Þjóðmál - 01.09.2007, Blaðsíða 16
4 Þjóðmál HAUST 2007
Ég.las.á.sínum.tíma.bókina.Villtir svanir eftir.Jung.Chang.eins.og.svo.margir.aðr-
ir ..Bókin.hefur.að.geyma.sögu.þriggja.kyn-
slóða. í.Kína .. Sögu.ömmu.bókarhöfundar,.
mömmu.hennar.og.hennar.sjálfrar ..Það.sem.
gerir.frásögnina.sérstaka.er.að.Jung.Chang.
var. ein.af. rauðu.varðliðum.Maós.á. sínum.
tíma ..Hún.upplifði.þannig.söguna.sem.beinn.
þátttakandi. í. einu. umbrotatímabili. í. sögu.
Kína.undir. stjórn.Maós ..Það. er.merkilegt.
að.fylgjast.með.því.hvernig.hún.síðan.fer.að.
efast.um.stjórnarhætti.formannsins.og.snýst.
að. lokum. gegn. hugmyndafræði. hans. eftir.
að.hafa.verið.hluti.af.heilaþvegnum.massa.
sem.trúði.á.hann.sem.óskeikulan.leiðtoga ..
Þessi. bók. vakti. hjá. manni. forvitni. um. að.
vita. aðeins. meira. um. það. sem. gerðist. á.
þessum.umbrotaárum.í.Kína.sem.höfðu.svo.
mikil.áhrif.á.söguna ..
Síðastliðið.vor.var. ég.á. ferð.um.Hoved-
banegarden.i.Kaupmannahöfn ..Þar.sá.ég.í.
bókabúð.mjög.þykka.bók.sem.bar.hið.gríp-
andi. nafn. „MAO. den. ukendte. historie“.
eftir.Jung.Chang.og.Jon.Halliday ..Ég.keypti.
bókina.og. fór. að. lesa ..Skemmst. er. frá.því.
að. segja. að.það.
eru. fáar. bækur.
sem.hafa.gripið.
mig.öðrum.eins.
he l jar tökum ..
Höfundar. hafa.
lagt. gríðarlega.
vinnu. í. að. afla.
sér. heimilda.
um.sögu.og.ævi.
Maós. sem. nær.
yfir. tímabilið.
1 8 9 3 – 1 9 7 6 ..
Heimildaskráin.
er.til.dæmis.um.
40. blaðsíður ..
Frásögnin. af.
því. hvernig. Maó. náði. yfirráðum. í. einum.
af. mörgum. skæruliðahópum. í. Kína,. nær.
athygli. og. stuðningi. yfirvalda. í. Sovétríkj-
unum,. náði. síðan. völdum. í. Kína. eftir.
áratuga.baráttu.og.ríkti.síðan.sem.einvald-
ur.í.Kína.um.áratuga.skeið.er.svo.mögnuð.
að.hún.lætur.engan.ósnortinn ..Ég.get.ekki.
lagt.nokkurt.mat.á.vinnubrögð.höfundanna.
við.undirbúning.bókarinnar.og.meðhöndl-
un.heimilda. af. eðilegum.ástæðum ..Það.er.
hlutverk. þeirra. sem. þekkja. til. sögunnar.
og. heimilda .. Það. er. hins. vegar. lofsvert.
frumkvæði. að. ráðast. í. þetta. risavaxna.
verkefni. í. þeim. tilgangi. að. svipta.hulunni.
af.mýtunni.um.Maó.og.gefa.áhugafólki.um.
stjórnmál. og. samtímasögu. betri. innsýn. í.
þennan. framandi. heim. og. þá. þróun. mála.
sem. átti. sér. stað. í. Kína. á. þessum. áratug-
um ..Mér.finnst.mikils.um.vert.að.geta.áttað.
mig. aðeins. á. því. sem. stendur. á. bak. við.
þann.einstakling.sem.var.æðsti.valdamaður.
í.Kína,.fjölmennasta.ríki.veraldar,.áratugum.
saman.og.hafði.mikil.áhrif.um.víða.veröld ..
Það. sem. helst. stendur. upp. úr. eftir. lestur.
bókarinnar. er. að.maður. fær.örlitla. innsýn.
í. þær. gríðarlegu. þjáningar. sem. kínverska.
Hin.magnaða.
ævisaga.Maós
eftir.hjónin
Jung.Chang.og
Jon.Halliday
kemur.út.í
íslenskri.þýð-
ingu.Ólafs..Teits.
Guðnasonar
fyrir.jólin .
Myndirnar. sem. birtust. af. Maó. á. Vesturlöndum. voru. allar. í. þessum. anda.
—.glansmyndir.sem.sýndu.alþýðleika. .hins.mikla. leiðtoga ..Vinstrisinnaðir.
menntamenn.létu.blekkjast.í.stórum.stíl,.urðu.uppnumdir.við.lestur.Rauða
kversins. og. fóru. bláeygir. af. hrifningu. í. pílagrímsferðir. til. Kína ..Til. hægri.
sýna.kínverskar.stúlkur.með.leikrænum.hætti.stuðning.sinn.við.Maó.á.tíma.
menningarbyltingarinnar. og. lítilsvirðingu. sína. á. aldagömlum. kenningum.
Konfúsíusar .