Búnaðarrit - 01.01.1989, Blaðsíða 125

síðustu aldar, langflest þó á 9. tugnum. Þau eiga því aldarafmæli um þessar
mundir mörg hver, t.d. nokkur á síðasta ári bæði norðanlands og sunnan.
Nú eiga sum þessi litlu félög í tilvistarerfiðleikum. Sum finna sér ekki lengur
verkefni við hæfi, sum vantar fjármuni til að starfa eins og þau vildu, og með
miklum samdrætti í jarðabótaframkvæmdum minnka tekjur búnaðarfélag-
anna hlutfallslega. Telja sumir þau nú úrelt orðin.
Þá sætir starfsemi Búnaðarfélags íslands hér, þ.e. úthald landsráðunauta
í hinum ýmsu greinum, töluverðri gagnrýni, m.a. af hálfu aðila í landbúnað-
inum, sem telja hana fullt eins vel setta annars staðar.
Hugmyndir eru ennfremur uppi um aðra skipan Búnaðarþings. Helzt eru
það búnaðarsambönd héraðanna, sem flestir telja sjálfsögð til frambúðar í
líku formi og þau eru nú. Þó er þar einnig talin ástæða til endurskoðunar,
t.d. í formi aukinnar samvinnu eða samruna. Þá ber þess að geta í lokin, að
hugmyndir eru uppi um að sameina með einhverju móti greinarnar tvær á
hinu tvístofna tré, Búnaðarfélag íslands og Stéttarsamband bænda.
Öll er þessi mikla sjálfsskoðun eðlileg og þakkarverð og að mestum liluta
til a.m.k. sprottin af ósk um að gera búnaðarfélagsskapinn einfaldari og
ódýrari, en þó um leið kröftugri. Til er nefnd, skipuð af bændasamtökun-
um, sem vinnur að tillögugerð um framtíðarskipan þessara mála. Menn eru
sem sé opnir fyrir breytingum, sem mættu virðast horfa til bóta, en ekki
bara gerðar breytinganna vegna.
Hér hef ég rætt um efasemdir bænda sjálfra og vangaveltur þeirra um
eigið félagskerfi. En svo er það hin hlið málsins, sem snýr út á við, að
samfélaginu í heild og handhöfum ríkisvaldsins. Einnig þar, og ekki síður
þar, bólar á efasemdum um framtíðarmöguleika félags okkar. Ég kemst
ekki hjá að nefna hér vaxandi tregðu fjárveitingavaldsins til að axla
kostnaðinn af þeirri leiðbeiningaþjónustu, sem er og hefur lengi verið
þungamiöjan í störfum Búnaðarfélags íslands hér í höfuðstöðvunum. Ég
kemst ekki hjá að minna á þá áður óþekktu stöðu, sem upp kom á síðasta
ári, þegar stjórn Búnaðarfélags íslands taldi sig tilneydda að segja upp
öllum ráðunautum sínum vegna óvissu um fjárveitingar til hefðbundinnar
þjónustu. Það var mjög óþægileg aðstaða.
Sem betur fór tókst með atfylgi skilningsgóðra manna í ráðuneytum og
fjárveitinganefnd að fá talsverða Ieiðréttingu mála, svo að unnt reyndist að
afturkalla uppsagnir og halda starfseminni gangandi án mikilla skakkafalla.
Astæða er til að þakka þeim aðilum í ríkiskerfinu, sem hér áttu hlut að því,
að úrlausn fékkst. Og þá um leið vil ég þakka starfsmönnum Búnaðarfélags
Islands, sem urðu fyrir þessum hrellingum og tóku þeim með skilningi og
æðruleysi.“
Um mál þetta sagði forseti enn fremur:
„Að sjálfsögðu er þetta algjörlega óviðunandi ástand frá sjónarmiði
Búnaðarfélags íslands, enda korn sú skoðun vel fram í ályktun síðasta
123