Morgunblaðið - 07.06.2013, Qupperneq 18

18 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 7. JÚNÍ 2013
Í ufsa er lagt til að aflamark verði 57 þúsund
tonn og er það aukning um átta þúsund tonn frá
þessu fiskveiðiári. Talið er að bæði hrygning-
arstofn og viðmiðunarstofn séu nálægt með-
altali.
Um gullkarfa segir Jóhann að sá stofn sé að
styrkjast, m.a. vegna þess að nokkrir árgangar
séu að koma inn í veiðina af meiri styrk heldur
en reiknað var með.
Lagt er til að aflamark verði lækkað í blá-
löngu, keilu og humri, en þar er þörf á meiri ný-
liðun. Gerð verður tillaga um aflamark í hrogn-
kelsi eftir marsrallið á næsta ári.
Bergmálsmælingar verða gerðar á úthafskarfa
í júlí, en ICES gerir tillögur um aflamark í
haust.
Hlýsjávarástand á Íslandsmiðum
Engin merki eru um að hlýsjávarástand á Ís-
landsmiðum sem ríkt hefur í rúman áratug sé á
undanhaldi. Það hafi án efa haft áhrif á vaxandi
makrílgöngur síðustu ár.
„Árin 2011 og 2012 voru hlýsjávaráhrifin
óvenju mikil vestur fyrir landið og endurspegl-
uðu makrílgöngurnar vel þetta ástand,“ segir í
formálanum.
Aukning í mörgum tegundum
 Þorskafli gæti farið í 250 þúsund tonn 2017  Aukning í íslensku sumargotssíldinni þrátt fyrir sýk-
ingu og dauða í Kolgrafafirði  Mikil óvissa um loðnuveiðar næsta vetur  Hlýsjávarástand við landið
BAKSVIÐ
Ágúst Ingi Jónsson
aij@mbl.is
„Það verður að segjast eins og er að þessi
skýrsla færir okkur jákvæð tíðindi. Í ráðgjöf-
inni er aukning í þorski, ýsu, ufsa, gullkarfa og
löngu sem eru flestar af mikilvægustu botn-
fisktegundum okkar. Þetta mjakast upp á við
ár eftir ár og er í samræmi við athuganir okkar,
eftirlit og mat,“ sagði Jóhann Sigurjónsson, for-
stjóri Hafrannsóknastofnunar, er hann fylgdi
úr hlaði skýrslu um ástand nytjastofna við Ís-
land og ráðgjöf um veiðar á næsta fiskveiðiári.
Fleiri tegundir mætti nefna þar sem lögð er
til aukning og vekur íslenska sumargotssíldin
sérstaka athygli. Þrátt fyrir sýkingu í stofn-
inum og að um 50 þúsund tonn drápust í Kol-
grafafirði í vetur er lögð til aukning veiða úr 67
þúsund tonnum í 87 þúsund tonn. Um 17%
stofnsins eru enn talinn sýkt, fimm árum eftir
að sýkingin kom upp.
Mikil óvissa er um loðnuveiðar næsta vetrar
þar sem lítið hefur fundist af ungloðnu sem á að
bera uppi veiðarnar. Jóhann sagði vísbendingar
um að veiðistofn á næstu vertíð væri lítill, en
aftur yrði farið til rannsókna í haust.
Þurfum að vera á varðbergi
Aðrir uppsjávarstofnar, þ.e. norsk-íslensk
síld, makríll og kolmunni bíða rannsókna og til-
lagna á vettvangi Alþjóða hafrannsóknaráðsins
í haust. Í fyrra var aflahámark í norsk-íslenskri
síld og makríl lækkað og sagði Jóhann að léleg-
ir síldarárgangar væru að vaxa upp og allt benti
til að síldveiðar myndu minnka enn frekar á
allra næstu árum.
Hann benti á að á síðustu árum hefði líf-
þyngd makríls, kolmunna og norsk-íslenskrar
síldar, sem keppa um fæðu og rými á svæðinu
milli Íslands, Noregs og Skotlands á fæðu-
göngu að sumarlagi, verið þrefalt meiri en fyrir
um þremur áratugum síðan. Hann sagði fulla
ástæðu til að menn væru á varðbergi um að
þarna gæti orðið breyting á, en þessir stofnar
hafa mikla efnahagslega þýðingu fyrir Íslend-
inga.
Skólabókardæmi
„Þetta er nánast skólabókardæmi um það
hversu miklum árangri róttæk fiskverndar-
aðgerð getur skilað,“ sagði Jóhann þegar hann
fjallaði um þorskinn. Lagt er til að aflamark í
þorski verði hækkað úr 196 þúsund tonnum í
215 þúsund tonn á næsta fiskveiðiári. Hann
sagði að markviss stjórnun hefði skilað miklum
árangri, en einnig nefndi hann hagstæð skilyrði
í sjónum. Líkur eru á að viðmiðunarstofn og afli
vaxi eitthvað fram til 2017, en þó minna en á
undanförnum árum. Afli gæti stefnt í 250 þús-
und tonn árið 2017, en forsenda fyrir áfram-
haldandi vexti eru sterkir árgangar.
Í formála að ástandsskýrslunni skrifar Jó-
hann: „Eins og fram kemur í þessari skýrslu
hefur veiðihlutfall þorsks á síðasta áratug
lækkað úr 35-40% árið 2000 í um 20% á síðustu
árum. Þessi þróun hefur haft í för með sér að
árgangar endast betur í stofninum og hann fer
nú vaxandi. Viðmiðunarstofninn hefur stækkað
um nær 55% á síðustu 6 árum og er nú metinn
stærri en hann hefur verið undanfarna þrjá
áratugi og hrygningarstofninn er rúmlega tvö-
falt stærri en hann var lengst af síðustu áratug-
ina. Hlutdeild eldri fisks í afla hefur aukist.
Áhrifa þessa gætir í verulega auknum afla á
sóknareiningu og meiri hagkvæmni við að ná í
úthlutaðar aflaheimildir, sem ber vitni um að
ástand stofnsins hafi færst í gott horf.“ Eftir
röð slakra árganga árin 2001-2007 eru árgang-
ar 2008, 2009 og 2011 metnir vera nálægt lang-
tímameðaltali, en árgangur 2010 er talinn vera
um 65% af stærð meðalárgangs. Fyrstu mæl-
ingar á 2012 árgangi benda til þess að hann sé
nokkuð undir meðallagi.
Aukning í ýsunni
Fyrir næsta ár er ráðgjöfin í ýsu 38 þúsund
tonn og er það aukning um tvö þúsund tonn frá
aflamarki þessa fiskveiðiárs. Jóhann segir að
nauðsyn sé á sterkum árgöngum á næstu árum
svo ýsustofninn styrkist. Vegna lélegrar nýlið-
unar muni stofnstærð og afli minnka að
óbreyttu á komandi árum og geti ýsuaflinn
hæglega orðið 20-30 þúsund tonn á ári.
Miðað við matið í fyrra sé stofninn þó heldur
sterkari en reiknað var með. Árgangar síðustu
ára séu heldur sterkari en áætlað var og eldri
fiskur í ýsustofninum hafi bætt við sig þyngd,
en stórir árgangar vaxi hægar.
Tillaga Hafró um hámarksaflamark 2013-14
Þorskur 215 196 195.4
Ýsa 38 32 36
Ufsi 57 49 50
Gullkarfi 52 45 45
Litli karfi 1,5 1,5 -
Djúpkarfi 10 10 10
Úthafskarfi - 20 48 (8)
Grálúða 20 20 26 (14,7)
Skarkoli 6,5 6,5 6,5
Sandkoli 0,5 0,5 0,8
Skrápflúra 0,2 0,2 0,2
Langlúra 1,1 1,1 1,1
Þykkvalúra 1,6 1,4 1,4
Steinbítur 7,5 7,5 8,5
Hlýri 0,9 0,9 -
Ísl. sumarg.síld 87 67 64
Norsk-ísl. vorg.síld - 619 619 (90)
Loðna 0 570 570 (463)
Kolmunni - 643 643 (113)
Markríll - 497-542 854 (123)
Gulldepla 30 30 -
Blálanga 2,4 3,1 -
Langa 14 12 11,5
Keila 6,3 6,7 6,4
Gulllax 8 8 -
Skötuselur 1,5 1,5 1,8
Hrognkelsi 0,97 4,0 -
Humar 1,75 1,9 1,9
Rækja á grunnsl. 0,95 2,35 2,35
Rækja á djúpsl. 5 5 -
Hörpudiskur 0 0 0
Kúfskel 31,5 31,5 -
Beitukóngur 0,75 0,75 -
Hrefna 229 229 229
Langreyður 154 154 154
fiskveiðiárið 2013-14 (þús. tonn) Aflamark og tillaga 2012/2013 til samanburðar
Tillaga Tillaga Aflamark
2013-14 2012-13 2012-13
Haust
Haust
Haust
Haust
Haust
Vor ’14
Morgunblaðið/Kristinn
Stjórnun Jóhann Sigurjónsson, forstjóri Hafrannsóknastofnunar, kynnir skýrslu um ástand fiskstofna og ráðgjöf næsta fiskveiðiárs.
Í ástandsskýrslu Hafrannsóknastofnunar er lagt mat á stærð, vöxt og viðgang 30-40 stofna
og tegunda við landið. Skýrslan og veiðiráðgjöfin er stærsti og mikilvægasti hluti starfsemi
stofnunarinnar. Flestir starfsmenn stofnunarinnar koma að því ferli á einhvern hátt.
Björn Ævarr Steinarsson er sviðsstjóri veiðiráðgjafarsviðs Hafrannsóknastofnunar og Þor-
steinn Sigurðsson er sviðsstjóri nytjastofnasviðs og jafnframt ritstjóri skýrslunnar.
Mat lagt á 30-40 tegundir
MIKIÐ VERKEFNI MARGRA STARFSMANNA
Með aflareglu í ýsu og ufsa, sem ICES
staðfesti í apríl, ákváðu stjórnvöld að
miða nýtingu og ráðgjöf fyrir þessar teg-
undir næstu fimm árin við aflareglur. Fyrir
ufsa útfærist nýtingarstefnan með afla-
reglu á sama hátt og í þorski, sem verið
hefur notuð frá 1995. Aflaregla fyrir ýsu er
hins vegar frábrugðin, þar sem hún tekur
tillit til þess að einstaklingsvöxtur ýsu er
mun breytilegri en það sem þekkt er með-
al flestra annarra nytjastofna.
„Formleg mótun nýtingarstefnu og
setning aflareglu er lykilþáttur í nýtingar-
áætlunum fyrir fiskistofna og við stjórn
fiskveiða eins og nú eru gerðar kröfur um
á alþjóðavettvangi,“ segir í formála
ástandsskýrslunnar. Aflareglur leiða til
minni sveiflna á milli ára í samanburði við
þær sveiflur sem geta orðið í stofnmati.
Þær tryggja því stöðugleika og leiða til há-
marksafraksturs til lengri tíma litið. Í
markaðslöndum Íslendinga hefur í vax-
andi mæli verið horft til þess hvort slíkar
nýtingaráætlanir eru fyrir hendi.
Fyrir liggja tillögur að aflareglu fyrir
gullkarfa, sem nú eru í meðförum ICES. Þá
er unnið að gerð aflareglu fyrir íslenska
sumargotssíld, loðnu og humar.
Minni sveiflur
með aflareglu
LEIÐA TIL HÁMARKSAFRAKSTURS