Þjóðmál - 01.09.2007, Blaðsíða 23
Þjóðmál HAUST 2007 2
hafði. verið. upphitun. fyrir. lýðinn. áður.
en. honum. var. hleypt. á. hið. endanlega.
takmark. Maós .. Rauðu. varðliðarnir. voru.
hvattir. til. að. beina. árásum. að. nýjum.
hópum.og.einbeita. sér.að.því.að. fordæma.
þá. valdhafa. innan. flokksins. sem. höfðu.
gengið. veg. kapítalismans. samkvæmt. skil-
greiningu. æðstu. valdamanna .. Fyrsti. æðsti.
embættismaðurinn. sem. var. drepinn. var.
menningarmálaráðherrann .. Hann. hafði.
fallið.í.ónáð.hjá.Maó.því.hann.hafði.gagn-
rýnt. átakið. „Stóra. stökkið“ .. Milljónir.
embættismanna. voru. sendir. í. vinnubúðir.
en.herinn.yfirtók.stöður.þeirra ..Á.þann.hátt.
styrkti. Maó. stöðu. sína. innan. valdakerfis.
kínverska. kommúnistaflokksins .. Í. frítíma.
sínum. var. fólk. þvingað. til. að. mæta. á.
endalausa.fundi.þar.sem.lesið.var.úr.verkum.
Maós.og.kapítalistar.og.aðrir.útvaldir.voru.
fordæmdir .. Opinber. valdníðsla. varð. hluti.
af. daglegu. lífi .. Opinberar. stofnanir. voru.
útbúnar.með.fangaklefum.þar.sem.fólk.var.
iðulega.pyntað ..Reynt.var.að.gera.eins.lítið.
úr.eldri.menningu.og.mögulegt.var ..Bækur.
voru. ekki. aðgengilegar. almenningi,. engin.
frjáls.blöð,.kvikmyndir,. leikrit. eða.óperur ..
Dægrastytting. almennings. fólst. í. því. sem.
áróðursmaskína.Maós.matreiddi ...
Á.árunum.milli.1966.og.1976.var.skipu-
lagt. annað. „átak“. sem. fékk. nafnið:. „Hin.
mikla. tiltekt“ .. Þá. voru. skipulagðar. aftökur.
um.land.allt. til.að.tryggja.stöðu.valdaklíku.
Maós.enn.frekar ..Talið.er.að.um.3.milljónir.
manna.hafi.verið.drepnar.á.þessu.tímabili.og.
um.100.milljónir.liðið.miklar.þjáningar .
Hér. að. framan. hefur. verið. minnst.lauslega.á.nokkur.atriði.úr.stjórnartíð.
Maós. sem. byggðist. á. ógnunum. og.
skipulögðum. heilaþvotti. á. kínversku.
þjóðinni ..Fleiri.atriði.mætti.tiltaka.svo.sem.
„Stóra. stökkið“. sem. átti. að. koma. Kína.
í. hóp. helstu. iðnvelda. heimsins. en. leiddi.
ótrúlegar. hörmungar,. hungur. og. örbirgð.
yfir. þjóðina ..Talið. er. að. um. 35. milljónir.
manna.hafi.látist.úr.hungri.á.þessum.tíma ..
Einnig.má.minna.á.hvernig.Maó.hreinsaði.
kerfisbundið.út.sína.helstu.stuðningsmenn.
sem. höfðu. staðið. við. hlið. hans. áratugum.
saman. svo. sem. forsætisráðherrann. Chou.
En-Lai. og. Liu. Shao-Chi. forseta. en. hann.
gerði. hvað. hann. mögulega. gat. til. að. ráða.
niðurlögum. hungursneyðarinnar .. Það. var.
ekkert.heilagt.þegar.völdin.skyldu.tryggð ..
Vafalaust.verða.efnistök.höfunda.bókar-
innar.um.Maó,.sem.hér.hefur.verið.stuðst.
við.og.vakin.athygli.á,.gagnrýnd.af.einum.
og.öðrum ...Það.er.eðlilegur.hlutur.því.sýn.
manna. á. söguna. er. misjöfn .. Varast. skal.
þó. að. beina. umræðunni. inn. í. átök. um.
aukaatriði. eins. og. ég. hef. séð. dæmi. um,.
svo.sem.hvernig.einhver.orusta.hafi.gengið.
fyrir. sig ..Meginmálið. í.þessu.sambandi.er.
að.mínu.mati.hvernig.kommúnistaflokkur-
inn.braust. til. valda. í.Kína.og.hvaða.áhrif.
hann.hafði ..Voru.þær.gríðarlegu.fórnir.sem.
þjóðin. færði. í. aðdraganda. stjórnartíðar.
Maós.og.meðan.á.henni.stóð.þess.virði?.Um.
það.verða.menn.vafalaust.ekki.sammála ..Á.
hinn.bóginn.er.það.skylda.manns.að.halda.
á. lofti. fórnum. kínversku. þjóðarinnar. og.
þeim. ólýsanlegu. hörmungum. sem. hún.
gekk.í.gegnum.á.Maótímanum ..Minna.má.
það.ekki.vera .
Frá. heimsókn. Nixons. fyrrverandi. Bandaríkjaforseta.
til.Maós.í.febrúar.1976 ..Í.september.þetta.ár.var.Maó.
allur .