mögu-
leika, að eldspýtan hafi verið orsök
cldsins, ef íkveikjan varð í káetu.
En ef eldurinn brauzt út að nóttu
til, og í fáförnum hluta skipsins, þá
styður það þessa aðra tilgátu, að eld-
urinn hafi breiðzt út eftir rafmagns-
vírunum. En ef svarið við (d) væri
„Já“ og svaríð við (e) „Nei“, þá
styðja tiltæk rök ekki, að rafmagns-
þráðurinn hafi verið orsök eldsins. Á
þessu stigi málsins virðist þriðja til-
gátan sennilcg, en hún var, að ein-
hver kveikti í skipinu af ásettu ráði.
(3) Maður er ekki fús að fallast á
þessa tilgátu þcgar í stað. Óvarkárir
reykingamenn og sundurbrunnir raf-
magnsvírar eru algengir. Og víst eru
brennuvargar ekki með öllu óþekkt-
ir. En enginn farþegi með fullu viti
mundi stofna sér í þá hættu að vera
í brennandi skipi. Ikveikjandinn
hlýtur því að hafa haft sterka á-
stæðu til að fremja verknaðinn,
nema liann hafi verið vitfirringur.
Þessi tilgáta vekur þá spurningu,
hvort einhver um borð í skipinu
hefði getað vænzt hagnaðar af því
að koma skipinu fyrir kattarnef, eða
hafi verið umboðsmaður einlivers, er
vænti sér slíks hagnaðar. Tilraunir
nefndarinnar til að svara þessari
spurningu mundu leiða til rannsókna
út fyrir þá atburði, sem gerðust í
ferðinni sjálfri. Nefndarmenn mundu
spyrja, hvaða ágóða væri hægt að
hafa af því að eyðileggja skipið og
hver mundi hreppa ágóðann. Frek-
ari spurningar vakna strax. (f) Var
skipið vátryggt fyrir mikið fé? (g)
Hversu gamalt var skipið? (h) Voru
eigendur þess í peningavandræðum?
Við skulum nú gera ráð fyrir, að
skipið hafi verið hátt vátryggt; að
ólíklegt væri, að það hefði getað
gengið öllu lengur fyrir aldurs sakir;
að eigendurnir hafi þurft á vá-
tryggingarfénu að halda. Ef þessar
staðreyndir kærnu í ljós, er vert að
taka þessa þriðju tilgátu alvarlega.
32
DAGSKRÁ