Þjóðmál - 01.09.2007, Blaðsíða 94
92 Þjóðmál HAUST 2007
sínum. og. skoðunum .. Hann. yrði. eflaust.
boðinn. velkominn. í. hópinn. jafnt. hjá.
hægrisinnuðum. félagshyggjumönnum. hér.
á.landi.og.hjá.félagshyggjusinnuðum.hægri-
mönnum .
The Audacity of Hope. gefur. góða. innsýn.
í. helstu. álitamál. bandarískra. stjórnmála. í.
upphafi. nýrrar. aldar. og. veitir. ennfremur.
gott.sögulegt.yfirlit.yfir.ýmsa.þætti.banda-
rískrar. stjórnmálasögu .. Lesendur. verða. þó.
að. meta,. hver. fyrir. sig,. hvort. hér. er. um.
að. ræða.bók. sem. skrifuð. er. af. einlægni. af.
bjartsýnismanni.sem.vill.ná.fram.raunveru-
legum. breytingum. í. Washington. eða.
hvort. hér. er. um. að. ræða. yfirvegað. útspil.
stjórnmálamanns. sem. vill. verða. forseti.
Bandaríkjanna .
Þjóðkirkjan.og.hlutverk.
hennar
Sigurjón.Árni.Eyjólfsson:.Ríki og kirkja,.Hið.
íslenska.bókmenntafélag,.Reykjavík.2007,
163.bls .
Eftir.Stefán.Einar.Stefánsson
Íyfirlýsingu. sinni,. Sicut universitatis conditor,.segir.Innósentíus.páfi.III.m .a .:.
„Og. rétt. eins.og. tunglið.þiggur.birtu. sína.
af. sólinni,. og. er. óæðra. sólinni. hvað. stærð.
og.eiginleika.varðar,.svo.sækir.konungurinn.
vald.sitt.til.páfa .“..Þessi.yfirlýsing.er.lýsandi.
fyrir. kirkjuskilning. miðalda,. þar. sem. hið.
veraldlega. valdsvið. skaraðist. mjög. við.
hið. geistlega,. þar. sem. páfinn. barðist. við.
konunga. og. keisara. um. hin. raunverulegu.
völd. yfir. lýðum. og. löndum .. Þá. kom. að.
því.að.grámunkur.að.nafni.Lúther.(1483–
1546). steig. fram. á. sjónarsviðið. og. gagn-
rýndi. kirkjuna. fyrir. spillingu. og. valdbeit-
ingu ..Beitti.hann.heilagri.ritningu.fyrir.sig.
er.hann.sýndi. fram.á.að.kirkjunni.er.ekki.
ætlað.það.hlutverk.í.mannheimum.að.deila.
og. drottna .. Hafði. hann,. ólíkt. mönnum.
sem. á. undan. honum. hófu. þessa. baráttu,.
t .a .m .. Jóhanni. Húss. (1370–1415),. erindi.
sem.erfiði ..Á.sama.tíma.og.kirkjan.klofnaði.
við.siðbót.Lúthers,.hófst.gagnsiðbót.innan.
Rómversk-kaþólsku. kirkjunnar,. en. með.
henni. breyttust. áherslur. kirkjunnar. að.
nokkru.til.betri.vegar,.sé.litið.til.veraldlegra.
umsvifa.hennar .
Á. öllum. öldum. síðan. hafa. menn. rætt.
og.ritað.um.tengsl.hins.veraldlega.sviðs.og.
hins.andlega,.þ .e ..tengsl.ríkis.og.kirkju ..Sitt.
sýnist.hverjum.í.þeim.efnum.og.ekki.hefur.
komist. á. einhlít. sátt. um. það. með. hvaða.
hætti. þessum. tengslum. skuli. háttað. og.
hver.hlutur.kirkjunnar.skuli.vera.í.umgjörð.
samfélagsins .
Er. sjálfstæðishugmyndir. Íslendinga.hófu.
að.ryðja. sér. til. rúms.um.miðbik.19 ..aldar.
tóku.menn.í.auknum.mæli.að.velta.fyrir.sér.
sjálfstæði. einstaklingsins. gagnvart. ríkjandi.
valdhöfum ..Stjórnarskráin.sem.Kristján.IX.
færði. Íslendingum. 1874,. tryggði. ákveðið.
trúfrelsi. og. gerði. fólki. kleift. að. standa.
utan. Þjóðkirkjunnar .. Á. síðari. hluta. 19 ..
aldar. urðu. til. fríkirkjusöfnuðir. hérlendis.
er. byggðu. á. sama. kenningagrundvelli. og.
hún.en.einnig.söfnuðir.er.byggðu.á.öðrum.
grunni .. Af. þeim. sökum. magnaðist. gagn-
rýnin.á.samband.ríkis.og.kirkju ..Enn.í.dag.
brenna.eldar.vegna.þessara.mála.og.skemmst.
er. að. minnast. harkalegrar. gagnrýni. prests.
Fríkirkjunnar. í. Reykjavík. á. núverandi.
fyrirkomulag.og.lög.um.Þjóðkirkju.Íslands ..
Því. miður. virðist. umræðan. um. þessi. mál.
byggjast.á.vanþekkingu.og.kreddufestu ..Ein.
merkileg.undantekning.hefur.hið.minnsta.
orðið.á.því.á.liðnum.misserum ..Viðfangsefni.
þessa.ritdóms.er.að.gera.í.nokkrum.orðum.
grein.fyrir.henni.og.því.hvað.í.henni.kunni.
að.felast .