Fréttablaðið - 11.04.2015, Blaðsíða 34

11. apríl 2015 LAUGARDAGUR| HELGIN TÆKNI | 34
Kjartan Hreinn
Njálsson
kjartanh@frettabladid.is
UPPÁHALDS
ÖPPIN8
Björt
Ólafsdóttir
þingkona
Bjartrar
fram-
tíðar
4G 9:41 AM
Ebay Skype
Period tracker Leggja
Epicurious
Facebook Twitter
Spotify
Dóttir mín mun ekki vaxa og dafna í sama heimi og ég. Rétt eins og hvernig ég óx úr grasi í heimi ólíkum þeim sem foreldrar
mínir skutu rótum í mun stelpan
mín, vonir hennar og þrár, taka mið
af samfélagslegum og vísindalegum
veruleika sem verður mér að mestu
óskiljanlegur. Sem betur fer.
En, ég hugsa um það sem bíður
hennar og til mögulegra tíðinda sem
ég þarf vonandi ekki að greina frá.
Listinn hefur að geyma notalegheit
á borð við útbreidd átök í Kasmír
milli Indlands og Pakistans, olíu-
slys á norðurslóðum og misheppn-
að átak alþjóðasamfélagsins til að
stemma stigu við losun gróðurhúsa-
lofttegunda. Þetta eru raunveruleg-
ar ógnir, en í grunninn ósennilegar.
Fréttamálin mögulegu á hinum list-
anum eru öllu sennilegri. Bóluefni
við ýmsum pestum, örbirgð og hung-
ursneyð þjóðanna á útleið, inter netið
mun ná til allra heimshorna.
Fréttin sem ég þrái að segja stálp-
aðri dóttur minni verður til þess að
hún mun horfa til stjarnanna og sjá
alheim þar sem líf er ekki bundið
við eina lítilfjörlega reikistjörnu.
Alheimurinn hennar verður yfir-
fullur af lífi.
Uppruni og upphaf
„Ég tel að við munum finna traust
merki um líf handan Jarðar á næsta
áratug og óyggjandi vísbending-
ar um líf á næstu 10 til 20 árum,“
sagði Ellen Stofan, yfirvísindamað-
ur NASA, í pallborðsumræðum um
framandi líf í vikunni.
Stórar yfirlýsingar sem þess-
ar krefjast öflugs rökstuðnings og
miðað við uppgötvanir síðustu ára
virðist Stofan ekki vera á hálum ís.
Við höfum fundið rúmlega 4.000
berg reikistjörnur þar sem loftslag er
tiltölulega milt. Á sama tíma höfum
við áttað okkur á að vatn er algengt
í sólkerfinu, samanlagt magn H2O í
neðanjarðarhöfum á tunglum Satúrn-
usar og Júpíters er margfalt meira
en hér á Jörðinni. Fyrir árþúsundum
var Mars vot veröld.
Sé mið tekið af efnafræðilegum
eiginleikum þeirra frumefna sem
eru algengust í alheiminum er hæg-
lega hægt að áætla að lífefnafræði-
legir neistar lífs eigi sér stað með
leysieiginleikum vatns. Framandi
efnafræðingur sem þakkar amm-
óníaki tilvist sína hlýtur að taka
undir þetta.
Ekki „hvort“ heldur „hvenær“
„Þegar við tölum um líf á Mars eða í
öðrum sólkerfum, þá erum við ekki
að tala um litla græna menn. Við
erum að tala um örverur. Þetta er
birtingarmynd lífs sem er erfitt að
finna,“ sagði Stofan. Hún bendir á
gervitunglsveima nú yfir Mars,
glyrnur stjörnusjónauka skima
eftir lífi og Curiosity þefar uppi
flóknar lífrænar sameindir á rauðu
plánetunni. En það þarf meira til.
„Á endanum þurfum við senda líf-
fræðinga á vettvang í leit að lífi og
steingervingum.“
Þannig rannsakar NASA hvaða
áhrif ársdvöl í geimnum hefur á
líkamann. Tvíburabræðurnir Scott
og Mark Kelly kvöddust 27. mars
síðastliðinn. Sá fyrrnefndi verður
um borð í alþjóðlegu geimstöðinni
í 12 mánuði en saman veita bræð-
urnir vísindamönnum einstakt
tækifæri til að meta áhrif langvar-
andi þyngdarleysis. NASA skýtur
síðan James Webb-geimsjónauk-
anum risavaxna, arftaka Hubble,
á loft árið 2018. Loks fær Curiosity
félagsskap árið 2020 þegar nýtt
könnunarfar lendir á Mars.
„Við vitum hvar við eigum að
leita. Við vitum hvernig við eigum
að leita,“ sagði Stofan. „Og í flest-
um tilfellum er tæknin til staðar og
við vinnum nú að því að innleiða
þessa tækni.“
John Grunsfeld, leiðangursstjóri
vísindarannsókna NASA, tók undir
með Stofan: „Þegar kemur að sól-
kerfinu okkar, hvort sem það er
ísilagt tungl eða Mars, þá erum
við einni kynslóð frá [þessum upp-
götvunum] og það sama á við um
reikistjörnu á braut um nálæga
stjörnu.“
Kynslóðaskipti
Yfirlitsáhrif er fyrirbæri sem
margir geimfarar upplifa þegar
þeir berja Jörðina augum og hefur
verið skilgreint sem „vitsmunaleg
tilfærsla meðvitundar“. Landamæri
verða að engu, það er ekkert sem
aðgreinir mannfólkið. Ég er sann-
færður um að sambærileg áhrif
munu eiga sér stað þegar líf loks
finnst handan Jarðar.
Vísindin virðast vera í startholun-
um fyrir eitthvað stórkostlegt. Eins
og dóttir mín eru þau eins og gorm-
ur sem spenntur hefur verið niður,
orka sem bíður þess að losna úr læð-
ingi. Vonandi fá þau að teygja sig
hátt. Vonandi fæ ég að segja þessa
frétt og vonandi hlustar Jónína.
Styttist í framandi kynni
Gnægð vatns í sólkerfinu okkar ásamt uppgötvun þúsunda lífvænlegra reikistjarna hefur stór-
aukið líkur á að framandi líf finnist. Stóru spurningunni verður svarað á næstu áratugum.
Ég tel að
við munum
finna traust
merki um líf
handan Jarðar
á næsta áratug.
Ellen Stofan,
yfirvísindamaður NASA.
THE HANDSOME
COLLECTION ★★★★ ★
SPENNA/GAMAN
Segjum sem svo að þú hafir ekki spil-
að Borderlands 2 eða Borderlands:
The Pre-Sequel. Ólíklegt veit ég enda
með áhugaverðustu leikjum síðustu
ára. En ef svo er þá er The Handsome
Collection einstakt tækifæri til að
vaða í gegnum byssuóðan frumskóg
Borderlands-söguheimsins.
Ekki síðan Valve gaf út The Orange
Box hafa spilarar fengið jafn mikið
fyrir peninginn og með The Hand-
some Collection. Tveir leikir, ógrynni
af aukaefni og allt í skínandi 1080p
háskerpu 60 römmum á sekúndu.
Spilarar leiða frækinn hóp mála-
liða í leit að fjársjóði plánetunnar
Pandoru og slátra um leið trylltum
uppreisnarmönnum og ófreskjum af
öllum toga.
Spilunin er stórkostleg og fáir
fyrstu persónu skotleikir hafa lagt
jafn mikinn metnað í að færa
spilurum frumlega og umfram allt
skemmtilega upplifun.
Því miður er fyrsti Borderlands-
leikurinn ekki innifalinn og minni-
háttar frásagnarleg feilspor leikjanna
eru enn til staðar. Fjölspilunin er
ágæt en þegar tveir spilarar deila
skjá á rammatíðni til með að falla
snögglega.
LÍF Vísindamenn
NASA eru sann-
færðir um að líf
finnist á næstu
áratugum.
Pandora í
háskerpu
TWITTER
Uppáhaldssamfélagsmiðillinn minn. Al-
gjörlega laus við tuð og langar ritgerðir um
ástandið. Það er rosalegt að sjá hver máttur
retweets-ins er og hvernig heimar tengjast.
FACEBOOK
Í minna uppáhaldi hjá mér, en mikilvægt
vinnutæki sem ég nýti mikið til samskipta,
skrafs og ráðagerða.
EBAY
Ég fæ svona ebay-köst við og við, en pæli
svo ekkert í þessu appi þess á milli. Hef
keypt ýmislegt þaðan, alltaf á góðu verði
og seljendurnir hafa staðið við sitt.
SPOTIFY
Mjög handhægur miðill fyrir notendur,
Þeir borga tónlistarmönnum allt of
lítið. Nota þetta app mest til að útbúa
lagalista sem hægt er að nota í netleysi.
PERIOD TRACKER
Var aðeins að reyna að notast við þetta app
til að henda reiður á tíðahringnum. Get ekki
sagt að það hafi virkað vel því að samkvæmt
því er ég 406 dögum of sein í dag. Sem
meikar engan sens. Þótt ég sé ólétt.
LEGGJA.IS
Var í miklu uppáhaldi, en svo var ég alltaf að
gleyma að skrá mig úr stæðum og bílastæða-
sjóður taldi krónurnar frá mér. Er komin á það
að borga frekar sekt en að gleyma mér í appinu.
SKYPE
Nota það mjög mikið til að vera í sambandi
við fólkið mitt sem er statt erlendis.
EPICURIOUS
Mjög gott að hafa við höndina í búðinni
þegar manni virðist bara detta í hug sama
þrennan í matinn: fajitas, lasanja eða ofnbak-
aður kjúklingur.
Snjallsímarnir Galaxy S6 og S6 Edge,
nýjustu flaggskip suðurkóreska
tæknirisans Samsung, eru komnir í
almenna sölu í Bandaríkjunum. Tals-
menn Samsung gera ráð fyrir mikilli
sölu en greiningarfyrirtæki vestan-
hafs áætla að fyrirtækið selji um það
bil 50 milljón S6-símtæki þetta árið.
Galaxy-línan hefur notið gríðar-
legra vinsælda og er með vinsælustu
snjallsímum veraldar. Sölutölur
Galaxy S5 á síðasta ári voru þó ekki
í takt við eftirvæntingar. Samsung
hefur gert róttækar breytingar á
snjallsímum sínum og á það bæði við
um útlit símanna og innvols.
S6-snjallsímarnir hafa fengið afar
góðar viðtökur hjá sérfræðingum.
„Við gerum ráð fyrir að slá sölumet,“
segir Lee Sang-chul, markaðsfulltrúi
snjalltækja hjá Samsung.
Galaxy S6
kominn í
verslanir
1
5
-0
9
-2
0
1
5

1
0
:2
4
F
B
1
1
2
s
_
P
0
7
9
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
1
2
s
_
P
0
7
0
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
1
2
s
_
P
0
3
4
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
1
2
s
_
P
0
4
3
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
ti
o
n
P
la
te
r
e
m
a
k
e
:
1
6
4
2
-0
D
A
C
1
6
4
2
-0
C
7
0
1
6
4
2
-0
B
3
4
1
6
4
2
-0
9
F
8
2
8
0
X
4
0
0
1
B

F
B
1
1
2
s
_
1
0
_
4
_
2
0
1
5
C
M
Y
K