Þjóðmál - 01.06.2008, Side 44

42 Þjóðmál SUmAR 2008
Vilhjálmur hlýtur vegleg laun,
valinn til æðstu ráða,
en Haukur er látinn á Litla-Hraun,
lagður inn fyrir báða.
Hefði.sumt.af.því,.sem.Haukur.var.dæmdur.
fyrir,. nú. ekki. verið. saknæmt. og. því. síður.
refsivert,.til.dæmis.að.geyma.fé.á.erlendum.
bankareikningum .
Þjóðviljinn. krafðist. þess. á. forsíðu. 20 ..
desember.1959,.að.Vilhjálmur.Þór.viki.úr.
bankastjórastarfi. vegna. Olíufélagsmálsins,.
og.inni.í.blaðinu.rifjaði.Magnús.Kjartansson.
upp,. að. Vilhjálmur. hefði. hlotið. fjölda.
heiðursmerkja .. Þetta. væri. til. marks. um,.
hversu.mannkyninu.hefði.miðað.í.sókn.til.
fullkomnunar:.„Áður.voru.ræningjar. festir.
á.krossa;.nú.eru.krossar. festir.á.ræningja .“.
Eru.þetta.sennilega.frægustu.orð.Magnúsar ..
Þau. eru. þó. ekki. eins. frumleg. og. þau. eru.
snjöll .
Kveikjan. að. orðum. Magnúsar. kemur.
eflaust. frá. nafna. hans. Ásgeirssyni. eða.
Þórbergi. Þórðarsyni .. Magnús. Ásgeirsson.
birti.kvæðið.„Krossfestingu“.í.ljóðabókinni.
Síðkveldi,. sem. kom. út. 1923 .. Þar. sagði. í.
lokin:.
Og víst er ei líkingin lítil,
þótt líti ég í henni brestinn.
Því Kristur var festur á krossinn,
en krossinn var festur á prestinn.
Þórbergur. skrifaði. í. „Opnu. bréfi. til. Árna.
Sigurðssonar“,.sem.dagsett.var.á.Ísafirði.14 ..
september.1925.og.þáttur.í.miklum.þrætum.
hans.vegna.Bréfs til Láru:.„Kristur.endaði.sína.
á.krossi ..Þér.endið.ævi.yðar.með.krossi .“
Sennilegast.er,.að.Magnús.Ásgeirsson.og.
meistari. Þórbergur. sæki. líkinguna. báðir.
í. smásögu. eftir. Jón. Trausta,. „Séra. Keli .“.
Þar.segir.frá.séra.Þorkeli,.sem.misst.hafði.
hempuna.sakir.ofdrykkju.og.segir.nokkur.
vel. valin.orð.á. fundi.presta:. „Sá,. sem.við.
þjónum.allir.og.kennum.okkur.við,.spurði.
ekki.um.launin,.meðan.hann.dvaldi.hér.á.
jörðinni ..Launin.hans.voru.þyrnikóróna.og.
húðstroka,.og.hann.bar.sinn.kross.—.ekki.
á. brjóstinu,. eins. og. prófasturinn. þarna,.
heldur.á.blóðugu.bakinu.og.vanmegnaðist.
undir.honum .“
Það.er. aukaatriði,.hvort.þeir.Þórbergur.
Þórðarson. og. Magnús. Ásgeirsson. hafa.
sjálfir. vitað. af. því,. að. þeir. unnu. úr.
hugmynd.Jóns.Trausta ..Hitt.skiptir.meira.
máli,. hvernig. líkingin. hefur. á. leið. sinni.
náð. fullkomnun,.orðið.meitlaðri,. skýrari,.
snjallari .. Magnús. Kjartansson. lagar. hana.
síðan. að. eigin. þörfum,. svo. að. ádeilan. á.
kirkjunnar. menn. hverfur .. Hann. beinir.
sjónum. að. ræningjunum. tveimur,. sem.
krossfestir. voru. með. Kristi,. og. virðist.
raunar. telja,. að. þeir. hafi. hlotið. makleg.
málagjöld. ólíkt. Vilhjálmi. Þór .. En. úr. því.
að. Magnús. haslaði. sér. völl. í. Jórsölum.
forðum,. er. hollt. að. muna,. að. þar. kaus.
Alþingi.götunnar.Barrabas,.en.ekki.Krist .
Heimildir:
Eiríkur.Jónsson,.fyrrv ..kennari ..Munnlegar.upplýsingar ..
Guðmundur.Magnússon:.„Ákafafólk.og.opinberir.fundir,“.
Þjóðmál,.vorhefti.2008 .
Hannes.H ..Gissurarson:.Benjamín H. J. Eiríksson í
stormum sinna tíða ..Bókafélagið,.Reykjavík.1996 .
Hannes.H ..Gissurarson:.Kjarni málsins.(óútgefið.
tilvitnanasafn) .
Jón.Trausti:.Ritsafn,.II ..bindi ..Bókaútgáfa.Guðjóns.Ó ..
Guðjónssonar,.Reykjavík.1960 .
Magnús.Ásgeirsson:.Ljóðasafn,.I ..bindi ..Helgafell,.
Reykjavík.1975 .
Morgunblaðið.(aðgengilegt.á.Netinu,.http://www .timarit .
is) .
Þjóðviljinn.(aðgengilegur.á.Netinu,.http://www .timarit .is) .
Þórbergur.Þórðarson:.Bréf til Láru ..Mál.og.menning,.
Reyjavík.1975.(m ..a ..bréfið.til.Árna.Sigurðssonar) .