Málfríður - 15.03.2010, Blaðsíða 10

Í aðalnámskrá grunnskóla 20061 er vitnað í barna-
sáttmála Sameinuðu þjóðanna og þar kemur fram
að öll börn eigi rétt á að viðhalda móðurmáli sínu
þrátt fyrir flutning frá heimalandi. Með móðurmáls-
kennslu innan eða utan skólans er því stuðlað að
jafnrétti til náms fyrir alla nemendur.
Að frumkvæði Menntaráðs Reykjavíkur fer fram
móðurmálskennsla í pólsku fyrir börn í 7.–10. bekk í
grunnskólum Reykjavíkur og á landsvísu óski skólar
og sveitarfélög eftir samstarfi. Það er í samræmi við
16. gr. í lögum um grunnskóla, 20082, en þar segir
að: „Grunnskólum er heimilt að viðurkenna kunn-
áttu í móðurmáli nemenda með annað móðurmál
en íslensku sem hluta af skyldunámi er komi í stað
skyldunáms í erlendu tungumáli eða verði metið sem
valgrein.” Auk stuðnings Menntasviðs Reykjavíkur
hefur Velferðarsjóður barna styrkt námsefnisgerð og
pólsk yfirvöld og pólski ræðismaðurinn á Íslandi hafa
stutt við starfið með fjölbreyttum námsgögnum.
Pólsk móðurmálskennsla rímar vel við ákvæði í starfs-
áætlun Tungumálavers 2008 – 2011, sem birt er á heima-
síðu, um að „stuðla að því að nemendur Tungumálavers
viðhaldi tengslum við eigið mál og menningu“.
1 Menntamálaráðuneytið (2006). Aðalnámskrá grunnskóla: erlend
tungumál. Reykjavík: Menntamálaráðuneytið.http://bella.mrn.stjr.
is/utgafur/namsskipan_%20tungumal_grsk.pdf.
2 Menntamálaráðuneytið 2008 nr. 91 12. júní/ Lög um grunnskóla.
Markhópurinn
Markhópurinn eru börn, sem eiga pólsku að móður-
máli, en þau eru langstærsti hópur innflytjendabarna
á Íslandi. Samkvæmt tölum Hagstofunnar fyrir árið
2009 eru þau samtals 760. Þar sem nemendum býðst
að læra pólsku frá og með 7. bekk er gert ráð fyrir
að nemendur hafi góðan skilning á mæltu máli, geti
lesið og skilið ritaðan texta miðað við aldur, geti
haldið uppi samræðum við landa sína og jafnaldra,
geti skrifað samfelldan texta um ýmis efni sem
tengjast áhugasviði hans/hennar. Markmiðið er að
nemendur haldi móðurmálinu sínu við í þeim mæli
sem mögulegt er og taki framförum í samræmi við
getu og þroska.
Margir þræðir skapa sjálfsmynd barna. Þar á
meðal eru rætur upprunamenningar, sem höfð er í
heiðri á heimili barnsins, sjálfsmyndin sem spegluð
er í jafnöldrum af sama uppruna og birtist í valdi
einstaklingsins á málinu. Að hafa vald á móðurmáli
sínu er lykilatriði í lífi innflytjendabarna. Þar er
skjólið sem börnin geta leitað í þegar stöðugt þarf
að takast á við nýja hluti í nýju umhverfi.
Námskráin
Námskráin, sem kennt er eftir, er blanda af pólskri
útgáfu af Evrópsku tungumálamöppunni (þrep: A2-
C1) og pólskri námskrá í móðurmáli. Tungumálaverið
er formlegur aðili að Polska Szkoła sem eru samtök
skólastofnana sem kenna pólsku utan Póllands.
Langtímamarkmið með pólskunáminu er að nem-
endur geti, þegar fram í sækir, tekið alþjóðlegt
stöðupróf í málinu.
Eins og í öðrum greinum, sem kenndar eru frá
Tungumálaveri, útbýr kennari námsefni og viðfangs-
efni nemenda. Áhersla er lögð á menningartengda
þætti eins og hvað er líkt og ólíkt í menningu þjóð-
anna, hvað tengir og hvað aðskilur, hvað efst er á
baugi hverju sinni og eru viðfangsefnin samofin
æfingum í meðferð tungumálsins, mæltu og rituðu.
Upplýsingum um stöðu nemenda í móðurmáli og
skólafærni er miðlað áfram til heimaskóla eftir því
sem þörf krefur.
10 MÁLFRÍÐUR
Pólska í Tungumálaveri
Anna Filinska
Brynhildur Anna Ragnarsdóttir er deildarstjóri í
Tungumálaveri.
Anna Filinska er kennari í pólsku.
Brynhildur Anna
Ragnarsdóttir.