Milli mála - 01.01.2010, Side 65

manna eins og pósturinn Hálfdán gerði yfir ísilagt Winnipeg vatn,
oft við mótvind, og hvernig óvænt hugljómun getur leyft lausn-
inni að birtast í sortanum þegar allt hefur verið gefið upp á bát-
inn.
Söguna má jafnframt lesa sem táknsögu um aðlögun, og þá er
rétt að leggja áherslu á að atburðarás frásagnar Hálfdáns er óbreytt
í meðförum Kristjönu. En jafnvel þótt Kristjana geri ekkert annað
en að fylla í frásagnareyður með stefjum úr þjóð sögum, færa líf í
ættarsögu Hálfdáns og leggja söguna í munn dóttur hans, þá um -
breytist öll sagan við sérhvern þátt sem bætist við. allir þættirnir
mynda samfellu þar sem jafnvel úreltur þjóðlegur fróðleikur virð -
ist hafa fundið stað við hæfi og hegða sér eins og vænta má af nú -
tímalegri smásögu sem virðist um leið ævaforn. Það er því aðal-
sagan sem virðist hafa aðlagast jaðar-efninu sem er þó eins og
gestur í upprunalegu frásögninni. Það má því e.t.v. sjá hér hlið -
stæðu við innflytjendasamfélag, þar sem yfirbragð ríkjandi hóps
umbreytist eftir því sem fleiri gestir bætast í hópinn, sökum þess
að aðlögun er gagnvirkt ferli. Og fyrir harða andspyrnu indíána,
kvenna, innflytjenda og annarra jaðarhópa hefur sannarlega þok -
ast verulega í rétta átt.
Óefað er smásagnasafnið The Axe’s Edge eitt helsta átak Krist -
jönu í að yfirfæra það menningarbundna samhengi sem hún taldi
sig þurfa til að skiljast sem rithöfundur, eða þýða sjálfa sig á
ann að tungumál og í aðra sjálfsmynd, eins og Ástráður Eysteins -
son kallar það í Tvímælum.34 En með því að skrifa á mörkum
þýðingar, fræðilegrar greiningar og skapandi túlkunar, í stað þess
að skrifa aðskilda texta á þessum sviðum, nær Krist jana til víð -
tæks lesendahóps sem er fús til að lesa forvitnilegar smásögur en
myndi aldrei nenna að lesa þýðingu eða fræðitexta um íslenska
arfleifð. Það er því full ástæða til að taka undir með Kristjönu
um að verkið megi skilja sem menningarlegt björgunarstarf, en
eins og Hutcheon bendir á er það einn af athyglisverðustu þátt-
unum í bókmenntalegum aðlögunum að endurheimta, endurnýja
og gera læsilegar sögur og sagnir sem annars myndu falla í glat -
kistu tímans.35 Kristjana minnir á að menningarlegir túlkendur
guðrún BJörK guðSTEInSDÓTTIr
65
34 Ástráður Eysteinsson, „Tveir textar, þrír textar“, bls. 214–216.
35 Linda Hutcheon, A Theory of Adaptation, bls. 8.
Milli mála 2011_Milli mála 1-218 6/28/11 1:38 PM Page 65