Skírnir - 01.12.1916, Blaðsíða 86
Dómaskipun í fornöld.
Eitt af þeim atriðum, er hafa verið vafamál í fornri
stjórnarskipan, er tala dómenda í fjórðúngsdómum á alþingi.
Sumir hafa álitið, að dómendur hafi verið 36, aðrir, og
þeir munu flestir, að þeir hafi ekki verið nema 9. Meðal
þeirra var Vilhjálmur Finsen; hann hefur ritað svo ræki-
lega um málið í »Fristatens Institutioner« (1888) 10. bls.
— 30, að ætla mætti, að það hefði verið tekið gilt. Eu
nú hefur hr. próf. Einar Arnórsson aftur tekið málið fyrir
í hinni fróðlegu ritgjörð sinni í Alþb. ísl. III, 1, og hall-
ast hann að hinni fyrri skoðun, að dómendatalan hafi
verið 36. V. Finsen hefur víst talið alt sem unt er að
telja sinni skoðun til stuðníngs, og væri því eiginlega
rjettast að snúa þeim kafia, er um málið er. Jeg læt mér
þó lynda að taka upp kafia úr þessum þætti orðrjett. Jeg
er sjálfur á þeirri skoðun, að það sje óyggjandi, að talan
hafi verið 9.
Auðvitað er það rjett, að tala þessi, svo lág sem hún
er, gæti vakið efa. En ef litið er á fyrirkomulag al-
þíngis og stjórnar frá öndverðu, verður hún í sjálfu sjer
skiljanleg og jafnvel eðlileg.
Þegar frá upphafl var gerð breyting á því sem var
og verið hafði frá aldaöðli í Norvegi — og þar var fyrir-
myndin tekin, sem allir vita —; þar var 1 ö g g j a f a r-
valdið og dómsvaldið sameinað í einni stofnun,
lögrjettunni. Að greina þetta tvent í tvær sjálfstæðar
stofnanir var í rauninni svo mikil bylting, að maður fyll-
ist undrunar — og aðdáunar. Það var skynsemin og