Skólavarðan - 01.02.2005, Blaðsíða 18

18
SKÓLAVARÐAN 1.TBL. 5. ÁRG. 2005
deildin í menntamálaráðuneytinu gerði
fyrr á þessu ári úttekt á menntun kennara
í grunnskólum í stærðfræði og raungrein-
um. Þessi skýrsla kemur væntanlega út eft-
ir áramótin. Þar kemur fram í stórum drátt-
um að mjög fáir grunnskólakennarar hafa
BA- eða BS-próf. Langflestir hafa B.ed.-
próf og það er alls ekki tryggt að þeir séu
með stærðfræði eða raungrein í kennara-
prófinu. Þetta finnst mér vera stóra vanda-
málið. Þetta verðum við að leysa og þá
fyrst er hægt að fara út í tilfærslu greina á
milli skólastiga.
Egill: Ég er sammála þessu. Stóri veik-
leikinn í þessari skýrslu er sá að einblínt er
á að stytta námið. Það er ekki nægilega
horft til þess hvað nemendur eiga að hafa
þegar þeir útskrifast. Í byrjun skýrslunnar
er tilvitnun sem segir: Ef nemendur ann-
arra þjóða hafa fengið nægan undirbún-
ing til framhaldsnáms við átján eða nítján
ára aldur er full ástæða fyrir okkur að end-
urskoða þá stefnu að halda nemendum í
framhaldsskóla fram að tvítugu. Það getur
ekki verið markmið neins að halda nem-
endum í skóla, það er skemmdarverk. Það
hlýtur að vera markmiðið að mennta þá.
Nemendur okkar sem fara til náms erlend-
is standa sig almennt vel. Við hljótum því
að vera með góðan undirbúning og ef við
getum haldið því þótt námið verði stytt þá
er það gott. En ég er sammála því að við
verðum að byrja á því að styrkja stoðirnar
undir grunnskólanemendur áður en þeir
koma til okkar í framhaldsskólana.
Aldís: Það getur enginn verið á móti
því að íslenskum nemendum sé gert kleift
að ljúka stúdentsprófi nítján ára. En því
miður virðist mér koma fram í þessari
skýrslu að draga muni úr gildi menntunar
á framhaldsskólastigi ef þessar breytingar
ná fram að ganga, þrátt fyrir yfirlýsingar
ráðamanna um að svo verði ekki. Mér telst
til að fækkun kennslustunda verði 413 á
þessum árafjölda. Ég fæ ekki séð að hægt
sé að halda sama gæðastaðli með svona
miklu færri kennslustundum, jafnvel þótt
einhver hluti námsefnisins verði færður
niður í grunnskólana.
Ég álít að það þurfi að hugsa þessa
breytingu með dýpri og ígrundaðri hætti
en hér kemur fram. Ég tel ekki að það sé
rétt að skera niður framhaldsskólann. Það
verður að horfa á skólakerfið í heild. Ég
held að sú leið, að gefa nemendum grunn-
skólans færi á að ljúka unglingastiginu
á tveimur árum en ekki þremur, gæfist
betur. Rannsóknir í minni fræðigrein - sál-
fræði - sýna að börn á sama lífaldri geta
verið á mjög ólíku þroskastigi. Þetta hefur
mælst allt upp í fimm ára munur í þroska.
Sumir unglingar eru færir um að takast á
við akademískt nám miklu fyrr en aðrir.
Það verður að taka mið af þessu.
Ég vil líka benda á að það er mikil
áhersla lögð á að bera íslenska kerfið sam-
an við kerfin á Norðurlöndum, sérstaklega
í Danmörku og Svíþjóð. Núna er verið að
stokka upp allt kerfið í Danmörku sem
þykir orðið úrelt og staðnað. Tölur frá
Danmörku sýna líka að einungis lítill hluti
nemenda lýkur stúdentsprófi nítján ára,
eða 11% pilta og 20% stúlkna.
Aukinn sveigjanleiki til að ljúka grunn-
skólaprófi?
Egill: Mig langar í sambandi við þetta að
benda á að nemendur í Danmörku eiga
kost á að ljúka grunnskólanum á níu árum
en mjög margir velja að gera það á tíu
árum.
Að þessum orðum sögðum dró Aldís
upp grein úr Politiken Weekly frá 24. des.
2003. Þar kemur fram að danskir stúdent-
ar ljúka háskólaprófi elstir allra nemenda í
OECD. Meðalaldur þeirra er 29 ár en meðal-
aldur hollenskra stúdenta er 25, 5 ár.
Aldís: Þessi tala bendir til þess að fyr-
irmyndin sé kannski ekki eins góð og við
vildum. Mín skoðun er sú að við eigum
ekki að eltast við þessi erlendu módel. Við
eigum að skilgreina okkar eigin þarfir.
Hvað hentar íslensku samfélagi best? Hvar
eru sterkar hliðar og hvar veikar? En auð-
vitað þurfum við að gæta þess að íslenskir
stúdentar standi þeim erlendu á sporði.
Atli: Mig langar að taka undir þetta
með 9. bekkinn. Mér finnst þessi fyrirhug-
aða breyting á námskrá framhaldsskólans
úr 140 einingum í 120 einingar ekki vera
nema helmingurinn af því sem þarf að
gera. Það þarf líka að greiða fyrir því að
nemendur eigi raunhæfan kost á því að
ljúka grunnskólanámi á níu árum eða vera
lengur. Eins og þetta er núna fara margir
nemendur á almenna braut í framhalds-
skóla, sem er eins árs undirbúningur undir
að takast á við námið þar. Það að svona
margir nemendur þurfi ellefta grunnskóla-
árið til að ljúka námsefni grunnskólans,
því almenna brautin er í raun og veru upp-
rifjun á efni 8. til 10 bekkjar, segir okkur
að ef til vill þurfi sumir lengri tíma en tíu
ár til að ljúka grunnskóla, svo í stað þess
að grunnskólinn sé tíu ár fyrir alla ætti
hann að vera níu til ellefu ár eftir því hvað
hentar hverjum nemanda.
Fjögurra þrepa kennaramenntun?
Hjördís: Í kafla 7 í skýrslunni er fjallað um
skil milli skólastiga. Þar eru settar fram
hugmyndir um að breyta lögum þannig að
nemendur geti lokið 8.-10. bekk á tveimur
árum. Ég held að það væri skynsamlegt fyr-
ir okkur á meðan við erum að koma kenn-
aramenntuninni í lag að leggja áherslu á
þessar leiðir til að stytta námstíma til stúd-
entsprófs áður en við förum að breyta að-
alnámskránni. Ég myndi helst vilja að breyt-
ingin fengi að ganga yfir á tuttugu árum,
þ.e. eins löngum tíma og það tekur nem-
andann að fara gegnum skólakerfið. Byrja
á leikskólanum og taka eitt ár í einu, hafa
þetta hægfara og yfirvegaða breytingu.
En mér líst vel á þessa hugmynd þína, Atli,
sem kæmi á móts við sterka námsmenn
og þá sem standa höllum fæti. Í umræðun-
um við undirbúning skýrslunnar var aldrei
rætt að gefa nemendum möguleika á að
vera ellefu ár í grunnskóla.
Atli: Nú má spyrja hvort það eigi að skil-
greina fjögur þrep í kennaramenntuninni
í stað þriggja. Bæta unglingaskólakenn-
aramenntun við þau þrep sem fyrir eru:
Leikskólakennara, grunnskólakennara
og framhaldsskólakennara. Á kannski að
Hjördís: Við þurfum að byrja á því að
breyta kennaramenntuninni, sérstaklega
menntun kennara í 8. til 10. bekk.
Ég held ekki að erf iðleikarnir við þessa breytingu liggi á fram-
haldsskólastiginu, þeir liggja á unglingastigi grunnskólans.
Þess vegna ættu grunnskólamenn að vera hér að ræða þetta
mál en ekki framhaldsskólamenn. -Atli.
VIÐ HRINGBORÐIÐ