Þjóðmál - 01.09.2007, Blaðsíða 42
40 Þjóðmál HAUST 2007
strika. mikilvægi. hjálpseminnar. er. hennar.
getið. í. hvoru. tveggja. skátaheitinu. og.
skátalögunum .. Allt. frá. fyrstu. árum.
skátastarfs. hérlendis. var. skátum. kennd.
hjálp. í. viðlögum. og. leit. að. týndu.
fólki .. Þar. eð. lögreglan. var. fáliðuð. tóku.
opinberir. aðilar. að. leita. eftir. aðstoð.
skátahreyfingarinnar. af. ýmsum. tilefnum ..
Því.þótti.heppilegt.að.skátafélögin.hefðu.á.
að.skipa.þrautþjálfuðum.sveitum.sem.væru.
viðbúnar.þegnskylduvinnu.af.ýmsu.tagi .
Upphaf. skipulegs. hjálparstarfs. reyk-
vískra. skáta. má. rekja. til. Alþingishá-
tíðarinnar. 1930,. en. Magnús. Kjaran,.
framkvæmdastjóri. hátíðarinnar,. fór.
þess. á. leit. við. stjórn. Bandalags. íslenskra.
skáta. að. skátar. tækju. að. sér. hjálparstörf.
á. hátíðinni. og. leiðbeindu. fólki .. Höfðu.
skátar.þar.sjúkratjald.merkt.með.skátalilju.
og. rauða. krossmerki. á. framhlið .. Magnús.
Kjaran.verðlaunaði.skátana.með.15.litlum.
tjöldum.fyrir.þátt.þeirra.í.hjálparstörfum.á.
Alþingishátíðinni .1
Skapaðist.sú.venja.í.kjölfarið.að.lögreglan.
í.Reykjavík.leitaði.til.skáta.ef.mikið.bar.við ..
Hjálparsveit. skáta. í. Reykjavík. er. formlega.
stofnuð.1932 ..Meðal. verkefna. sveitarinnar,.
auk.þess.að.leita.að.týndu.fólki,.var.skipulagn-
ing.á.gjafamótttöku.fyrir.Vetrarhjálpina,.að-
stoð. við. fólk. er. farsóttir. geisuðu,. óveðurs-
hjálp. og. starfsemi. Blóðgjafasveitar. sem.
starfaði. uns. Blóðbankinn. var. stofnaður ..
Í. byrjun. voru. fimm. flokkar. starfandi. í.
Hjálparsveitinni,. alls. um. 30. róverskátar,.
en. róverskátar. er. skátar. á. aldrinum. 17–25.
ára .. Boðunarkerfi. sveitarinnar. var. líkt. og.
enn. tíðkast. í. skátasveitum;. sveitarforinginn.
símaði. til. flokksforingjanna. sem. síðan.
hringdu. í. sína.flokksmenn ..Leitir. stóðu.þá.
oft.í.tvo.sólarhringa.samfleytt.og.til.að.forðast.
árekstra.við.foreldra,.skólastjórnendur.og.at-
vinnurekendur. fengu. hjálparsveitarskátar.
1 „Frumspor . Viðtal við Jón Oddgeir Jónsson“ .. . . . . . . Afmælisrit
H.S.S.R ..1972 .
skírteini. undirritað. af. lögreglustjóranum. í.
Reykjavík .2.
Jón.Oddgeir.Jónsson,.fyrsti.foringi.sveit-
arinnar,. réðst. til. starfa.hjá.Slysavarnafélagi.
Íslands. árið.1937 ..Kom.hann.á. samvinnu.
milli. Slysavarnafélagsins. og. Hjálparsveitar.
skáta ..Á.þessum.árum.var.Hjálparsveit.skáta.
í. reynd.eina. slysavarnasveitin. í.Reykjavík,.
en. löngu.síðar. stofnuðu.piltar. í.unglinga-
deild.Slysavarnafélagsins.björgunarsveitina.
Ingólf ..Jón.Oddgeir.var.alla.tíð.talsmaður.
þess. að.hjálpar-.og.björgunarsveitir.hefðu.
með.sér.náið.samstarf ..Árið.1940.flutti.hann.
tillögu.þess.efnis.á.fundi.í.Hjálparsveit.skáta.
að. stofnuð. yrði. Hjálparsveit. Reykjavíkur.
með. aðild. Skátafélags. Reykjavíkur,. Rauða.
kross. Íslands. og. Slysavarnafélagsins .. Ekki.
tókst.að.koma.á.samstarfi.og.raunar.svaraði.
Rauði. krossinn. aldrei. bréfi. frá. Hjálp-
arsveitinni. þar. að. lútandi .. Næstu. árin.
reyndu.skátar.að.koma.á.allsherjarsamstarfi.
en. varð. lítið. ágengt .3. Raunar. eru. aðeins.
fáein. ár. síðan. landsamtök. björgunarsveita.
samhæfðu.starfsemi.sína.til.fullnustu .
Er. síðari. heimstyrjöldin. braust. út. árið.1939.gerðu.reykvískir.skátar.viðhlítandi.
ráðstafanir.svo.að.þeir.væru.viðbúnir.hvers.
kyns.stórkostlegri.vá,.eins.og.jarðskjálftum.
og.stórbrunum ..Varðveist.hefur.fjölrit.með.
æfingum. fyrir. skáta. þar. sem. fram. kemur.
hvað.gera.skuli.„ef.til.hernaðarárása.kemur,.
því. þótt. slíkt. sé. ólíklegt. hér. er. enginn.
skaði. að. skátar. hafi. kynnt. sér. slíkt .“4. Þar.
eru.skátar.hvattir.til.að.varast.að.láta.birtu.
leggja. út. um. glugga. eða. dyr. ef. loftárásir.
hefjast. og. jafnframt. hvattir. til. að. koma.
sér. fyrir. við. útveggi. í. kjöllurum .. Einnig.
skyldi. sandpokum. komið. fyrir. meðfram.
útveggjum. og. fyrir. kjallaragluggum .. Loft.
2 Sama heimild .. .
3 Sama heimild .. .
4 BÍS - SFR . B1 . [Hauslaust dreifibréf vegna viðsjárverðs. . . . . . . . .
ástands] .