Lögmannablaðið - 01.03.2004, Blaðsíða 24

Lögmannafélag Íslands hefur fyrst og fremstverið félag sjálfstætt starfandi lögmanna.
Samþykktir Lögmannafélags Íslands og siða-
reglur eru við það miðaðar og skipan stjórnar
hefur borið það með sér. Æðsta
markmið LMFÍ á að vera að standa
vörð um sjálfstæði lögmanna. Það
markmið er ekki félagsmannanna
vegna, sjálfstæðir og óháðir lög-
menn eru einn af hornsteinum rétt-
arríkisins.
Af 15. gr. lögmannalaga, nr.
77/1998, má ráða að ákveðin opin-
ber störf eru talin ósamrýmanleg
handhöfn lögmannsréttinda. Það tók
stjórn LMFÍ nokkurn tíma frá
gildistöku laganna að fá fram
afstöðu dómsmálaráðherra til þess
hvaða störf þetta væru. Meðan óvissan stóð
lagðist stjórnin gegn undanþágum til ákveðinna
hópa opinberra starfsmanna. Það var gert bæði í
því skyni að knýja fram afstöðu ráðherra til
málsins, en ekki síður vegna þess að áhyggjur
voru um að félagið kynni að breytast að sam-
setningu, sem síðar myndi leiða til breytinga á
eðli þess. Með auglýsingu nr. 250/1999 kvað
dómsmálaráðherra upp úr um að einungis störf
við dómstóla teldust ósamrýmanleg handhöfn
lögmannsréttinda. Að auglýsingunni fram kom-
inni, þótti ekki lengur efni til þess að leggjast
gegn undanþágubeiðnunum.
Fyrirrennari minn, Ásgeir Thoroddsen hrl.,
hafði uppi vangaveltur um hvaða áhrif þetta
kynni að hafa á LMFÍ í pistli í 3. tbl. Lögmanna-
blaðsins árið 2000. Fram kemur í pistlinum að
félagsmenn hafi þá verið um 530, sem skiptist
þannig að sjálfstætt starfandi og fulltrúar þeirra
voru 370, um 120 störfuðu hjá fyrirtækjum og
stofnunum og 40 félagsmenn stunduðu ekki lög-
mannsstörf sökum aldurs, sjúkleika eða af
öðrum ástæðum. Ásgeir dró þá ályktun af sam-
setningunni, að lítil ástæða væri til þess að ótt-
ast um valdajafnvægi í félaginu.
Þróunin hefur verið hröð síðan. Félags-
mönnum hefur fjölgað í um 670 frá því Ásgeir
ritaði nefndan pistil. Fjöldi þeirra sem ekki
stunda störf vegna aldurs, sjúkleika eða af
öðrum ástæðum er nokkurn veginn sá sami og
var. Sjálfstætt starfandi og fulltrúum þeirra
hefur fjölgað í um 430. Fjölgunin hefur hins
vegar verið langmest hjá þeim sem starfa hjá
ýmsum fyrirtækjum og stofnunum,
en fjöldi þeirra er nú rétt um 200. Þá
hefur fjölgunin í hópnum „sjálfstætt
starfandi og fulltrúar þeirra“ að
langmestu leyti verið í fulltrúa-
hópnum.
Sjálfstætt starfandi lögmenn eru
þegar þetta er skrifað 347, eða rétt
rúmur helmingur félagsmanna.
Þeim fjölgaði um aðeins þrjá á
starfsárinu 2003-2004, en félags-
mönnum í heild um 40. Frá gildis-
töku lögmannalaganna hefur sjálf-
stætt starfandi lögmönnum fjölgað
um 10%. Fulltrúum sjálfstætt starfandi lög-
manna hefur hins vegar fjölgað um hartnær
100% og lögmönnum hjá fyrirtækjum og stofn-
unum um nálægt 80%. Að óbreyttu má því ljóst
vera að stefni hraðbyri í að LMFÍ verði að
minnihluta skipað sjálfstætt starfandi lög-
mönnum.
Vera kann að engin ástæða sé til þess að hafa
áhyggjur af þróuninni. Fjölgun styrkir í það
minnsta fjárhag félagsins. Ég verð þó að játa
sem er, að ég hef áhyggjur af þróuninni og tel í
það minnsta að menn verði að velta henni og
líklegum afleiðingum hennar fyrir sér.
Þótt lögmennska sé í eðli sínu ákaflega fjöl-
breytt starf, hefur kjarni starfsins almennt verið
talinn hagsmunagæsla fyrir umbjóðendur. Lög-
mönnum hjá stofnunum og fyrirtækjum er hins
vegar beinlínis bannað að taka að sér lögmanns-
störf fyrir aðra en vinnuveitanda sinn. Þeir
starfa því ekki fyrir umbjóðendur, heldur vinnu-
veitanda. Því skal síst haldið fram að annað sé
hinu æðra eða merkilegra, en um margt eru
störfin ólík í eðli sínu. Það er einnig ljóst hags-
munir lögmanna sem helga sig einum vinnuveit-
anda og hinna, sem hafa fjölda umbjóðenda,
fara alls ekki alltaf saman.
Reyndar eru fjölmörg dæmi um núning á
milli stjórnar LMFÍ og einstakra lögmanna, sem
stjórn LMFÍ hefur talið fara úr fyrir heimildir
24 1 / 2 0 0 4
PIST ILL FORMANNS:
Gunnar Jónsson
hrl.