Tímarit Máls og menningar - 01.03.1999, Blaðsíða 15

JAKOB BENEDIKTSSON 20. JÚLÍ 1907 - 23. JANÚAR 1999
og systir Margrét húsfreyja á Stóra-Vatnsskarði. Halldór og kona hans, Guð-
rún Þóra Þorkelsdóttir, áttu dótturina Margréti Sigurbjörgu sem var Jakobi
og Grethe einsog fósturdóttir og bjó hjá þeim meðan hún stundaði nám í
Reykjavík. Maður Margrétar er Ólafur Þ. Ólafsson og þau eignuðust þrjú
börn. Margrét lést árið 1991. Nafna hennar, systir Jakobs, og bóndi hennar
Benedikt Pétursson áttu tvo syni, Benedikt bónda á Stóra-Vatnsskarði sem
giftur er Mörtu Magnúsdóttur og Grétar bifvélavirkja á Akureyri sem er
kvæntur Ernu Bjarnadóttur.
Þó fjárhagurinn væri Benedikt bónda á Fjalli heldur óhægur var heimilið
mikið menningarheimili, þar var meira af bókum en algengt var á bæjum og
í þeim lá Jakob frá því að hann mundi eft ir sér. Faðir hans var tónelskur, mik-
ið var sungið á heimilinu og húsbóndinn ágætur organisti. Jakob var því al-
inn upp við ást á bókum og tónlist og það fylgdi honum til æviloka. Benedikt
hvatti son sinn til mennta eftir föngum, hann sá að ég mundi seint gagnast
við búskapinn sagði Jakob. Enginn skóli var í Seyluhreppi og faðir Jakobs
kenndi honum fyrstu skrefin. Tvo vetrarparta bjó hann hjá frænda sínum,
Sigurði Þórðarsyni bónda á Nautabúi og lærði undirstöðuatriði í ensku og
dönsku hjá séra Tryggva Kvaran á Mælifelli. Annar prestur, séra Hálfdan
Guðjónsson á Sauðárkróki, las með honum undir próf upp úr fyrsta bekk
Gagnfræðaskólans á Akureyri vorið 1921. Ári seinna sat Jakob nokkrar vikur
í þriðja bekk og tók svo gagnfræðapróf utanskóla. Haustið 1923 settist hann í
íjórða bekk Menntaskólans í Reykjavík og bjó þann vetur hjá náfrænda sín-
um Jóni Jakobssyni landsbókaverði. Þessi vetur var sá eini sem Jakob sat heil-
an á skólabekk allt til stúdentsprófs. Veturinn 1924-25 fékk hann tilsögn hjá
þriðja prestinum í Skagafirði, séra Hallgrími Thorlacius, sem einkum las
með honum frönsku. Og lokaveturinn í Menntaskóla var Jakob húskennari
hjá Jóhannesi Reykdal í Hafnarfirði og tók svo stúdentspróf utanskóla vorið
1926. Þrátt fyrir þessa slitróttu skólagöngu náði Jakob afburðaárangri á
stúdentsprófi og hlaut fjögurra ára styrk til framhaldsnáms.
Þeir voru samferða yfir hafið tveir piltar, Jakob og Gísli Gestsson og kvikn-
aði með þeim vinátta sem entist meðan báðir lifðu, þeir leigðu saman í
Kaupmannahöfn, og löngu seinna bjuggu báðir með fjölskyldum sínum í
sama húsi í Stigahlíðinni. Jakob lagði stund á klassísk fræði við Hafnarhá-
skóla, hafði latínu sem aðalfag og grísku sem aukafag. Styrkurinn að heiman
dugði vel meðan hann entist en síðan fleytti Jakob sér áfram með ýmsum
störfum samhliða náminu. Árið 1932 lauk hann kandídatsprófi og var næstu
árin stundakennari við ýmsa skóla í Danmörku enda atvinnuhorfur ekki
bjartar á hans fræðasviði heima á íslandi. Um það sagði hann stutta sögu í
þætti sem sýndur var í Ríkissjónvarpinu árið 1992. Það var siður á þessum
árum að íslenskir ráðherrar kæmu á fund í stúdentafélaginu þegar þeir áttu
TMM 1999:1
www.mm.is
5