Tímarit Máls og menningar - 01.05.1942, Síða 99

TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
93
ræðis, þar sem i var fólginn vísir að alræði öreiganna. Ef Skúli
Þórðarson hefði túlkað þessi mál örlitið nánar, þá hefði póli-
tisk starfsemi Leníns komið fram i skýru og sönnu sögulegu ljósi;
en þá er um leið ekki trútt um, að nokkur skuggi hefði fallið
á hinn „ágæta“ Trotski. Skúli segir að visu siðar (bls. 97), að
Lenín hafi haft „gleggri skilning á bændum“ en Trotski, en ekki
ræðir hann neitt frekar um það atriði, enda þótt bændamálið
hafi verið örlagamál liinnar rússnesku byltingar. Ágreiningur
Leníns og Trotskís um bændurna virðist i rauninni ekki bera
vott um annað en Trotski hafi verið „sjálfstæðari gagnvart
honum en nokkur annar rússneskur kommúnisti,“ eins og Skúli
segir. Þetta er líka mála sannast, en mensjevikar voru einnig
„sjálfstæðir“ gagnvart Lenín og enduðu ævi sína á „öskuhaug
veraldarsögunnar“, eins og Trotskí komst einu sinni að orði
um þá. Þar tók Trotskí sér einnig gröf.
Hin ógæfusamlega ást, sem Skúli Þórðarson hefur fellt til Trot-
skís, hefur einnig brjálað nokkrar sögulegar staðreyndir i rúss-
nesku byltingunni. Hann segir á bls. 40, að 23. október hafi
Lenin komið frá Finnlandi til Petrógrad, „og gat hann þá með
tilstyrk Trotskís fengið*) miðstjórn bolsjevíkaflokksins til að sam-
þykkja að steypa stjórninni og taka völdin hinn 7. nóv.“ ....
Það verður ekki annað ráðið af þessu en að bolsjevíkaflokk-
urinn og miðstjórn hans hafi verið mjög ófús til að leggja út
i byltinguna. Þetta er þjóðsaga, sem ekki nær nokkurri átt og
hefur verið marghrakin. Lenín naut „tilstyrks" fleiri en Trotskís,
þvi að öll miðstjórnin, að undanteknum Kamenev og Sinovjev,
var á einu máli um að steypa stjórninni, og þurfti ekki að „berja
hana til byltingarinnar".
En þegar Lenín og hinn tryggi fylginautur hans Trotskí, höfðu
„fengið“ miðstjórnina lil þess að steypa stjórninni, þá segir
Skúli Þórðarson um Brest-Litowsksamninginn, að „þeir“ liafi
„eftir harða baráttu fengið flokkinn og sovétþingið til að sam-
þykkja friðarsamninginn.“ Ef geta ætti sérstaklega þeirra manna,
er studdu Lenín í baráttu hans fyrir samþykki friðarsamnings-
ins, þá hefði verið sannleikanum samkvæmara að geta annarra
fyrr en Trotskís. Það hefði kannski ekki átt illa við að minn-
ast þeirra Sverdlovs og Stalins, því að þeir voru tryggustu fylgis-
menn Lenins í þessari hættulegu flokksdeilu, er Lenin hótaði
að segja sig úr miðstjórn flokksins og ríkisstjórninni. Þegar at-
hugaðar eru fundargerðir miðstjórnar bolsjevíkaflokksins frá 24.
janúar til 23. febrúar 1918, þá sést greinilega, að Trotski lét
*) Leturbreyting mín.