Lögmannablaðið - 01.03.2004, Blaðsíða 18

18
Ef maður er á undanþágu frá því að hafa
vörslufjárreikning, opna skrifstofu og trygginga-
skyldu, og hefur gengist undir að nýta ekki rétt-
indin í annarra þágu en vinnuveitandans, þá hlýtur
að vera hægt að treysta lögfræðingi til þess að fara
eftir lagaboðinu. Þarf virkilega að banna manni
með undanþágu að kalla sig lögmann ef hann
vinnur við það sem felst fyrst og fremst í lög-
mannsréttindum? Það er að sama skapi skrýtið að
skilyrðin sem talin eru upp í 1. mgr. 12. gr. lög-
mannalaga tengjast sennilega oftar viðfangsefnum
sem engin lögmannsréttindi þarf til að gegna, -
síður málflutningsstörfunum. Maður með embætt-
ispróf í lögfræði (e.t.v. meistarapróf og doktors-
próf þar að auki), en ekki lögmannsréttindi má að
líkindum opna stofu og veita lögfræðilega þjón-
ustu af margvíslegu tagi, t.d. semja um bætur fyrir
umbjóðanda sinn og taka við þeim samkvæmt
umboði. Hann þarf ekki að uppfylla þessi skilyrði
1. mgr. 12. gr. lögmannalaga einfaldlega vegna
þess að hann telst ekki lögmaður. Að því gefnu að
þessar fullyrðingar mínar haldi, þá er þetta a.m.k.
allt orðið svolítið öfugsnúið og spurningin er þá
sú hvort þetta snúist þá allt um það að vernda
sjálfstætt starfandi lögmenn gegn áreiti annarra
lögfræðinga. Snýst þetta allt um að merkja sér
svæði og er aðferðin árangursrík?
Lífið og sálin í lögmannsréttindum er heimildin
til að gæta hagsmuna annars aðila fyrir dómi.
Lögmannalögin hafa ekkert breyst að þessu leyti
og galdurinn í lögmannsréttindum liggur þarna.
Það er aðallega fjallað um þetta í 2. gr. og svo
glittir í þetta í 2. mgr. 11. gr. þar sem fjallað er um
heimildir lögmannsfulltrúa. Í kaflanum um störf
lögmanna virðist hagsmunagæsla fyrir dómi vera
aðalatriðið. Margt í lögunum finnst mér fjalla um
það hvernig útiloka á hæfa einstaklinga frá því að
vera stunda „lögmennsku“ og svo hitt hvernig
forða megi alþýðu manna frá ófarnaði ef leitað er
til lögmanna með lögfræðileg vandamál. Það
vantar í lögin og frumvarpið hvatninguna til góðra
verka. Af hverju er t.d. framhaldsmenntun ekki
gert hærra undir höfði? Hefur einhverjum dottið í
hug að láta doktorspróf í lögfræði hafa einhverja
þýðingu í lögmannalögum? Mér dettur í hug að
héraðsdómslögmenn með doktorspróf í lögfræði
þyrftu bara að flytja eitt prófmál fyrir Hæstarétti
að öðrum skilyrðum uppfylltum. Eða er hættulegt
að hleypa svoleiðis fólki að og hugmyndin alveg
klikkuð? Gæti kannski gengið ef skipuð yrði
nefnd manna án doktorsprófs til að meta hvort
doktorsprófið væri nógu gott.
Lögin eru þannig að enginn má reka félag um
lögmannsstofu nema vera lögmaður. Kostur er á
undanþágu, en ekki fyrr en LMFÍ hefur skeggrætt
um hvort sérstök þörf sé á því. Í lögum um endur-
skoðendur eru systurákvæði um þetta mun rýmri
sýnist mér. Er það fráleitt að pípulagningameistari
eigi fyrirtæki til hálfs við rafvirkja, þar sem þeir
bjóða upp á ýmsa þjónustu í iðngreinum sínum?
Þekkja menn löggilta endurskoðendur sem vinna
við bókhaldsaðstoð, skattaráðgjöf eða fyrirtækj-
aráðgjöf sem launþegar hjá lögmanni? Kann að
vera, en ég man ekki eftir neinum – örugglega
fátítt. Eru líkur á að góður endurskoðandi vilji
dvelja langdvölum í starfi hjá lögmanni, án þess
að eignast nokkurn tíma hlutdeild í atvinnurekstr-
inum? – Sennilega ekki, hann finnur hæfileikum
sínum annan vettvang. En svo eru til nokkrir lög-
menn sem vinna hjá endurskoðunarfyrirtækjum
og býsna margir lögmenn vinna undir stjórn við-
skiptafræðinga. Getur verið að þarna sé komin
fram ein afleiðing mislukkaðrar hagsmunagæslu
hinnar „sjálfstæðu lögmannastéttar“? Af hverju
eru ekki til stór lögfræðifirma sem bjóða alhliða
rekstrarráðgjöf og lögmannsþjónustu? Getur verið
að hagsmunagæsla útvalinna manna með lög-
mannsréttindi sé á endanum að mála stéttina út í
horn? Ég tel að stéttahagsmunagæsla hafi oftar en
ekki þveröfug áhrif en látið er í skína og sennilega
er hún kjörlendi fyrir þá sem nenna ekki að standa
sig allt of vel í starfi.
Mér finnst rangt að maður með lögmannsrétt-
indi megi ekki segja og skrifa hvers konar
atvinnuréttindi hann hefur. Hver verður glaður
þegar ég borga sektina fyrir að hafa sagt eða
skrifað að ég væri með lögmannsréttindi? Og
hugsar: „þetta var sko mátulegt á hann, óskaplega
geta menn verið forhertir – vissi ekki að hann gæti
átt þetta til, og hann sem er hæstaréttarlö... úbs!“
Algleymi okkar samfélags virðist vera komið á
þegar mannlegt eðli er að fullu fært í letur Stjórn-
artíðinda. Ef tæknin gerði hugmyndasmiðum lög-
gjafarinnar kleift að banna fólki að hugsa að það
hefði lögmannsréttindi, yrði þá regla þess efnis
sett í lög? Nýmæli frumvarpsins sem ég hef verið
að agnúast út í eru vísbending um til hvers menn
gætu verið líklegir. Þau afhjúpa hagsmunagæslu
sem er gengin út í öfgar.
1 / 2 0 0 4