Skólavarðan - 01.05.2013, Blaðsíða 34

málþingmál ing
að hvetja þá til að hugsa frekar en að
muna, og í staðinn fyrir að veita þeim
sífelld svör verður að kenna þeim að
spyrja gagnrýninna spurninga.
StjÓrnendur HaFi
FrumKVæði
Skóli margbreytileikans verður ekki að
veruleika nema starfshættir skólanna
endurspegli í stóru og smáu lýðræðis­
legt gildismat, t.d. virðingu, umhyggju
og viðurkenningu. Einu aðilarnir sem
geta gert lýðræðisleg gildi að veruleika
innan skólanna eru þeir sem þar vinna.
Kennari sem vill gera lýðræðisleg gildi
að veruleika í starfi sínu verður að hafa
stuðning, bæði samkennara og yfir­
manna sinna. Til að skóli verði lýðræðis­
legur verða stjórnendur að leiða. Það
er þeirra að hafa frumkvæði, samhæfa
kraftana og hvetja til dáða. Það er líka
þeirra að hrósa því sem vel er gert og
gera gildismat skólans þannig sýnilegt.
Skóli margbreytileikans verður ekki að
veruleika án þess að nemendur fái að
taka þátt í skólastarfinu sem vitsmuna­
og siðferðilegar verur, og þar með sem
félagslegar verur. En skóla margbreyti­
leikans verður ekki komið á. Hann er
ekki bygging sem stendur undir sér
sjálf eftir að hún hefur risið eða kerfi
sem setja má af stað og gengur svo
sjálft með hæfilegu viðhaldi. Skóla
margbreytileikans þarf að rækta, það
þarf sífellt að hlúa að tilverugrundvelli
hans og virkja þá lífskrafta sem búa í
honum. Það þarf að endurskapa hann
á hverjum degi – á hverju augnabliki.
Endurskoðun skólastarfsins þarf að
felast í umbreytingu skólans þannig
að hver og einn geti litið á hann sem
lærdómssamfélag þar sem unnið er
að verðugum markmiðum. Skortur á
lýðræðislegum starfsháttum er í senn
skortur á sanngjörnum námstæki­
færum og skortur á merkingarbærum
þroskaleiðum.
1 John Dewey. (1939/1998) „Creative
democracy – The task before us“, The
Essential Dewey, Vol. 1, bls. 342. Sjá
einnig Ólafur Páll Jónsson. (2011).
Lýðræði, réttlæti og menntun. Reykjavík:
Háskólaútgáfan.
2 Marvin Berkowitz. (2012). You can‘t
teach through a rat, Bella Vista:
Character Development Group Inc.,
bls. 13.
greinin er byggð á erindi
sem Ólafur páll hélt á
málþinginu Skóli marg-
breytileikans og stoðkerfi
skóla, 5. mars sl. á vegum
mennta- og menningar-
málaráðuneytisins.
Lýðræði í samfélagi gerir ráð fyrir því að
allir séu með, ekki bara efnislega heldur
líka vitsmunalega og siðferðilega.