Lögmannablaðið - 01.03.2010, Blaðsíða 17

LÖGMANNABLAÐIÐ – 1 / 2010 > 17
Í tilefni 1100 ára afmælis Íslandsbyggðar árið 1974 lét
Lögmannafélag Íslands reisa minnisvarða á
breiðabólstað í Vesturhópi um Hafliða másson
lögsögumann. Forystumenn félagsins fóru norður í
Húnaþing og afhjúpuðu minnisvarðann. Á myndinni
eru f.v. Sveinn H. Valdimarsson, Skúli Pálsson, Egill
Sigurgeirsson, Páll S. Pálsson, benedikt
Sigurjónsson, baldur möller, guðjón Steingrímsson
og Sigurður ólason.
Hafliði, sem lét gera fyrstu heildarskrá íslenskra laga veturinn 1117-1118, bjó á
breiðabólsstað og var einn mesti höfðingi landsins á sinni tíð. Þegar bergþór Hrafnsson var kosinn lögsögumaður á alþingi 1117
þuldi hann upp lögin en ákveðið var að veturinn eftir skyldu þau rituð hjá Hafliða á breiðabólsstað með „umráði“ bergþórs og
annarra viturra manna. Þessi fyrsta lagaskrá hefur ýmist verið kölluð Hafliðaskrá eða bergþórslög. Ekkert hefur varðveist af henni
og eru heimildir um hana fengnar í Íslendingabók ara fróða. Eins voru fleiri lög rituð þennan vetur á breiðabólstað, svo sem
Vígslóði sem er sá hluti hinna fornu þjóðveldislaga sem fjallar um manndráp og áverka en hann varð síðar hluti af grágás.
Þess má geta að máltækið „dýr mundi Hafliði allur“ er komið vegna Hafliða mássonar en hann átti í deilum við Þorgils
oddason sem hjó af honum einn fingur. Hafliði fékk sjálfdæmi í ákvörðun á greiðslu bóta og notfærði sér það óspart svo Þorgils á
að hafa sagt: „dýr mundi Hafliði allur, ef svo skyldi hver limur“.
EL
Minnisvarði
afhjúpaður um
Hafliðaskrá
Úr myndasafni
Nýlega hafnaði dómsmála- og mannréttindaráðuneytið beiðni hælisleitanda um gjafsókn vegna áfrýjunar á
dómi Héraðsdóms Reykjavíkur í máli nr. E-1572/2009. Mál
þetta var höfðað gegn íslenska ríkinu og Útlendingastofnun
til ógildingar á ákvörðun stofnunarinnar um að synja aðila
um hæli hér á landi, en ákvörðun stofnunarinnar var staðfest
með úrskurði dóms- og kirkjumálaráðuneytisins 2. október
2008.
Í synjun ráðuneytisins á gjafsókn í áfrýjunarmálinu sem
kynnt var lögmanni gjafsóknarbeiðanda 21. janúar s.l., er
vísað til umsagnar gjafsóknarnefndar um beiðnina. Þar
kemur fram að umsækjandi hafi þegar fengið gjafsókn til að
láta reyna á rétt sinn fyrir héraðsdómi. Hins vegar sé ekki
sjálfgefið að gjafsókn sé veitt fyrir Hæstarétti enda hafi
sönnunarfærsla farið fram fyrir héraðsdómi og í málinu liggi
fyrir ítarlegur og rökstuddur dómur.
Í tilefni af niðurstöðu dómsmála- og mannréttinda-
ráðuneytisins í þessu máli sendi stjórn Lögmannafélagsins
dómsmálaráðherra bréf, þar sem gerðar eru tvær athuga-
semdir varðandi málsmeðferðina. Annars vegar vegna
rökstuðnings gjafsóknarnefndar þar sem hún virðist með
ákvörðun sinni taka efnislega afstöðu til þess ágreinings sem
til úrlausnar var fyrir héraðsdómi, með því að telja niðurstöðu
dómsins svo afdráttarlausa að ástæðulaust sé að gefa
Hæstarétti kost á að endurskoða hann. Telur félagið að með
þessu sé gjafsóknarnefndin komin úr fyrir hlutverk sitt sem
stjórnvald. Hins vegar gerir stjórn Lögmannafélags Íslands
athugasemd við hæfi dómsmála- og mann réttindaráðherra
við afgreiðslu gjafsóknarbeiðnarinnar í ljósi þess að ráðherra,
sem er aðili dómsmálsins f.h. íslenska ríkisins, fjallaði sem
stjórnvald á æðra stjórnsýslustigi um mál gjafsóknarbeiðanda
og hafnaði beiðni hans um hæli. Stjórn félagsins telur einsýnt
að bæði ráðherra og gjaf sóknarnefnd, sem undir hann heyrir,
hafi verið vanhæf við afgreiðslu málsins og hafi því átt að
víkja sæti. Í bréfi stjórnar félagsins til dómsmála- og
mannréttindaráðherra er ráðherra hvattur til að beita sér fyrir
breytingum á gildandi reglum og vinnuferlum í málum sem
þessum og stuðla að réttlátari málsmeðferð.
II
Stjórnsýsla og málskot í gjafsóknarmálum
Af vettvangi félagsins