Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.04.1999, Blaðsíða 47

Félagsgjald til
lens íota kj ú kru\áarœði iaaá
Á Fulltrúaþingi Félags íslenskra hjúkrunarfræðinga í maí 1997
var ákveðið að félagsgjald til félagsins yrði 1,1% af heildar-
launum. Áður miðaðist félagsgjaldið við föst laun og var þá
1,55% afföstum launum. Samkvæmt útreikningum stjórnar
félagsins leiddu þessar breyttu viðmiðanir til sömu niðurstöðu
í félagsgjöldum, þ.e. að tekjur félagsins yrðu þær sömu.
Vinnudeilusjóður
Á fulltrúaþingi félagsins 1997 var jafnframt tekin ákvörðun
um að safna í sérstakan vinnudeilusjóð hjúkrunarfræðinga,
en það hafði ekki verið gert frá stofnun félagsins. Það var
mat stjórnar og kjaranefndar félagsins að nauðsynlegt væri
að gera sérstakt átak í að byggja upp slíkan sjóð, til að grípa
til ef til vinnudeilu kæmi. Það var forsenda í mati stjórnar og
kjaranefndar að vinnudeilusjóður þyrfti að geta staðið undir
verkfalli um 50% allra hjúkrunarfræðing í 5-6 vikur á
viðunandi launum. Fjármagn sem var í vinnudeilusjóði
félagsins á árinu 1997 hefði einungis staðið undir einni
20.000 kr. greiðslu til hvers hjúkrunarfræðings miðað við að
50% starfandi hjúkrunarfræðinga væru í verkfalli. Því ákvað
fulltrúaþing að hjúkrunarfræðingar myndu greiða 0,3% af
heildarlaunum hjúkrunarfræðinga í vinnudeilusjóð. Það er
mat stjórnar féiagsins að nægjanlegt fé verði í sjóðnum eftir
3-4 ár til að standa undir verkfalli af þeirri stærð sem að
framan greinir. Því er fyrirsjáanlegt að hægt verði að lækka
verulega eða fella út gjald í vinnudeilusjóð í náinni framtíð.
Félagsgjöld miðuð við föst laun, heildarlaun eða fast
gjald
Nokkur umræða hefur átt sér stað á undanförnum mánuð-
um um fyrirkomulag félagsgjalda og ekki hafa allir verið sáttir
við þá ákvörðun fulltrúaþings í maí 1997 að miða félags-
gjaldið við heildarlaun í stað fastra launa. Viðmið félags-
gjalda er ávallt umdeilanlegt og oft erfitt að ákvarða þá leið
sem réttlátust er á hverjum tíma enda hafa menn misjafnar
hugmyndir um réttlæti í þessu samhengi. Ástæða þess að
viðmið félagsgjalda var breytt úr föstum launum í heildarlaun
á fulltrúaþinginu í maí 1997 voru einkum eftirfarandi:
• Ef félagsgjöld eru miðuð eingöngu við föst laun hjúkr-
unarfræðinga geta tekjur félagsins af félagsgjöldum bæði
hækkað verulega og lækkað ef launasamsetning
hjúkrunarfræðinga breytist. Ef t.d. hlutur fastra launa af
heildarlaunum hjúkrunarfræðinga hækkar verulega, þá
myndu hjúkrunarfræðingar greiða mun meira til félagsins
en raunin er í dag. Það er hins vegar mjög mikilvægt að
tryggja félaginu stöðugar tekjur sem eru ekki háðar því
hvernig launaþættir eru skilgreindir á hverjum tíma og
hver samsetning launa verður í framtíðinni hjá hjúkrunar-
fræðingum. Ein leiðin til þess er að félagsgjöld til félagsins
verði miðuð við heildarlaun hjúkrunarfræðinga.
• Það er eðlilegt að tekjur félagsins taki í sem mestum
mæli mið af þeim þáttum sem félagið semur um í kjara-
samningum. í kjarasamningi félagsins er samið um taxta-
laun og jafnframt ýmsa aðra þætti svo sem álagsgreiðslur
og yfirvinnu. Áherslur félagsins í kjarasamningum geta
hins vegar verið mismunandi. Alltaf er lögð áhersla á
hækkun taxtalauna, en oft eru aðrir þættir settir í forgang,
s. s. hækkun á vaktaálagi og greiðslur fyrir yfirvinnu. Ef
félagsgjöld miðuðust við föst laun þá myndu samningar
félagsins sem miðuðu t.d. að sérstakri hækkun á vakta-
álagi eða tímakaupi fyrir yfirvinnu ekki skila sér í félags-
gjöldum til félagsins, þó augljóslega gagnist þær breyt-
ingar sérstaklega stórum hópum félagsmanna.
• Erfitt er að skilgreina hvað eru föst laun. Föst laun geta
t. d. verið taxtalaun auk ákveðinnar yfirborgunar. Ef svo
er þá fær félagið eingöngu félagsgjald af taxtalaununum.
• Greidd er lægri % af öllum launum en ef félagsgjaldið er
miðað við föst laun. Þannig hækka félagsgjöld hjúkr-
unarfræðinga sem hafa verulegan hluta af sínum heildar-
launum í formi yfirborgana, yfirvinnu og álags, en á móti
lækka félagsgjöldin hjá þeim hjúkrunarfræðingum þar
sem taxtalaun eru stærsti hluti heildarlauna. Þannig má
leiða að því líkum, að með þessari breytingu séu félags-
gjöld þeirra hjúkrunarfræðinga, sem hæst hafi launin að
hækka, en félagsgjöld þeirra hjúkrunarfræðinga sem
lægstu launin hafa að lækka.
• Ef félagsgjöld eru eingöngu miðuð við föst laun þá
greiða þeir hjúkrunarfræðingar sem hafa verulegan hluta
tekna sinna af yfirborgunum, álagi og/eða unninni yfir-
vinnu lægra hlutfall af sínum launum í félagsgjöld en þeir
sem eingöngu hafa tekjur í formi taxtalauna.
• Þau sjónarmið hafa komið fram að allir félagsmenn ættu
að greiða sömu upphæð til félagsins burtséð frá launum
og starfshlutfalli þar sem allir félagsmenn eigi rétt á
sömu þjónustu frá félaginu. Afleiðing þessa yrði sú að
lægst launuðustu félagsmennirnir myndu greiða mun
127
Tímarit hjúkrunarfræðinga • 2. tbl. 75. árg. 1999