Fréttablaðið - 07.04.2014, Blaðsíða 10

7. apríl 2014 MÁNUDAGUR| FRÉTTIR | 10
Eitt grundvallarmarkmið stjórn-
valda við álagningu veiðigjalda í
sjávarútvegi hefur frá upphafi verið
að fjármagna þjónustu við sjávarút-
veginn – ekki síst hafrannsóknir. Á
sama tíma og útgerðin greiðir hærri
veiðigjöld en löngum fyrr bregður
svo við að Hafrannsóknastofnun er
fjársvelt. Reyndar hrökkva framlög
til stofnunarinnar ekki lengur til að
stunda grunnrannsóknir.
Aur og króna
Jóhann Sigurjónsson, forstjóri Haf-
rannsóknastofnunnar, benti á í við-
tali við Fréttablaðið á miðvikudag
að vegna niðurskurðar er vöktunar-
rannsóknum, sem farið hafa fram
árlega um langt árabil, hætta búin.
Um er að ræða eftirlit með því hvort
nýting okkar á helstu nytjastofnum
er sjálfbær á hverjum tíma. Án
þessara rannsókna gæti aflaráð-
gjöf orðið undir því sem okkar
helstu nytjategundir þola, með til-
heyrandi tekjutapi fyrir fólk og
fyrirtæki. Ekki þarf mikið hug-
myndaflug til að sjá að niðurskurð-
ur í rannsóknafé upp á tugi milljóna
getur þannig valdið tekjutapi sem
hratt mælist í hundruðum milljóna.
„Sparnaður í hafrannsóknum er
gott dæmi um það þegar verið er
að spara eyrinn og kasta krónunni.
Hafrannsóknir gera okkur kleift að
nýta stofnana okkar á sjálfbæran og
ábyrgan hátt með langtímasjónar-
mið að leiðarljósi. Hafrannsóknir
gera okkur líka kleift að markaðs-
setja okkur sem fiskveiðiþjóð sem
nýtir stofnana ábyrgt. Umhverfis-
rannsóknir eru nauðsynlegar til að
bregðast við breytingum á lífríki
sjávar og fá yfirsýn yfir stöðuna.
Útgerðirnar eiga og hafa beitt sér
fyrir því að vel sé gert í umhverfis-
málum og hafrannsóknum,“ segir
Kolbeinn Árnason, framkvæmda-
stjóri LÍÚ, í svari við fyrirspurn
Fréttablaðsins um þá stöðu sem við
blasir.
Lögin
„Veiðigjöld eru lögð á í þeim tilgangi
að mæta kostnaði ríkisins við rann-
sóknir, stjórn, eftirlit og umsjón
með fiskveiðum og fiskvinnslu og
til að tryggja þjóðinni í heild hlut-
deild í þeim arði sem nýting sjávar-
auðlinda skapar,“ segir 2. grein laga
um veiðigjöld nr. 74/2012.
Þessi lagagrein er ekki lengri en
fjallar um markmið laganna. Ekki
þarf að fjölyrða um þá sátt sem
virðist alltaf hafa ríkt um að veiði-
gjaldið ætti að fjármagna hafrann-
sóknir. Í athugasemdum við frum-
varpið segir um 7. grein sem fjallar
um almennt veiðigjald: „Gjaldið á að
leggja á í ákveðnum tilgangi eins og
fram kemur í 2. gr. frumvarpsins
[…] Þess má geta í þessu sambandi
að fyrirsjáanleg er þörf fyrir aukna
fjármuni á komandi árum til haf-
rannsókna. Snýr það bæði að endur-
nýjun skipakosts, þ.e. að fá nýtt skip
í stað Bjarna Sæmundssonar, endur-
nýjun ýmiss rannsóknarbúnaðar og
að hægt verði að sinna margvísleg-
um verkefnum sem orðið hafa að
mæta afgangi í undangengnum og
yfirstandandi fjárhagsþrengingum,
svo sem hafsbotns- og búsvæða-
rannsóknum. Einnig hefur olíu-
kostnaður aukist verulega og úthald
skipanna þannig orðið dýrara.“
Byggja upp til framtíðar
Athugasemdir frumvarpsins byggðu
á skýrslu þriggja manna sérfræði-
nefndar forsætis-, fjármála-, og
sjávarútvegsráðuneytisins, sem
var falið það verkefni að gera til-
lögu um „mótun heildstæðrar stefnu
um framtíðarfyrirkomulag skatt-
lagningar í sjávarútvegi“. Þeir eru
þeirrar skoðunar að auka þurfi
framlög til hafrannsókna og í þeim
anda byggja undir starfsemi Haf-
rannsóknastofnunar með kaupum á
skipi og tækjabúnaði.
Það skýtur því skökku við að
Bjarna Sæmundssyni verður lagt
um mitt ár og alls óvíst hvort skip-
ið fær frekari verkefni árið 2015.
Fjárveitingar þessa árs liggja hins
vegar fyrir og ljóst að stofn mæling
botnfiska að haustlagi, svokallað
haustrall og eitt umfangsmesta
rannsóknaverkefni Hafrannsókna-
stofnunar, verður með öðrum hætti
á sínu 19. samfellda ári sem rann-
sóknirnar hafa staðið. Rannsókna-
skipin annast ekki rannsóknina í
þetta skiptið heldur gert ráð fyrir
að fjármagna stofnmælinguna með
Þess má geta í þessu sambandi að fyrirsjáanleg er þörf fyrir aukna fjármuni á komandi
árum til hafrannsókna. Snýr það bæði að endurnýjun skipakosts, þ.e. að fá nýtt skip í stað
Bjarna Sæmundssonar, endurnýjun ýmiss rannsóknarbúnaðar og að hægt verði
að sinna margvíslegum verkefnum sem orðið hafa að mæta afgangi
í undangengnum og yfirstandandi fjárhagsþrengingum.
Frumvarp til laga um veiðigjöld
Spara eyrinn en kasta krónunni?
Veiðigjöld útgerðarinnar hafa alla tíð átt að greiða fyrir þjónustu við sjávarútveginn – ekki síst hafrannsóknir sem sjálfbær nýting byggir á.
Á sama tíma og gjöldin hækka, lækka aftur framlög til Hafrannsóknastofnunar sem getur ekki sinnt grundvallarrannsóknum að óbreyttu.
Svavar
Hávarðsson
Skrifar frá Tromsö
svavar@frettabladid.is
BJARNI VIÐ
BRYGGJU Á sama
tíma og viður-
kennt er að kaupa
þarf nýtt rann-
sóknaskip fyrir
Hafrannsókna-
stofnun er ekki
einu sinni hægt
að halda skipinu
sem skipta á út
við rannsóknir.
FRÉTTABLAÐIÐ/PJETUR
Lægri vextir
á bílalánum
Lánshlutfall
allt að 75%
Engin
stimpilgjöld
Allt að 7 ára
lánstími
Landsbankinn býður betri kjör í apríl. Lægri vextir
á nýjum bílalánum og afsláttur af lántökugjöldum.
Kynntu þér málið á landsbankinn.is/istuttumali.